DOI Heft:
Wspomnienie
DOI Artikel:Banach, Jerzy: Maria Piątkiewicz-Łęska (1925-2002)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20620#0185
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 8-9 (2002/2003)
ISSN 0071-6723
Wspomnienie
Maria Piątkiewicz-Łęska
(1925-2002)
9 marca 2002 roku zmarła w Ascot (Anglia) dr
Maria Piątkiewicz-Łęska, primo voto Dereniowa, hi-
storyk sztuki, muzealnik, emerytowany starszy ku-
stosz Państwowych Zbiorów Sztuki — Zamku Kró-
lewskiego na Wawelu. Złożenie Prochów odbyło się
6 czerwca 2002 na cmentarzu Rakowickim w Kra-
kowie.
Urodziła się we Lwowie 8 lutego 1925 jako cór-
ka Jadwigi z Kościeleckich i Stanisława Piątkiewi-
czów. Na rok przed wybuchem wojny rodzina rejen-
ta Piątkiewicza przeniosła się do Brzozowa. Z kolei
Maria kontynuowała naukę na tajnych kompletach
w Strzyżowie, natomiast egzamin dojrzałości zdała
w Przemyślu w roku 1945. Do Krakowa przeniosła
się, by rozpocząć studia historii sztuki na Uniwersy-
tecie Jagiellońskim. Ukończyła je w roku 1952, uzy-
skując stopień magistra. Równocześnie z historią
sztuki studiowała anglistykę u prof. Jana Stanisław-
skiego.
1 stycznia 1949 na wzgórzu zamkowym została
powołana do istnienia nowa instytucja, mianowicie
Muzeum Historii Wawelu (w organizacji) - tak
brzmiała wówczas jej pełna nazwa. Dyrektorem
Muzeum został mianowany doc. dr Jerzy Szabłow-
ski. Rok później, 1 lutego 1950, dyrektor Szabłow-
ski podpisał umowy o pracę z dwiema osobami; były
to Maria Piątkiewicz-Dereniowa i piszący te słowa.
Po przejściu na emeryturę z końcem roku 1951 dra
Tadeusza Mańkowskiego, dyrektora Państwowych
Zbiorów Sztuki na Wawelu, jego następcą został od
1 stycznia 1952 doc. Jerzy Szabłowski, i Muzeum
Historii Wawelu włączono do Państwowych Zbio-
rów Sztuki.
W latach 1949—1951 pomieszczenia wspomnia-
nego Muzeum mieściły się na parterze budynku nr
5, w jego części środkowej. Przyzwyczajeni do kom-
fortowych warunków pracy (ja miałem dla siebie
osobny pokój), nie zostaliśmy pokrzywdzeni. Prze-
niesiono nas na drugie piętro północnego, równole-
głego do katedry skrzydła tego samego budynku. W
ciągu pokoi dostępnych z tego samego korytarza ja
dostałem pokój pierwszy, natomiast Marysia pokój
sąsiedni, drugi. Ale, rzecz godna zaznaczenia, tylko
te dwa pokoje miały oprócz drzwi wiodących na
korytarz także drzwi wewnętrzne, łączące bezpo-
średnio pokój z pokojem. Toteż po zainstalowaniu się
w nowym miejscu wkroczyłem do pracowni Marysi
z oświadczeniem: „Udzielam Ci nadzwyczajnego
przywileju: możesz wchodzić do mnie bez pukania!”
Wspominam o tej patetyczno-żartobliwej deklaracji,
albowiem już wówczas znajomość z nader inteligent-
ną, obdarzoną zmysłem humoru koleżanką prze-
kształciła się w przyjaźń, która miała trwać pół wie-
ku.
Dyrektor Szabłowski powierzył Marii kierownic-
two działu ceramiki. Przeszła wszystkie szczeble
muzealnej kariery, od funkcji młodszego asystenta
(1950) do starszego kustosza (1974). Pracowała na
Wawelu, kierując działem do roku 1991- Opuściła
Polskę, z przyczyn zdrowotnych, w roku 1997.
Początkowo polem jej badań stały się późnogo-
tyckie i renesansowe kafle wawelskie. Pierwszą wy-
stawę stałą, poświęconą zagadnieniom historii Wa-
welu otwarto 14 grudnia 1953 roku w trzech salach
na parterze budynku nr 5. W jednej sali zebrano
„Zabytkowe kafle wawelskie”. Te eksponaty, przy-
noszące wybór z najbogatszego w Polsce zbioru ka-
fli z okresu od późnego gotyku do baroku, miały
największą na wystawie wartość artystyczną. O
świetnych wynikach badań nad kaflarstwem świad-
179
Seria Nowa, t. 8-9 (2002/2003)
ISSN 0071-6723
Wspomnienie
Maria Piątkiewicz-Łęska
(1925-2002)
9 marca 2002 roku zmarła w Ascot (Anglia) dr
Maria Piątkiewicz-Łęska, primo voto Dereniowa, hi-
storyk sztuki, muzealnik, emerytowany starszy ku-
stosz Państwowych Zbiorów Sztuki — Zamku Kró-
lewskiego na Wawelu. Złożenie Prochów odbyło się
6 czerwca 2002 na cmentarzu Rakowickim w Kra-
kowie.
Urodziła się we Lwowie 8 lutego 1925 jako cór-
ka Jadwigi z Kościeleckich i Stanisława Piątkiewi-
czów. Na rok przed wybuchem wojny rodzina rejen-
ta Piątkiewicza przeniosła się do Brzozowa. Z kolei
Maria kontynuowała naukę na tajnych kompletach
w Strzyżowie, natomiast egzamin dojrzałości zdała
w Przemyślu w roku 1945. Do Krakowa przeniosła
się, by rozpocząć studia historii sztuki na Uniwersy-
tecie Jagiellońskim. Ukończyła je w roku 1952, uzy-
skując stopień magistra. Równocześnie z historią
sztuki studiowała anglistykę u prof. Jana Stanisław-
skiego.
1 stycznia 1949 na wzgórzu zamkowym została
powołana do istnienia nowa instytucja, mianowicie
Muzeum Historii Wawelu (w organizacji) - tak
brzmiała wówczas jej pełna nazwa. Dyrektorem
Muzeum został mianowany doc. dr Jerzy Szabłow-
ski. Rok później, 1 lutego 1950, dyrektor Szabłow-
ski podpisał umowy o pracę z dwiema osobami; były
to Maria Piątkiewicz-Dereniowa i piszący te słowa.
Po przejściu na emeryturę z końcem roku 1951 dra
Tadeusza Mańkowskiego, dyrektora Państwowych
Zbiorów Sztuki na Wawelu, jego następcą został od
1 stycznia 1952 doc. Jerzy Szabłowski, i Muzeum
Historii Wawelu włączono do Państwowych Zbio-
rów Sztuki.
W latach 1949—1951 pomieszczenia wspomnia-
nego Muzeum mieściły się na parterze budynku nr
5, w jego części środkowej. Przyzwyczajeni do kom-
fortowych warunków pracy (ja miałem dla siebie
osobny pokój), nie zostaliśmy pokrzywdzeni. Prze-
niesiono nas na drugie piętro północnego, równole-
głego do katedry skrzydła tego samego budynku. W
ciągu pokoi dostępnych z tego samego korytarza ja
dostałem pokój pierwszy, natomiast Marysia pokój
sąsiedni, drugi. Ale, rzecz godna zaznaczenia, tylko
te dwa pokoje miały oprócz drzwi wiodących na
korytarz także drzwi wewnętrzne, łączące bezpo-
średnio pokój z pokojem. Toteż po zainstalowaniu się
w nowym miejscu wkroczyłem do pracowni Marysi
z oświadczeniem: „Udzielam Ci nadzwyczajnego
przywileju: możesz wchodzić do mnie bez pukania!”
Wspominam o tej patetyczno-żartobliwej deklaracji,
albowiem już wówczas znajomość z nader inteligent-
ną, obdarzoną zmysłem humoru koleżanką prze-
kształciła się w przyjaźń, która miała trwać pół wie-
ku.
Dyrektor Szabłowski powierzył Marii kierownic-
two działu ceramiki. Przeszła wszystkie szczeble
muzealnej kariery, od funkcji młodszego asystenta
(1950) do starszego kustosza (1974). Pracowała na
Wawelu, kierując działem do roku 1991- Opuściła
Polskę, z przyczyn zdrowotnych, w roku 1997.
Początkowo polem jej badań stały się późnogo-
tyckie i renesansowe kafle wawelskie. Pierwszą wy-
stawę stałą, poświęconą zagadnieniom historii Wa-
welu otwarto 14 grudnia 1953 roku w trzech salach
na parterze budynku nr 5. W jednej sali zebrano
„Zabytkowe kafle wawelskie”. Te eksponaty, przy-
noszące wybór z najbogatszego w Polsce zbioru ka-
fli z okresu od późnego gotyku do baroku, miały
największą na wystawie wartość artystyczną. O
świetnych wynikach badań nad kaflarstwem świad-
179