DOI article:
Michalski, Sergiusz: Romantyczene wizerunki pokonanego wodza: próba rozszerzenia ikonografii
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20622#0092
1. Henryk Rodakowski, Portret generała Henryka Dembińskiego, 1852.
Kraków, Muzeum Narodowe
dakowskiego (2001)7. Młody badacz zdecydował się
słusznie rozszerzyć pole odniesień ikonograficznych,
niestety większość przytoczonych przez niego przy-
kładów nie została trafnie wybrana (np. gdy dotyczy
tzw. pozy akademickiej, ale też i Leonidasa Davida),
analizy zaś czy to ogólne, czy też szczegółowe, pre-
zentowane przez Haakego są często niejasne, a pod
względem metodologicznym ujęte w cokolwiek
pretensjonalny sposób.
Niniejsze, krótkie z konieczności uwagi stawiają
sobie cel bardzo ograniczony — chodzi o uzupełnienie
7 M. Haakz, Jednostka wobec historii. «Portret generała
Henryka Dembińskiego» Henryka Rodakowskiego, Artium Qua-
estiones, 12: 2001 s. 25—84. Z przesłanej mi łaskawie przez
p. Haakego poprawionej wersji pracy na CD-romie nie sko-
rzystałem, gdyż jako człowiek starej daty polemizuję tylko ze
słowem drukowanym.
ciągu tematycznego o nowe i — jak mi się wyda-
je — dość istotne ujęcia, które mogłyby być pomocne
w rekonstrukcji szerszego kontekstu i recepcji dzieła
Rodakowskiego. Dokładniejsza analiza malarstwa
historycznego, ale też grafiki i druków ulotnych lat
1790-1850, ujawnia bowiem, iż w tym czasie pojawił
się pewien stereotyp wizualny „postaci melancholij-
nej” uosabiający przegraną — czy to wojskową, czy też
polityczną. Szczególnie ważna wydaje mi sie pod tym
względem ostatnia dekada wieku XVIII. Zacznijmy
od wzorów antycznych, gdzie jednym z przykładów
jest motyw Gniewu Achillesa — na niektórych ujęciach,
np. na rysunku Johna Flaxmana (ii. 2) chwilowa po-
rażka polityczna bohatera — bo tak można by, z pew-
nym przymrużeniem oka, określić ówczesną sytuację
Achillesa w obozie greckim — wyraża się przybraniem
przez niego pozy melancholijnej, typowej dla naszego
kontekstu. Na gruncie polskim znakomitego wręcz
86
Kraków, Muzeum Narodowe
dakowskiego (2001)7. Młody badacz zdecydował się
słusznie rozszerzyć pole odniesień ikonograficznych,
niestety większość przytoczonych przez niego przy-
kładów nie została trafnie wybrana (np. gdy dotyczy
tzw. pozy akademickiej, ale też i Leonidasa Davida),
analizy zaś czy to ogólne, czy też szczegółowe, pre-
zentowane przez Haakego są często niejasne, a pod
względem metodologicznym ujęte w cokolwiek
pretensjonalny sposób.
Niniejsze, krótkie z konieczności uwagi stawiają
sobie cel bardzo ograniczony — chodzi o uzupełnienie
7 M. Haakz, Jednostka wobec historii. «Portret generała
Henryka Dembińskiego» Henryka Rodakowskiego, Artium Qua-
estiones, 12: 2001 s. 25—84. Z przesłanej mi łaskawie przez
p. Haakego poprawionej wersji pracy na CD-romie nie sko-
rzystałem, gdyż jako człowiek starej daty polemizuję tylko ze
słowem drukowanym.
ciągu tematycznego o nowe i — jak mi się wyda-
je — dość istotne ujęcia, które mogłyby być pomocne
w rekonstrukcji szerszego kontekstu i recepcji dzieła
Rodakowskiego. Dokładniejsza analiza malarstwa
historycznego, ale też grafiki i druków ulotnych lat
1790-1850, ujawnia bowiem, iż w tym czasie pojawił
się pewien stereotyp wizualny „postaci melancholij-
nej” uosabiający przegraną — czy to wojskową, czy też
polityczną. Szczególnie ważna wydaje mi sie pod tym
względem ostatnia dekada wieku XVIII. Zacznijmy
od wzorów antycznych, gdzie jednym z przykładów
jest motyw Gniewu Achillesa — na niektórych ujęciach,
np. na rysunku Johna Flaxmana (ii. 2) chwilowa po-
rażka polityczna bohatera — bo tak można by, z pew-
nym przymrużeniem oka, określić ówczesną sytuację
Achillesa w obozie greckim — wyraża się przybraniem
przez niego pozy melancholijnej, typowej dla naszego
kontekstu. Na gruncie polskim znakomitego wręcz
86