DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Krasny, Piotr: Principes, praedecessores et praeceptores nostri: nowy wizerunek młodzieńczych świętych władców w sztuce Europy Środkowej w XVII i XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32431#0174
168
20. Chrzest Chrystusa, miedzioryt, przełom xvn i xvm w. (wg: W. Deluga, Grafika z kręgu Ławry Pieczarskiej, il. 51)
książęce, zapożyczone zapewne od św. Kazimierza [il. 21] 89,
a nie w bizantyńskie stichariony, oblekające na oficjalnych
portretach pierwszych Romanowów 90.
W nowożytnych wizerunkach Gleba i Borysa, wskaza-
nych w tych rozważaniach, nieodmiennie akcentowano
młody wiek książąt i nadawano ich twarzom bardzo
łagodne rysy, ukazując pierwszego z nich bez brody i zazna-
czając na twarzy drugiego delikatny zarost. Taki sposób
wyobrażania obu świętych współgrał rzecz jasna z głęboką
wrażłiwością owych stastotierpców, odnotowaną już w śre-
dniowiecznej hagiografii. W nowożytnych tekstach czystość,
bogobojność i łagodność Borysa i Gleba opisywano jednak
z fascynacją co najmniej równą podziwowi dla ich hero-
icznego męczeństwa i wielkich cudów, dokonujących się
przy ich relikwiach 91.
89 n. M. >KyKOBCbKMti, ManwHKu Kueeo-naepuucbKoi, s. 208, 273.
90 n. Bejieukmm, yKpauHCKan nopmpemnafi, s. 82-84, il. 74; G. Kobrze-
niecka-Sikorska, Wizerunki carów rosyjskich. Między ikoną apor-
tretem, Olsztyn 2007, s. 73-129.
91 D. Dybek, Z kart kronik, s. 16.
Arcybiskup czernichowski Łazarz Baranowicz w wierszu
poświęconym świętym braciom, zamieszczonym w Lutni
Apollinowej, wydanej w Kijowie w roku 1671, sławił ich
nie tylko jako wielkich męczenników, ale także jako mło-
dzieńców, którzy osiągnęli bardzo prędko chrześcijańską
dojrzałość i dostąpili chwały niebios „po życiu niewinnym,
świętym, gorliwym” 92. Można przypuszczać, że ów prawo-
sławny duchowny, wykładający przez długie lata w kijow-
skim kolegium brackim i Akademii Kijowsko-Mohylańskiej,
a zarazem „Rusin rad, że się u [...] jezuitów łaciny nauczył” 93,
postanowił zaadaptować na wschodnich krańcach Europy
nową formułę kultu młodych świętych władców, powiązaną
z praktyką pedagogiczną Towarzystwa Jezusowego.
92 Ł. Baranowicz, O świętych książętach rosyjskich cudotwornych
Borysie i Hlebie, [w:] Poeci polskiego baroku, opr. J. Sokołowska,
K. Żukowska, t. 1, Warszawa 1965, s. 468; Zob. D. Dybek, Z kart
kronik, s. 12-13.
93 K. Chodynicki, Baranowicz Łazarz, [w:] Polski Słownik Biogra-
ficzny, 1.1, Kraków 1934, s. 273-274; L. V. Charipova, Latin Books
and the Eastern Orthodox Clerical Elite in Kiev 1632-1/08, Man-
chester 2006, s. 168.
20. Chrzest Chrystusa, miedzioryt, przełom xvn i xvm w. (wg: W. Deluga, Grafika z kręgu Ławry Pieczarskiej, il. 51)
książęce, zapożyczone zapewne od św. Kazimierza [il. 21] 89,
a nie w bizantyńskie stichariony, oblekające na oficjalnych
portretach pierwszych Romanowów 90.
W nowożytnych wizerunkach Gleba i Borysa, wskaza-
nych w tych rozważaniach, nieodmiennie akcentowano
młody wiek książąt i nadawano ich twarzom bardzo
łagodne rysy, ukazując pierwszego z nich bez brody i zazna-
czając na twarzy drugiego delikatny zarost. Taki sposób
wyobrażania obu świętych współgrał rzecz jasna z głęboką
wrażłiwością owych stastotierpców, odnotowaną już w śre-
dniowiecznej hagiografii. W nowożytnych tekstach czystość,
bogobojność i łagodność Borysa i Gleba opisywano jednak
z fascynacją co najmniej równą podziwowi dla ich hero-
icznego męczeństwa i wielkich cudów, dokonujących się
przy ich relikwiach 91.
89 n. M. >KyKOBCbKMti, ManwHKu Kueeo-naepuucbKoi, s. 208, 273.
90 n. Bejieukmm, yKpauHCKan nopmpemnafi, s. 82-84, il. 74; G. Kobrze-
niecka-Sikorska, Wizerunki carów rosyjskich. Między ikoną apor-
tretem, Olsztyn 2007, s. 73-129.
91 D. Dybek, Z kart kronik, s. 16.
Arcybiskup czernichowski Łazarz Baranowicz w wierszu
poświęconym świętym braciom, zamieszczonym w Lutni
Apollinowej, wydanej w Kijowie w roku 1671, sławił ich
nie tylko jako wielkich męczenników, ale także jako mło-
dzieńców, którzy osiągnęli bardzo prędko chrześcijańską
dojrzałość i dostąpili chwały niebios „po życiu niewinnym,
świętym, gorliwym” 92. Można przypuszczać, że ów prawo-
sławny duchowny, wykładający przez długie lata w kijow-
skim kolegium brackim i Akademii Kijowsko-Mohylańskiej,
a zarazem „Rusin rad, że się u [...] jezuitów łaciny nauczył” 93,
postanowił zaadaptować na wschodnich krańcach Europy
nową formułę kultu młodych świętych władców, powiązaną
z praktyką pedagogiczną Towarzystwa Jezusowego.
92 Ł. Baranowicz, O świętych książętach rosyjskich cudotwornych
Borysie i Hlebie, [w:] Poeci polskiego baroku, opr. J. Sokołowska,
K. Żukowska, t. 1, Warszawa 1965, s. 468; Zob. D. Dybek, Z kart
kronik, s. 12-13.
93 K. Chodynicki, Baranowicz Łazarz, [w:] Polski Słownik Biogra-
ficzny, 1.1, Kraków 1934, s. 273-274; L. V. Charipova, Latin Books
and the Eastern Orthodox Clerical Elite in Kiev 1632-1/08, Man-
chester 2006, s. 168.