DOI Artikel:
Małkiewicz, Adam; Gadomski, Jerzy [Gefeierte Pers.]: Jerzy Gadomski (1934-2015)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32786#0005
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 14: 2016/PL ISSN 0071-6723
JERZY GADOMSKI
(1934-2015)
17 kwietnia 2015 r. rodzina, przyjaciele, współpracowni-
cy i uczniowie prof. Jerzego Gadomskiego, znakomitego
mediewisty, jednego z najwybitniejszych polskich histo-
ryków sztuki ostatniego półwiecza, sumiennego badacza
i charyzmatycznego nauczyciela, a przy tym szlachetnego
człowieka, licznie zgromadzili się na cmentarzu parafial-
nym w Sosnowcu-Zagórzu, aby uczestniczyć w obrzędzie
złożenia Jego prochów w rodzinnym grobie.
Jerzy Tomasz Gadomski urodził się 7 listopada 1934 r.
w Sosnowcu jako drugi syn inżyniera architekta Andrze-
ja i Jadwigi z Kasińskich. Wczesne dzieciństwo spędził
w Zagłębiu (Zagórze, w roku 1975 włączone do Sosnowca)
i w górnośląskiej osadzie pracowniczej Piaśniki (po woj-
nie dzielnica Świętochłowic). Po wcieleniu tych terenów
do Rzeszy Jego rodzina nielegalnie przeniosła się do Ge-
neralnego Gubernatorstwa, pomieszkiwała tam w dwor-
kach należących do krewnych lub przyjaciół. Po wojnie
osiadła w Bytomiu, gdzie Jerzy w roku 1951 złożył egza-
min dojrzałości. Po maturze rozpoczął studia w Krakowie
i z tym miastem związał się do końca życia.
Wbrew tradycji rodzinnej, zgodnie z którą niemal
wszyscy mężczyźni poprzedniej generacji, liczni Jego
stryjowie i wujowie, zdobywali wykształcenie techniczne,
Jerzy wstąpił w roku 1951 - jako niespełna siedemnastola-
tek - na Akademię Sztuk Pięknych, gdzie po roku podjął
specjalizację w ramach Wydziału Konserwacji i Restaura-
cji Dzieł Sztuki, pierwszej w Polsce jednostki dydaktycz-
nej tej specjalności, utworzonej dwa lata wcześniej przez
prof. Józefa E. Dutkiewicza, malarza, konserwatora i hi-
storyka sztuki. Zawartym wówczas przyjaźniom pozostał
wierny do końca życia. Studia na ASP ukończył w roku
1957 złożeniem pracy dyplomowej dotyczącej gotyckich
malowideł ściennych w drewnianym kościele w Haczo-
wie, wcześniej odkrytych przez Niego i Jego stryjecznego
brata Stanisława i przez nich opublikowanych (zob. Bi-
bliografia, poz. 1). Ta pierwsza drukowana praca naukowa
współautorstwa Jerzego Gadomskiego, wraz z uzupełnia-
jącym ją krótkim, leczbardzo istotnym komunikatem Jego
pióra (poz. 2), nie tylko zwiększała zasób znanych nauce
malowideł późnośredniowiecznych o dzieło, którego datę
powstania Jerzy ustalił na rok 1494, lecz także znacznie
„postarzyła” sam kościół, dotąd datowany na rok 1626.
Studia konserwatorskie dały Jerzemu Gadomskie-
mu nie tylko zawód, który uprawiał przez dwie dekady,
uczestnicząc w restauracji ponad 20 zespołów malowideł
ściennych w Polsce i Norwegii, ale także wyjątkową wie-
dzę i kwalifikacje, przydatne do działania na polu historii
sztuki. Dzięki tym studiom poznał w praktyce możliwości
i ograniczenia techniki malarzy dawnych epok, pełniej
zrozumiał estetyczne i ideowe cele ich działalności, a tak-
że wyćwiczył w sobie specyficzną wrażliwość widzenia
i benedyktyńską cierpliwość w dążeniu do najlepszych
wyników. Pozwalało Mu to percypować dzieło sztuki
równocześnie z pozycji artysty, widza i historyka sztuki.
Liczne prywatne wycieczki i objazdy naukowe, udział
w obowiązkowych terenowych praktykach studenckich,
często przez siebie kierowanych, wreszcie realizacja prac
konserwatorskich w wielu miejscowościach dały Mu roz-
ległą znajomość polskiej sztuki.
Stały bezpośredni kontakt z dziełami sztuki, ogólna
wiedza humanistyczna, zainteresowanie historią, a za-
pewne też wysoka ocena Jego pracy dyplomowej przez
dr. Lecha Kalinowskiego, wówczas wykładającego na ASP
historię sztuki studentom konserwacji zabytków, skłoni-
ły Jerzego Gadomskiego do podjęcia na Uniwersytecie
Jagiellońskim studiów historii sztuki. W roku 1957 został
przyjęty na II rok tych studiów, które ukończył w roku
1962, uzyskując u prof. Kalinowskiego magisterium na
podstawie pracy o gotyckich malowidłach ściennych
w Czchowie; studium to przyniosło interesujące wyniki,
zwłaszcza w odniesieniu do okoliczności powstania i lo-
sów dzieła, w znacznym stopniu oparte na subtelnym od-
czytaniu ikonografii (poz. 3, 5 i 10). Rok wcześniej ożenił
się z koleżanką z roku, Joanną Lauterbach; ich jedyna cór-
ka Anna po długoletniej bezskutecznej walce z chorobą
zmarła w roku 1982 w wieku 17 lat.
Nadal uprawiając zawód restauratora zabytków, jako
historyk sztuki pozostawał pod naukową opieką promo-
tora magisterium i za jego sugestią opracował romańskie
znaki kamieniarskie w Polsce (1966; poz. 6), u niego też
doktoryzował się w roku 1970 na podstawie dysertacji
Rzeźba architektoniczna w Małopolsce 1250-1400. Ta praca
nie została opublikowana w całości; Autor poprzestał na
ogłoszeniu streszczeń kilku referatów dotyczących tego te-
matu oraz paru artykułów, m.in. o wczesnogotyckiej rzeź-
bie Matki Boskiej z Dzieciątkiem w Wiślicy (poz. 7 i 9),
o heraldycznym programie ideowym zworników sklepień
kościołów fundacji Kazimierza Wielkiego, ujawniającym
(oc)©©©
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 14: 2016/PL ISSN 0071-6723
JERZY GADOMSKI
(1934-2015)
17 kwietnia 2015 r. rodzina, przyjaciele, współpracowni-
cy i uczniowie prof. Jerzego Gadomskiego, znakomitego
mediewisty, jednego z najwybitniejszych polskich histo-
ryków sztuki ostatniego półwiecza, sumiennego badacza
i charyzmatycznego nauczyciela, a przy tym szlachetnego
człowieka, licznie zgromadzili się na cmentarzu parafial-
nym w Sosnowcu-Zagórzu, aby uczestniczyć w obrzędzie
złożenia Jego prochów w rodzinnym grobie.
Jerzy Tomasz Gadomski urodził się 7 listopada 1934 r.
w Sosnowcu jako drugi syn inżyniera architekta Andrze-
ja i Jadwigi z Kasińskich. Wczesne dzieciństwo spędził
w Zagłębiu (Zagórze, w roku 1975 włączone do Sosnowca)
i w górnośląskiej osadzie pracowniczej Piaśniki (po woj-
nie dzielnica Świętochłowic). Po wcieleniu tych terenów
do Rzeszy Jego rodzina nielegalnie przeniosła się do Ge-
neralnego Gubernatorstwa, pomieszkiwała tam w dwor-
kach należących do krewnych lub przyjaciół. Po wojnie
osiadła w Bytomiu, gdzie Jerzy w roku 1951 złożył egza-
min dojrzałości. Po maturze rozpoczął studia w Krakowie
i z tym miastem związał się do końca życia.
Wbrew tradycji rodzinnej, zgodnie z którą niemal
wszyscy mężczyźni poprzedniej generacji, liczni Jego
stryjowie i wujowie, zdobywali wykształcenie techniczne,
Jerzy wstąpił w roku 1951 - jako niespełna siedemnastola-
tek - na Akademię Sztuk Pięknych, gdzie po roku podjął
specjalizację w ramach Wydziału Konserwacji i Restaura-
cji Dzieł Sztuki, pierwszej w Polsce jednostki dydaktycz-
nej tej specjalności, utworzonej dwa lata wcześniej przez
prof. Józefa E. Dutkiewicza, malarza, konserwatora i hi-
storyka sztuki. Zawartym wówczas przyjaźniom pozostał
wierny do końca życia. Studia na ASP ukończył w roku
1957 złożeniem pracy dyplomowej dotyczącej gotyckich
malowideł ściennych w drewnianym kościele w Haczo-
wie, wcześniej odkrytych przez Niego i Jego stryjecznego
brata Stanisława i przez nich opublikowanych (zob. Bi-
bliografia, poz. 1). Ta pierwsza drukowana praca naukowa
współautorstwa Jerzego Gadomskiego, wraz z uzupełnia-
jącym ją krótkim, leczbardzo istotnym komunikatem Jego
pióra (poz. 2), nie tylko zwiększała zasób znanych nauce
malowideł późnośredniowiecznych o dzieło, którego datę
powstania Jerzy ustalił na rok 1494, lecz także znacznie
„postarzyła” sam kościół, dotąd datowany na rok 1626.
Studia konserwatorskie dały Jerzemu Gadomskie-
mu nie tylko zawód, który uprawiał przez dwie dekady,
uczestnicząc w restauracji ponad 20 zespołów malowideł
ściennych w Polsce i Norwegii, ale także wyjątkową wie-
dzę i kwalifikacje, przydatne do działania na polu historii
sztuki. Dzięki tym studiom poznał w praktyce możliwości
i ograniczenia techniki malarzy dawnych epok, pełniej
zrozumiał estetyczne i ideowe cele ich działalności, a tak-
że wyćwiczył w sobie specyficzną wrażliwość widzenia
i benedyktyńską cierpliwość w dążeniu do najlepszych
wyników. Pozwalało Mu to percypować dzieło sztuki
równocześnie z pozycji artysty, widza i historyka sztuki.
Liczne prywatne wycieczki i objazdy naukowe, udział
w obowiązkowych terenowych praktykach studenckich,
często przez siebie kierowanych, wreszcie realizacja prac
konserwatorskich w wielu miejscowościach dały Mu roz-
ległą znajomość polskiej sztuki.
Stały bezpośredni kontakt z dziełami sztuki, ogólna
wiedza humanistyczna, zainteresowanie historią, a za-
pewne też wysoka ocena Jego pracy dyplomowej przez
dr. Lecha Kalinowskiego, wówczas wykładającego na ASP
historię sztuki studentom konserwacji zabytków, skłoni-
ły Jerzego Gadomskiego do podjęcia na Uniwersytecie
Jagiellońskim studiów historii sztuki. W roku 1957 został
przyjęty na II rok tych studiów, które ukończył w roku
1962, uzyskując u prof. Kalinowskiego magisterium na
podstawie pracy o gotyckich malowidłach ściennych
w Czchowie; studium to przyniosło interesujące wyniki,
zwłaszcza w odniesieniu do okoliczności powstania i lo-
sów dzieła, w znacznym stopniu oparte na subtelnym od-
czytaniu ikonografii (poz. 3, 5 i 10). Rok wcześniej ożenił
się z koleżanką z roku, Joanną Lauterbach; ich jedyna cór-
ka Anna po długoletniej bezskutecznej walce z chorobą
zmarła w roku 1982 w wieku 17 lat.
Nadal uprawiając zawód restauratora zabytków, jako
historyk sztuki pozostawał pod naukową opieką promo-
tora magisterium i za jego sugestią opracował romańskie
znaki kamieniarskie w Polsce (1966; poz. 6), u niego też
doktoryzował się w roku 1970 na podstawie dysertacji
Rzeźba architektoniczna w Małopolsce 1250-1400. Ta praca
nie została opublikowana w całości; Autor poprzestał na
ogłoszeniu streszczeń kilku referatów dotyczących tego te-
matu oraz paru artykułów, m.in. o wczesnogotyckiej rzeź-
bie Matki Boskiej z Dzieciątkiem w Wiślicy (poz. 7 i 9),
o heraldycznym programie ideowym zworników sklepień
kościołów fundacji Kazimierza Wielkiego, ujawniającym
(oc)©©©
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).