DOI Heft:
Artykuły
DOI Artikel:Smolińska, Marta: (Przeciw)pomnik nomadyczny w konstelacji metafor: „Biała penetracja” przestrzeni (pamięci)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32786#0094
94
2. Anne Peschken & Marek Pisarsky, Wędrująca boja, 2013, Poznań. Fot. dzięki uprzejmości Artystów
uchwycenia», wykraczającym poza dyskursywne ramy,
a zarazem fundamentalnym. Może najbardziej znamien-
ną cechą miejsca w ujęciu White’a jest szczególny rodzaj
dynamiki, który poeta wiąże z tą kategorią. Miejsce nie
ustanawia bowiem relacji osiadłości, stabilizacji, ale ot-
warte jest na ruch, przepływ: «Mówienie o domostwie/
miejscu nie zaktada utraty znaczenia ruchu». Co więcej,
nie jest ono kategorią abstrakcyjną, w wypowiedziach
poety pojawiają się najczęściej konkretne lokalizacje,
stanowiące impuls do próby znalezienia dla nich języka
opisu [,..]” 17.
Także nomadyczne (przeciw)pomniki zatrzymują się
w konkretnych miejscach, co nie oznacza, że w tym mo-
mencie zamykają się na ruch i przepływ - kategorie te są
im wszak przyrodzone, nawet w okresach krótkiego zako-
twiczenia wwybranej lokalizacji. Mamy więc do czynienia
z koncepcją miejsca w ruchu, co - zdaniem Rybickiej -
obok nomadyzmu intelektualnego i odrzucenia stałej toż-
samości jest jednym z wyróżników geopoetyki White’a 18.
Według koncepcji tego poety, podmiot nomadologiczny
zawsze będzie „ja” uprzestrzennionym, dążącym w stro-
nę ruchu w otwartej przestrzeni 19, co można przypisać
także wyróżnionemu przeze mnie typowi nomadycznych
(przeciw)pomników. Monument tego rodzaju, co po-
17 Ibidem, s. 31.
18 Ibidem, s. 30.
19 Ibidem, s. 31.
krewne zarówno nomadologii Deleuze’a i Guattariego,
jak i geopoetyce White’a, konotuje anty-model stabilizacji
i stawania się czegoś na stałe na rzecz heterogeniczności
oraz transgraniczności, rozumianej w sensie dosłownym
i przenośnym.
W opisane powyżej kategorie teoretyczne doskona-
le wpisuje się Wanderboje autorstwa berlińskiego duetu
Urban Art, w którego skład wchodzą Anne Peschken
i Marek Pisarsky [il. 1, 2] 20. Obiekt powstał w 2005 roku
w ramach „Skulptur-Biennale Munsterland Kreis Bor-
ken”, zatytułowanego Latente Historie (Utajona historia).
Artyści najpierw zapoznali się z regionem i z zaskocze-
niem stwierdzili, że na terenie tym znajduje się nie tylko
ogromna liczba tablic upamiętniających, lecz również
mnóstwo muzeów i izb pamięci, oferujących wolny wstęp
i prezentujących aspekty lokalnej historii 21. Peschken i Pi-
sarsky zwrócili również uwagę na fakt, że placówki te bar-
dzo często powstawały z inicjatywy mieszkańców, którzy
głęboko angażowali się w życie własnej społeczności oraz
kultywowali pamięć ważnych dla nich wydarzeń i osób.
Artyści byli jednak również przekonani, że przesłanie
20 http://www.wanderboje.de/index.php?id=6od (dostęp: 3.11.2016).
Oficjalna strona dzieła znajduje się pod adresem: http://www.wan-
derboje.de
21 Zob. Ch. Tannert, Wanderboje. Im Ozean der Geschichte, [w:]
Latente Historie. Skulptur-Biennale Munsterland Kreis Borken,
red. J. Spiegel, G. Inhester, Bonn 2005, s. 135-141.
2. Anne Peschken & Marek Pisarsky, Wędrująca boja, 2013, Poznań. Fot. dzięki uprzejmości Artystów
uchwycenia», wykraczającym poza dyskursywne ramy,
a zarazem fundamentalnym. Może najbardziej znamien-
ną cechą miejsca w ujęciu White’a jest szczególny rodzaj
dynamiki, który poeta wiąże z tą kategorią. Miejsce nie
ustanawia bowiem relacji osiadłości, stabilizacji, ale ot-
warte jest na ruch, przepływ: «Mówienie o domostwie/
miejscu nie zaktada utraty znaczenia ruchu». Co więcej,
nie jest ono kategorią abstrakcyjną, w wypowiedziach
poety pojawiają się najczęściej konkretne lokalizacje,
stanowiące impuls do próby znalezienia dla nich języka
opisu [,..]” 17.
Także nomadyczne (przeciw)pomniki zatrzymują się
w konkretnych miejscach, co nie oznacza, że w tym mo-
mencie zamykają się na ruch i przepływ - kategorie te są
im wszak przyrodzone, nawet w okresach krótkiego zako-
twiczenia wwybranej lokalizacji. Mamy więc do czynienia
z koncepcją miejsca w ruchu, co - zdaniem Rybickiej -
obok nomadyzmu intelektualnego i odrzucenia stałej toż-
samości jest jednym z wyróżników geopoetyki White’a 18.
Według koncepcji tego poety, podmiot nomadologiczny
zawsze będzie „ja” uprzestrzennionym, dążącym w stro-
nę ruchu w otwartej przestrzeni 19, co można przypisać
także wyróżnionemu przeze mnie typowi nomadycznych
(przeciw)pomników. Monument tego rodzaju, co po-
17 Ibidem, s. 31.
18 Ibidem, s. 30.
19 Ibidem, s. 31.
krewne zarówno nomadologii Deleuze’a i Guattariego,
jak i geopoetyce White’a, konotuje anty-model stabilizacji
i stawania się czegoś na stałe na rzecz heterogeniczności
oraz transgraniczności, rozumianej w sensie dosłownym
i przenośnym.
W opisane powyżej kategorie teoretyczne doskona-
le wpisuje się Wanderboje autorstwa berlińskiego duetu
Urban Art, w którego skład wchodzą Anne Peschken
i Marek Pisarsky [il. 1, 2] 20. Obiekt powstał w 2005 roku
w ramach „Skulptur-Biennale Munsterland Kreis Bor-
ken”, zatytułowanego Latente Historie (Utajona historia).
Artyści najpierw zapoznali się z regionem i z zaskocze-
niem stwierdzili, że na terenie tym znajduje się nie tylko
ogromna liczba tablic upamiętniających, lecz również
mnóstwo muzeów i izb pamięci, oferujących wolny wstęp
i prezentujących aspekty lokalnej historii 21. Peschken i Pi-
sarsky zwrócili również uwagę na fakt, że placówki te bar-
dzo często powstawały z inicjatywy mieszkańców, którzy
głęboko angażowali się w życie własnej społeczności oraz
kultywowali pamięć ważnych dla nich wydarzeń i osób.
Artyści byli jednak również przekonani, że przesłanie
20 http://www.wanderboje.de/index.php?id=6od (dostęp: 3.11.2016).
Oficjalna strona dzieła znajduje się pod adresem: http://www.wan-
derboje.de
21 Zob. Ch. Tannert, Wanderboje. Im Ozean der Geschichte, [w:]
Latente Historie. Skulptur-Biennale Munsterland Kreis Borken,
red. J. Spiegel, G. Inhester, Bonn 2005, s. 135-141.