Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (NS: 14.2016)

101

8. Horst Hoheisel & Andreas Knitz, The Floating Towers, projekt. Fot. dzięki uprzejmości Artystów

umieszczone na zewnątrz byłyby czytelne także dla osób
obserwujących Klinker-Schiff z brzegów rzeki - pomnik
duetu Hoheisel&Knitz został więc zaprojektowany w taki
sposób, by wdzierać się w percepcję tych, którzy nie są
przygotowani do spotkania z nim. Nieoczekiwanie może
on dokonywać „białej penetracji” przestrzeni (pamięci)
i skłaniać zaskoczonych odbiorców do refleksji.

Jak w opisie pomnika podkreślają Hoheisel&Knitz, pa-
mięć nie ma stabilnego podłoża, tak więc woda z jej spo-
kojem i ruchem, głębią i płycizną, wirami, prądami, ka-
nałami i śluzami jest o wiele trafniejszą metaforą pamięci
niż stały grunt. Podnoszą również fakt, że w mitologii
greckiej granicę między światem żywych a umarłych sta-
nowiła rzeka Styks. Podróż na pokładzie nomadycznego
(przeciw)pomnika uruchamiałaby więc szeroki kontekst
symboliczny, wsparty u pasażerów fizycznym doznaniem
falowania rzeki. Ich myśli falowałyby pomiędzy zadumą
nad okrucieństwem nazistów a podziwianiem piękna
mijanego krajobrazu, który w okresie II wojny światowej
był niemym świadkiem zbrodni. Można przypuszczać, że
nomadyczna kondycja pomnika stymulowałaby również
refleksję nad obojętnością natury i siłą życia, które wraz
z upływem czasu pochłania ślady cegielni. Nomadycz-
ny (przeciw)pomnik inicjowałby więc proces stapiania

teraźniejszości z przeszłością wraz z całym jej tragicznym
dziedzictwem.

Natomiast projekt pomnika The Floating Towers [il. 8],
definiowany przez Hoheisela i Knitza jako „przypomi-
nająca obecność”, to wykonane w skali 1:1 repliki dwóch
wież nowojorskiego World Trade Center, które, jakby
przewrócone, miałyby unosić się na powierzchni rzeki
Hudson, kontrolowane przez pchacze. Artyści tak opisali
ideę w projekcie zgłoszonym do konkursu:

Zniszczone bliźniacze wieże World Trade Center
zostaną odbudowane jako dwa duże prostopadłościa-
ny, unoszące się na rzece Hudson.

Położenie wież może się zmieniać przy pomocy
statków-pchaczy.

Znikanie wjednym miejscu, pokazywanie się w innym.

Na ich górnych płaszczyznach znajdą się parki
i ogrody, natomiast we wnętrzach duże puste prze-
strzenie do różnorodnego użytku (wystawy, wydarze-
nia kulturalne).

Miejsce pamięci pozostanie puste za wyjątkiem sta-
nowiska sprzedaży biletów. Zwiedzający będą dowoże-
ni na wieże promami.

Wieże będą w nocy oświetlone jako część panoramy
Manhattanu. [...]