DOI Heft:
Recenzje
DOI Artikel:Styrna, Natasza: Maurycy Gottlieb. W poszukiwaniu tożsamości (recenzja wystawy i katalogu): [Rezension]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32786#0117
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 14: 2016/PL ISSN 0071-6723
NATASZA STYRNA
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Instytut Historii Sztuki i Kultury
RECENZJA
MAURYCY GOTTLIEB.
W POSZUKIWANIU TOŻSAMOŚCI
(RECENZJA WYSTAWY I KATALOGU)
Maurycy Gottlieb. W poszukiwaniu tożsamości/In Serch ofldentity,
red. M. Milanowska, katalog wystawy,
Muzeum Pałac Herbsta Oddział Muzeum Sztuki w Łodzi 2014, ss. 189
Muzeum Pałac Herbsta 03.10.2014 - 01.02.2015
Muzeum Narodowe w Krakowie 02.02.2015 - 03.05.2015
Od 2 lutego do 3 maja 2015 r. w Krakowie można było oglą-
dać wystawę prac Maurycego Gottlieba, zorganizowaną
przez Muzeum Sztuki w Łodzi we współpracy z Muzeum
Narodowym w Krakowie. Poprzednia wystawa dzieł arty-
sty odbyła się w Krakowie przeszło osiemdziesiąt lat temu,
w roku 1932. Zorganizowali ją członkowie krakowskiego
Zrzeszenia Żydowskich Artystów, a pokazywano ją, tak
jak obecnie, w salach Muzeum Narodowego. Ani na stro-
nach katalogu wystawy z 2015 r., ani w towarzyszących jej
materiałach nie wspomniano o tym fakcie. Szkoda, bo ma
on wymiar symboliczny.
Gottlieb urodził się w Drohobyczu, przed przedwczes-
ną śmiercią w wieku 23 lat przebywał i studiował w wielu
miejscach, Kraków odegrał jednak w jego życiu szczegól-
ną rolę. Tutaj formował się jako artysta, ucząc się pod kie-
runkiem Jana Matejki, którego twórczość niezwykle cenił.
Tutaj doznawał antysemickich przykrości, które również
miały wpływ na jego wybory artystycznie oraz kształtu-
jące się poczucie tożsamości. Artysta, jako pierwszy tak
uzdolniony malarz na ziemiach polskich wywodzący się
z kręgów żydowskich, stał się kimś w rodzaju patrona ży-
dowskich twórców następnych pokoleń, próbujących uto-
rować sobie ścieżki kariery artystycznej w nowej dziedzi-
nie. Eksplorował ten mało rozpoznany przez Żydów teren,
doznając zarówno sukcesów, jak i porażek, które później
stały się udziałem następnych twórców podążających jego
drogą. Stał się dla nich jednym z najważniejszych punk-
tów odniesienia, powodem do dumy i symbolem, który
można było stawiać za przykład w latach trzydziestych
dwudziestego wieku, gdy sytuacja przedstawicieli mniej-
szości żydowskiej w Polsce i na świecie zaczynała ulegać
gwałtownemu pogorszeniu. Zarówno związek Gottlieba
z Krakowem, jak i ranga jego twórczości oraz okoliczno-
ści społeczno-polityczne spowodowały, że artyści żydow-
scy działający w Krakowie w latach trzydziestych podjęli
decyzję o uhonorowaniu artysty wystawą. Na następny
pokaz prac Gottlieba w Krakowie trzeba było czekać bar-
dzo długo. Z wiadomych względów jego zorganizowania
podjął się kto inny, niemniej problemy, pytania i cele to-
warzyszące temu przedsięwzięciu nie uległy zmianie
We Wstępie do katalogu wystawy dyrektorzy instytu-
cji zaangażowanych jej w organizację, Jarosław Suchan
i Zofia Gołubiew, piszą o Gottliebie niemal z emfazą. Na-
zywają go „jedną z jaśniejszych gwiazd na firmamencie
XIX-wiecznej sztuki”, „najwybitniejszym uczniem Jana
Matejki”, „jednym z najciekawszych artystów swoich
czasów” '. Patos, którego nie ustrzegli się Autorzy, ma
określone źródło. Stanowi je wieloletnia tradycja pisa-
nia o Gottliebie w niezwykle podniosłym tonie, tradycja
ukształtowana jeszcze w dziewiętnastym wieku i wpływa-
jąca na piszących o twórczości malarza również później.
Po połączeniu lektury dziewiętnastowiecznych czasopism
i wypowiedzi samego artysty, który był człowiekiem
1 J. Suchan, Z. Gołubiew, Wstęp, [w:] Maurycy Gottlieb. Wposzu-
kiwaniu tożsamości/In Serch ofldentity, red. M. Milanowska, ka-
talog wystawy, Muzeum Pałac Herbsta Oddział Muzeum Sztuki
w Łodzi 2014, s. 7.
Jce)®©©
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 14: 2016/PL ISSN 0071-6723
NATASZA STYRNA
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Instytut Historii Sztuki i Kultury
RECENZJA
MAURYCY GOTTLIEB.
W POSZUKIWANIU TOŻSAMOŚCI
(RECENZJA WYSTAWY I KATALOGU)
Maurycy Gottlieb. W poszukiwaniu tożsamości/In Serch ofldentity,
red. M. Milanowska, katalog wystawy,
Muzeum Pałac Herbsta Oddział Muzeum Sztuki w Łodzi 2014, ss. 189
Muzeum Pałac Herbsta 03.10.2014 - 01.02.2015
Muzeum Narodowe w Krakowie 02.02.2015 - 03.05.2015
Od 2 lutego do 3 maja 2015 r. w Krakowie można było oglą-
dać wystawę prac Maurycego Gottlieba, zorganizowaną
przez Muzeum Sztuki w Łodzi we współpracy z Muzeum
Narodowym w Krakowie. Poprzednia wystawa dzieł arty-
sty odbyła się w Krakowie przeszło osiemdziesiąt lat temu,
w roku 1932. Zorganizowali ją członkowie krakowskiego
Zrzeszenia Żydowskich Artystów, a pokazywano ją, tak
jak obecnie, w salach Muzeum Narodowego. Ani na stro-
nach katalogu wystawy z 2015 r., ani w towarzyszących jej
materiałach nie wspomniano o tym fakcie. Szkoda, bo ma
on wymiar symboliczny.
Gottlieb urodził się w Drohobyczu, przed przedwczes-
ną śmiercią w wieku 23 lat przebywał i studiował w wielu
miejscach, Kraków odegrał jednak w jego życiu szczegól-
ną rolę. Tutaj formował się jako artysta, ucząc się pod kie-
runkiem Jana Matejki, którego twórczość niezwykle cenił.
Tutaj doznawał antysemickich przykrości, które również
miały wpływ na jego wybory artystycznie oraz kształtu-
jące się poczucie tożsamości. Artysta, jako pierwszy tak
uzdolniony malarz na ziemiach polskich wywodzący się
z kręgów żydowskich, stał się kimś w rodzaju patrona ży-
dowskich twórców następnych pokoleń, próbujących uto-
rować sobie ścieżki kariery artystycznej w nowej dziedzi-
nie. Eksplorował ten mało rozpoznany przez Żydów teren,
doznając zarówno sukcesów, jak i porażek, które później
stały się udziałem następnych twórców podążających jego
drogą. Stał się dla nich jednym z najważniejszych punk-
tów odniesienia, powodem do dumy i symbolem, który
można było stawiać za przykład w latach trzydziestych
dwudziestego wieku, gdy sytuacja przedstawicieli mniej-
szości żydowskiej w Polsce i na świecie zaczynała ulegać
gwałtownemu pogorszeniu. Zarówno związek Gottlieba
z Krakowem, jak i ranga jego twórczości oraz okoliczno-
ści społeczno-polityczne spowodowały, że artyści żydow-
scy działający w Krakowie w latach trzydziestych podjęli
decyzję o uhonorowaniu artysty wystawą. Na następny
pokaz prac Gottlieba w Krakowie trzeba było czekać bar-
dzo długo. Z wiadomych względów jego zorganizowania
podjął się kto inny, niemniej problemy, pytania i cele to-
warzyszące temu przedsięwzięciu nie uległy zmianie
We Wstępie do katalogu wystawy dyrektorzy instytu-
cji zaangażowanych jej w organizację, Jarosław Suchan
i Zofia Gołubiew, piszą o Gottliebie niemal z emfazą. Na-
zywają go „jedną z jaśniejszych gwiazd na firmamencie
XIX-wiecznej sztuki”, „najwybitniejszym uczniem Jana
Matejki”, „jednym z najciekawszych artystów swoich
czasów” '. Patos, którego nie ustrzegli się Autorzy, ma
określone źródło. Stanowi je wieloletnia tradycja pisa-
nia o Gottliebie w niezwykle podniosłym tonie, tradycja
ukształtowana jeszcze w dziewiętnastym wieku i wpływa-
jąca na piszących o twórczości malarza również później.
Po połączeniu lektury dziewiętnastowiecznych czasopism
i wypowiedzi samego artysty, który był człowiekiem
1 J. Suchan, Z. Gołubiew, Wstęp, [w:] Maurycy Gottlieb. Wposzu-
kiwaniu tożsamości/In Serch ofldentity, red. M. Milanowska, ka-
talog wystawy, Muzeum Pałac Herbsta Oddział Muzeum Sztuki
w Łodzi 2014, s. 7.
Jce)®©©
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).