DOI Artikel:
Kunińska, Magdalena: [Rezension von: Matthew Rampley, Nora Veszprémi, Markhian Prokopovych, The museum age in Austria-Hungary. Art and empire in the long nineteenth century]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.59426#0100
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 19: 2021/PL ISSN 0071-6723
MAGDALENA KUNIŃSKA
Uniwersytet Jagielloński
RECENZJA
TRÓJGŁOS O IMPERIUM: MATTHEW RAMPLEY,
NORA VESZPRÉMI, MARKHIAN PROKOPOVYCH,
THE MUSEUM AGE IN AUSTRIA-HUNGARY.
ART AND EMPIRE IN THE LONG NINETEENTH CENTURY
PENN. STATE UNIV. PRESS: UNIVERSITY PARK 2020, 300 SS.
„DWIE HISTORIE SZTUKI”
I KONTEKST BADAWCZY
W 2023 roku przypadnie 150. rocznica utworzenia w Kra-
kowie Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce Pol-
skiej Akademii Umiejętności1. W dyskursie historycz-
nym dotyczącym tego oraz innych wydarzeń związanych
z konstytuowaniem się historii sztuki, jej dydaktyki oraz
powiązanych z nią instytucji przyjęto sięgać do lokalne-
go poziomu, kreującego Kraków na centrum myśli naro-
dowej, utożsamiając badania nad sztuką z odmienianym
przez wszystkie przypadki „patriotycznym obowiązkiem”.
Historia sztuki zaś, jako dyscyplina akademicka w Kra-
kowie, swoich korzeni i tożsamości poszukiwać miała
w związkach ze stolicą Imperium Habsburskiego, które
1 O dziejach Komisji: L. Kalinowski, Dzieje i dorobek naukowy
Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności i Polskiej Akade-
mii Umiejętności 1873-1952 oraz powstanie Katedry Historii Sztu-
ki Uniwersytetu Jagiellońskiego 1882, [w:] Dzieje historii sztuki
w Polsce. Kształtowanie się instytucji naukowych w XIX i XX w.,
red. A.S. Labuda, Poznań 1996, s. 22-57. Autorka recenzji postu-
luje zmianę podejścia metodologicznego z tego skoncentrowa-
nego na obecnych granicach państw narodowych, w tym odro-
dzonej w 1918 roku Polski, i podejście podobne do tego stosowa-
nego w recenzowanej pozycji: a więc traktujące zarówno naro-
dziny dyscypliny akademickiej, jak rozwój instytucjonalny jako
cześć skomplikowanego procesu obecnego na terenie Monarchii
Austro-Węgierskiej i obejmującego również konteksty polityczny
oraz społeczny, związany z rozwojem instytucji sfery publicznej.
to jednak okazują się powierzchowne2. Co więcej, sama
uprawiana w Wiedniu historia sztuki w swoich podstawo-
wych założeniach nie wahała się czerpać z dorobku nie-
mieckiego, co w 2013 roku w dokładny sposób wyjaśnił
współautor poddanej lekturze książki - Matthew Ram-
pley3. W najnowszych badaniach nad historią historii
sztuki miejsce narracji zamkniętych w kategoriach naro-
dowych lub wręcz nacjonalistycznych, związanych z pod-
2 Por. M. Kunińska, Identity Built on Myth. Fact and Fiction in the
Foundational Narrative of the „Cracow School of Art History” and
its Relations to Vienna, „Journal of Art Historiography”, 25, 2021.
Odwołania do szkoły wiedeńskiej ugruntowały się w serii publi-
kacji Adama Małkiewicza (publikowane przy okazji okolicz-
nościowych wydarzeń, jak kolejne rocznice powstania katedry
historii sztuki, zebrane zostały w tomie Z dziejów polskiej histo-
rii sztuki. Studia i szkice, Kraków 2005). Również u tego Autora
odnajdziemy odwołania do kategorii „patriotycznego obowiąz-
ku”. Powiązanie krakowskiego środowiska z Wiedniem podkre-
ślał również Lech Kalinowski, pisząc o Komisji (por. przyp. 1)
oraz pracując nad sylwetką Mariana Sokołowskiego (L. Kali-
nowski, Marian Sokołowski, [w:] Stulecie katedry historii sztuki
Uniwersytetu Jagiellońskiego (1882-1982). Materiały sesji naukowej
odbytej w dniu 27 maja 1983, red. L. Kalinowski, Warszawa-Kra-
ków 1990 [= Zeszyty Naukowe UJ: Prace z Historii Sztuki, 19],
s. 11-35), podając jednak w wątpliwość wiedeńskie wykształcenie
historyczno-artystyczne Sokołowskiego na podstawie zachowa-
nych Rationale tamtejszego uniwersytetu. Charakter tekstów osa-
dzonych w rocznicowych okolicznościach nie pozwalał na cało-
ściowe potraktowanie tematu.
3 M. Rampley, The Vienna School of Art History: Empire and the
Politics of Scholarship, 1847-1918, University Park 2013.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 19: 2021/PL ISSN 0071-6723
MAGDALENA KUNIŃSKA
Uniwersytet Jagielloński
RECENZJA
TRÓJGŁOS O IMPERIUM: MATTHEW RAMPLEY,
NORA VESZPRÉMI, MARKHIAN PROKOPOVYCH,
THE MUSEUM AGE IN AUSTRIA-HUNGARY.
ART AND EMPIRE IN THE LONG NINETEENTH CENTURY
PENN. STATE UNIV. PRESS: UNIVERSITY PARK 2020, 300 SS.
„DWIE HISTORIE SZTUKI”
I KONTEKST BADAWCZY
W 2023 roku przypadnie 150. rocznica utworzenia w Kra-
kowie Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce Pol-
skiej Akademii Umiejętności1. W dyskursie historycz-
nym dotyczącym tego oraz innych wydarzeń związanych
z konstytuowaniem się historii sztuki, jej dydaktyki oraz
powiązanych z nią instytucji przyjęto sięgać do lokalne-
go poziomu, kreującego Kraków na centrum myśli naro-
dowej, utożsamiając badania nad sztuką z odmienianym
przez wszystkie przypadki „patriotycznym obowiązkiem”.
Historia sztuki zaś, jako dyscyplina akademicka w Kra-
kowie, swoich korzeni i tożsamości poszukiwać miała
w związkach ze stolicą Imperium Habsburskiego, które
1 O dziejach Komisji: L. Kalinowski, Dzieje i dorobek naukowy
Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności i Polskiej Akade-
mii Umiejętności 1873-1952 oraz powstanie Katedry Historii Sztu-
ki Uniwersytetu Jagiellońskiego 1882, [w:] Dzieje historii sztuki
w Polsce. Kształtowanie się instytucji naukowych w XIX i XX w.,
red. A.S. Labuda, Poznań 1996, s. 22-57. Autorka recenzji postu-
luje zmianę podejścia metodologicznego z tego skoncentrowa-
nego na obecnych granicach państw narodowych, w tym odro-
dzonej w 1918 roku Polski, i podejście podobne do tego stosowa-
nego w recenzowanej pozycji: a więc traktujące zarówno naro-
dziny dyscypliny akademickiej, jak rozwój instytucjonalny jako
cześć skomplikowanego procesu obecnego na terenie Monarchii
Austro-Węgierskiej i obejmującego również konteksty polityczny
oraz społeczny, związany z rozwojem instytucji sfery publicznej.
to jednak okazują się powierzchowne2. Co więcej, sama
uprawiana w Wiedniu historia sztuki w swoich podstawo-
wych założeniach nie wahała się czerpać z dorobku nie-
mieckiego, co w 2013 roku w dokładny sposób wyjaśnił
współautor poddanej lekturze książki - Matthew Ram-
pley3. W najnowszych badaniach nad historią historii
sztuki miejsce narracji zamkniętych w kategoriach naro-
dowych lub wręcz nacjonalistycznych, związanych z pod-
2 Por. M. Kunińska, Identity Built on Myth. Fact and Fiction in the
Foundational Narrative of the „Cracow School of Art History” and
its Relations to Vienna, „Journal of Art Historiography”, 25, 2021.
Odwołania do szkoły wiedeńskiej ugruntowały się w serii publi-
kacji Adama Małkiewicza (publikowane przy okazji okolicz-
nościowych wydarzeń, jak kolejne rocznice powstania katedry
historii sztuki, zebrane zostały w tomie Z dziejów polskiej histo-
rii sztuki. Studia i szkice, Kraków 2005). Również u tego Autora
odnajdziemy odwołania do kategorii „patriotycznego obowiąz-
ku”. Powiązanie krakowskiego środowiska z Wiedniem podkre-
ślał również Lech Kalinowski, pisząc o Komisji (por. przyp. 1)
oraz pracując nad sylwetką Mariana Sokołowskiego (L. Kali-
nowski, Marian Sokołowski, [w:] Stulecie katedry historii sztuki
Uniwersytetu Jagiellońskiego (1882-1982). Materiały sesji naukowej
odbytej w dniu 27 maja 1983, red. L. Kalinowski, Warszawa-Kra-
ków 1990 [= Zeszyty Naukowe UJ: Prace z Historii Sztuki, 19],
s. 11-35), podając jednak w wątpliwość wiedeńskie wykształcenie
historyczno-artystyczne Sokołowskiego na podstawie zachowa-
nych Rationale tamtejszego uniwersytetu. Charakter tekstów osa-
dzonych w rocznicowych okolicznościach nie pozwalał na cało-
ściowe potraktowanie tematu.
3 M. Rampley, The Vienna School of Art History: Empire and the
Politics of Scholarship, 1847-1918, University Park 2013.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).