DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29895#0128
SZTUKA NEOLITU
125
ni bywają uzbrojeni we włócznie, łu-
ki i strzały, bumerangi i tarcze. Po-
jawiają się narzędzia rolnicze: motyki
i radła. W najwcześniejszych rytach ja-
ko zwierzęta hodowlane (i przedmio-
ty kultu) spotykane są tylko psy; póź-
niej pojawia się bydło rogate i kozy.
Ryty ilustrują źycie społeczności my-
śliwsko-rybacko-zbierackiej. W naj-
częściej występujących scenach kultu
możemy się domyślać dominacji kul-
tów solamych, zwiastowanych ado-
racją dysków słonecznych. Niektóre
sceny związane są z kultem zmarłych,
a także z kultem zwierząt. U schyłku
okresu pojawiają się w scenach kul-
towych idole - posągi. Ryt z Sellero,
zwany „Idolem z Sellero” pokazuje
klocowatą postać z uniesionymi ku
górze krótkimi rękami, z głową na
krótkiej szyi. Dwa kręgi na wysokości
piersi mają zapewne oznaczać żeńską
płeć. Dysk solamy (krąg z punktem
w środku) na wysokości łona może
symbolizować słońce. Obok występują tmdne do wyjaśnienia symbole, w części
z nich można się domyślać głów ludzkich i dysków solamych. Ryt ten jest
datowany na ca 3400 lat p.n.e.
Inny ryt podobnego typu, zwany „Idolem z Sonico”, prezentuje postać
przypominająca niemowlę w zawiniątku (lub człowieka w śpiworze). Na okrąg-
łej twarzy widoczne są punktowo zaznaczone oczy i usta. Podzielony na pola
korpus pokryty jest znakami symbolicznymi, wśród których można odczytać
topór, bukranion i dysk słoneczny. Na zewnątrz widnieją dwa duże dyski
słoneczne w postaci koncentrycznych kręgów z punktami w środku. Na scenie
kultu zmarłych, wyrytej na skale nr 32 w Naąuane, widzimy rząd omatów,
przed którymi leży zmarły (także w pozycji omata). W głębi widoczna jest
budowla, zapewne sanktuarium, zwieńczona dyskiem słonecznym. Na pierw-
szym planie postać męska, ołtarz i niezidentyfikowany znak. Najstarsze ryty
z Valcamonica pokazujące orkę radłem zaprzężonym w dwa woły pochodzą
z początku IV tysiąclecia p.n.e. Scena ta odznacza się daleko posuniętą sche-
matyzacją. Z tego samego czasu pochodzi scena erotyczna z Foppe di Nadro,
pokazująca akt spółkowania mężczyzny z kobietą.
Okres eneolityczny w Valcamonica przynosi kompozycje monumentalne, zdo-
bione rytami kamienia w konwencji przypominającej stele-menhiry z terenów
Ryt zwany „idolem z Sonico”, Sonico, Corren delle
Fate, Yalcamonica (Wiochy) (wg Anati 1980: 36)
125
ni bywają uzbrojeni we włócznie, łu-
ki i strzały, bumerangi i tarcze. Po-
jawiają się narzędzia rolnicze: motyki
i radła. W najwcześniejszych rytach ja-
ko zwierzęta hodowlane (i przedmio-
ty kultu) spotykane są tylko psy; póź-
niej pojawia się bydło rogate i kozy.
Ryty ilustrują źycie społeczności my-
śliwsko-rybacko-zbierackiej. W naj-
częściej występujących scenach kultu
możemy się domyślać dominacji kul-
tów solamych, zwiastowanych ado-
racją dysków słonecznych. Niektóre
sceny związane są z kultem zmarłych,
a także z kultem zwierząt. U schyłku
okresu pojawiają się w scenach kul-
towych idole - posągi. Ryt z Sellero,
zwany „Idolem z Sellero” pokazuje
klocowatą postać z uniesionymi ku
górze krótkimi rękami, z głową na
krótkiej szyi. Dwa kręgi na wysokości
piersi mają zapewne oznaczać żeńską
płeć. Dysk solamy (krąg z punktem
w środku) na wysokości łona może
symbolizować słońce. Obok występują tmdne do wyjaśnienia symbole, w części
z nich można się domyślać głów ludzkich i dysków solamych. Ryt ten jest
datowany na ca 3400 lat p.n.e.
Inny ryt podobnego typu, zwany „Idolem z Sonico”, prezentuje postać
przypominająca niemowlę w zawiniątku (lub człowieka w śpiworze). Na okrąg-
łej twarzy widoczne są punktowo zaznaczone oczy i usta. Podzielony na pola
korpus pokryty jest znakami symbolicznymi, wśród których można odczytać
topór, bukranion i dysk słoneczny. Na zewnątrz widnieją dwa duże dyski
słoneczne w postaci koncentrycznych kręgów z punktami w środku. Na scenie
kultu zmarłych, wyrytej na skale nr 32 w Naąuane, widzimy rząd omatów,
przed którymi leży zmarły (także w pozycji omata). W głębi widoczna jest
budowla, zapewne sanktuarium, zwieńczona dyskiem słonecznym. Na pierw-
szym planie postać męska, ołtarz i niezidentyfikowany znak. Najstarsze ryty
z Valcamonica pokazujące orkę radłem zaprzężonym w dwa woły pochodzą
z początku IV tysiąclecia p.n.e. Scena ta odznacza się daleko posuniętą sche-
matyzacją. Z tego samego czasu pochodzi scena erotyczna z Foppe di Nadro,
pokazująca akt spółkowania mężczyzny z kobietą.
Okres eneolityczny w Valcamonica przynosi kompozycje monumentalne, zdo-
bione rytami kamienia w konwencji przypominającej stele-menhiry z terenów
Ryt zwany „idolem z Sonico”, Sonico, Corren delle
Fate, Yalcamonica (Wiochy) (wg Anati 1980: 36)