DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29895#0174
CZASY STYLU LATEŃSKIEGO
obelisk z Pfalzfeld kolo St. Goar (RFN),
z przedstawieniem „ściętej głowy” i licz-
nymi zdobieniami w kształcie „rybich
pęcherzy”, pochodzący z wczesnej fa-
zy okresu lateńskiego.
Jak wszystkie ludy środkowej i pół-
nocnej Europy, także Celtowie nie byli
początkowo mistrzami rzeźby pełnej,
zwłaszcza w kamieniu. Na podstawie
zachowanych zabytków możemy są-
dzić, iż wykonywano je głównie z drew-
na. Niestety, do naszych czasów do-
trwało ich niewiele. Nowsze badania
archeologiczne z terenu Galii dostar-
czyły okazów pełnej rzeźby drewnianej
z okresu gallo-rzymskiego (I wiek n.e.).
Wydają się, że tylko nieliczne pocho-
dzą z czasów przed podbojem rzym-
skim. Największy zbiór takich rzeźb
odkryto w dawnym gallo-rzymskiego
sanktuarium leczniczym u źródeł Sek-
wany, gdzie z bagnistego gmntu wy-
dobyto około 200 rzeźb drewnianych
(badania jeszcze trwają) (Martin 1964;
Martin 1966).
Są to przeważnie postacie ludzkie,
w większości męskie, oraz zwierzęce,
a ponadto pojedyncze kończyny lub
ludzkie organy wewnętrzne, nasuwa-
jące myśl o wotach dziękczynnych. W przedstawieniach ludzi najstaranniej
potraktowane są głowy, w niektórych przypadkach z dużą dozą realizmu.
Zapewne tendencje realistyczne w oddawaniu rysów twarzy są wynikiem od-
działywania sztuki hellenistycznej, a później rzeźby rzymskiej. Mimo śladu tych
wpływów koncepcja całości obca jest duchowi hellenistycznemu. Postacie
przypominają pnie drzew, z których wyłaniają się ludzkie oblicza, i nie jest
wykluczone, że było to zamierzone skojarzenie, jako że rzeźby umieszczano
najczęściej w świętym gaju. Być może więc forma plastyczna miała służyć
określonemu celowi ideowemu (Dillon, Chadwick 1975: 294—296).
Zachowało się niewiele rzeźb wykonanych w kamieniu, co świadczy o tym,
że Celtowie niezbyt dobrze radzili sobie z tym materiałem i kultywowali tradycję
rzeźbienia w drewnie (ma ona zresztą też ograniczony zasięg). Bez wątpienia
Celtom można przypisać rzeźby kamienne z Wirtembergii (RFN) oraz z obszam
południowej Francji, gdzie widoczne są zresztą silne wpływy liguryjskie, a póź-
155
Drewniane posągi bóstw celtyckich ze źródeł
Sekwany
obelisk z Pfalzfeld kolo St. Goar (RFN),
z przedstawieniem „ściętej głowy” i licz-
nymi zdobieniami w kształcie „rybich
pęcherzy”, pochodzący z wczesnej fa-
zy okresu lateńskiego.
Jak wszystkie ludy środkowej i pół-
nocnej Europy, także Celtowie nie byli
początkowo mistrzami rzeźby pełnej,
zwłaszcza w kamieniu. Na podstawie
zachowanych zabytków możemy są-
dzić, iż wykonywano je głównie z drew-
na. Niestety, do naszych czasów do-
trwało ich niewiele. Nowsze badania
archeologiczne z terenu Galii dostar-
czyły okazów pełnej rzeźby drewnianej
z okresu gallo-rzymskiego (I wiek n.e.).
Wydają się, że tylko nieliczne pocho-
dzą z czasów przed podbojem rzym-
skim. Największy zbiór takich rzeźb
odkryto w dawnym gallo-rzymskiego
sanktuarium leczniczym u źródeł Sek-
wany, gdzie z bagnistego gmntu wy-
dobyto około 200 rzeźb drewnianych
(badania jeszcze trwają) (Martin 1964;
Martin 1966).
Są to przeważnie postacie ludzkie,
w większości męskie, oraz zwierzęce,
a ponadto pojedyncze kończyny lub
ludzkie organy wewnętrzne, nasuwa-
jące myśl o wotach dziękczynnych. W przedstawieniach ludzi najstaranniej
potraktowane są głowy, w niektórych przypadkach z dużą dozą realizmu.
Zapewne tendencje realistyczne w oddawaniu rysów twarzy są wynikiem od-
działywania sztuki hellenistycznej, a później rzeźby rzymskiej. Mimo śladu tych
wpływów koncepcja całości obca jest duchowi hellenistycznemu. Postacie
przypominają pnie drzew, z których wyłaniają się ludzkie oblicza, i nie jest
wykluczone, że było to zamierzone skojarzenie, jako że rzeźby umieszczano
najczęściej w świętym gaju. Być może więc forma plastyczna miała służyć
określonemu celowi ideowemu (Dillon, Chadwick 1975: 294—296).
Zachowało się niewiele rzeźb wykonanych w kamieniu, co świadczy o tym,
że Celtowie niezbyt dobrze radzili sobie z tym materiałem i kultywowali tradycję
rzeźbienia w drewnie (ma ona zresztą też ograniczony zasięg). Bez wątpienia
Celtom można przypisać rzeźby kamienne z Wirtembergii (RFN) oraz z obszam
południowej Francji, gdzie widoczne są zresztą silne wpływy liguryjskie, a póź-
155
Drewniane posągi bóstw celtyckich ze źródeł
Sekwany