DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.29252#0063
ANEKS 1
PORTRETY I ZABYTKI KSIĄŻĄT OLELKOWICZÓW W SŁUCKU
zebrał, opisał i zilustrował art. malarz Józef Smoliński
(tekst rękopisu z i 904 r.)
Słuck (Słuczesk), dawna stolica możnego niegdyś
rodu na Litwie z plemienia Olgierdowego Olel-
kowiczów książąt na Kopylu i Słucku, którzy mieli
tu w obronnym zamku na górze swą rezydencję.
W końcu szesnastego wieku po wygaśnięciu
książąt Olelkowiczów z, linii męzkiej, ostatnia i jedy-
na dziedziczka księztwa Słuckiego księżniczka Zo-
fja, córka księcia Jerzego III poślubiona w 1600 r.
księciu Januszowi Radziwiłłowi, zapisała mężowi
przed śmiercią swe olbrzymie dobra przez co [księst-
wo słuckie] przechodzi w dom książąt Radziwiłłów.
Odtąd miasto Słuck [po] dawnych czasach rozkwitu
i świetności zaczyna powoli chylić się do upadku
i obecnie znajduje się w stanie wielkiego opusz-
czenia.
W czasie napadów tatarskich, wojen domowych,
pożarów, zmian politycznych i innych klęsk, jakie
nawiedzały miasto, prawie wszystkie pamiątkowe,
cenne, dawne zabytki z czasów książąt Olelkowi-
czów uległy zniszczeniu, lub poszły w rozsypkę
i z biegiem lat powoli znikały, te zaś, które zostały
w cerkwiach, ostatnio wywieziono do Mińska,
gdzie przeniesiono Archimandrję Słucką. Jedynym
szczęśliwym wyjątkiem, pod tym względem jest
monaster Św. Trójcy na przedmieściu Troiczany,
gdzie w kaplicy zimowej oraz w cerkwi monasters-
kiej zwanej Spaską ocalały, choć w niewielkiej
ilości, niektóre pamiątki minionej doby.
Zacznę od portretów czterech książąt Olelkowi-
czów, znajdujących się w kaplicy zimowej monas-
teru Św. Trójcy Fig. 2, 3 [10]. Przedstawieni są tu,
pierwszy protoplasta rodu Olelkowiczów nazwany
Olelką, bratanek króla Władysława Jagiełły, Alek-
sander Władymirowicz i trzej jego praprawnukowie
ostatni z linii męzkiej książęta Słuccy, synowie
Jerzego Ił i Katarzyny z Tenczyna, Jerzy III,
Jan-Symeon i Aleksander.
Portrety te o ile wiem, są to jedyne podobizny
książąt Olelkowiczów dochowane do naszych cza-
sów, gdyż niepodobna prawie brać w rachubę
i uważać jako ich wierne wizerunki rysunków
pamięciowych, mających w przybliżeniu przedsta-
wiać trzech młodych, ostatnich kniaziów Słuckich
i ich matkę Katarzynę z Tenczyna, podanych przez
współczesnego im Bartosza Paprockiego w Gnieź-
dzie Cnoty.
Zabytki malarstwa portretowego, o których jest
mowa przewyższają pod względem historycznym
i archeologicznym wartość artystyczną, gdyż są to
tylko dawne kopje nieźle malowane, oryginały ich
znajdować się mogły w zamku książęcym w Słucku,
później spalonym, lub też w Kopylu, pierwszej
siedzibie książąt Olelkowiczów.
Kopje portretów książąt Olelkowiczów w kształ-
cie medaljonów obrzeżonych malowanemi pasami
w rodzaju ram z dużym herbem wpośrodku, wyko-
nane są na jednem płótnie; namalowane zostały
prawdopodobnie ze współczesnych wizerunków
i pochodzą z końca XVI lub z początku XVII
wieku, jak to widać po malowidle i innych szczegó-
łach właściwych tej epoce. W końcu XVIII stulecia
lub na początku XIX były przerestaurowane, obec-
nie są już znowu bardzo zniszczone.
Zbiorowy portret ten książąt Olelkowiczów, ma-
jący półtory metra w kwadrat, oprawiony w prostą
drewnianą ramę, czarno malowaną, mieści się w za-
krystii cerkwi monasterskiej Świętej Trójcy, miedzy
oknami. Sporządzony został po zgonie wszystkich
53
PORTRETY I ZABYTKI KSIĄŻĄT OLELKOWICZÓW W SŁUCKU
zebrał, opisał i zilustrował art. malarz Józef Smoliński
(tekst rękopisu z i 904 r.)
Słuck (Słuczesk), dawna stolica możnego niegdyś
rodu na Litwie z plemienia Olgierdowego Olel-
kowiczów książąt na Kopylu i Słucku, którzy mieli
tu w obronnym zamku na górze swą rezydencję.
W końcu szesnastego wieku po wygaśnięciu
książąt Olelkowiczów z, linii męzkiej, ostatnia i jedy-
na dziedziczka księztwa Słuckiego księżniczka Zo-
fja, córka księcia Jerzego III poślubiona w 1600 r.
księciu Januszowi Radziwiłłowi, zapisała mężowi
przed śmiercią swe olbrzymie dobra przez co [księst-
wo słuckie] przechodzi w dom książąt Radziwiłłów.
Odtąd miasto Słuck [po] dawnych czasach rozkwitu
i świetności zaczyna powoli chylić się do upadku
i obecnie znajduje się w stanie wielkiego opusz-
czenia.
W czasie napadów tatarskich, wojen domowych,
pożarów, zmian politycznych i innych klęsk, jakie
nawiedzały miasto, prawie wszystkie pamiątkowe,
cenne, dawne zabytki z czasów książąt Olelkowi-
czów uległy zniszczeniu, lub poszły w rozsypkę
i z biegiem lat powoli znikały, te zaś, które zostały
w cerkwiach, ostatnio wywieziono do Mińska,
gdzie przeniesiono Archimandrję Słucką. Jedynym
szczęśliwym wyjątkiem, pod tym względem jest
monaster Św. Trójcy na przedmieściu Troiczany,
gdzie w kaplicy zimowej oraz w cerkwi monasters-
kiej zwanej Spaską ocalały, choć w niewielkiej
ilości, niektóre pamiątki minionej doby.
Zacznę od portretów czterech książąt Olelkowi-
czów, znajdujących się w kaplicy zimowej monas-
teru Św. Trójcy Fig. 2, 3 [10]. Przedstawieni są tu,
pierwszy protoplasta rodu Olelkowiczów nazwany
Olelką, bratanek króla Władysława Jagiełły, Alek-
sander Władymirowicz i trzej jego praprawnukowie
ostatni z linii męzkiej książęta Słuccy, synowie
Jerzego Ił i Katarzyny z Tenczyna, Jerzy III,
Jan-Symeon i Aleksander.
Portrety te o ile wiem, są to jedyne podobizny
książąt Olelkowiczów dochowane do naszych cza-
sów, gdyż niepodobna prawie brać w rachubę
i uważać jako ich wierne wizerunki rysunków
pamięciowych, mających w przybliżeniu przedsta-
wiać trzech młodych, ostatnich kniaziów Słuckich
i ich matkę Katarzynę z Tenczyna, podanych przez
współczesnego im Bartosza Paprockiego w Gnieź-
dzie Cnoty.
Zabytki malarstwa portretowego, o których jest
mowa przewyższają pod względem historycznym
i archeologicznym wartość artystyczną, gdyż są to
tylko dawne kopje nieźle malowane, oryginały ich
znajdować się mogły w zamku książęcym w Słucku,
później spalonym, lub też w Kopylu, pierwszej
siedzibie książąt Olelkowiczów.
Kopje portretów książąt Olelkowiczów w kształ-
cie medaljonów obrzeżonych malowanemi pasami
w rodzaju ram z dużym herbem wpośrodku, wyko-
nane są na jednem płótnie; namalowane zostały
prawdopodobnie ze współczesnych wizerunków
i pochodzą z końca XVI lub z początku XVII
wieku, jak to widać po malowidle i innych szczegó-
łach właściwych tej epoce. W końcu XVIII stulecia
lub na początku XIX były przerestaurowane, obec-
nie są już znowu bardzo zniszczone.
Zbiorowy portret ten książąt Olelkowiczów, ma-
jący półtory metra w kwadrat, oprawiony w prostą
drewnianą ramę, czarno malowaną, mieści się w za-
krystii cerkwi monasterskiej Świętej Trójcy, miedzy
oknami. Sporządzony został po zgonie wszystkich
53