DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7652#0102
§4
Sess.TV. imo &ferpentes inventas Agrkola clocet Lihro
de Animant. fuhterr.
^uomodo Cumitaque experientia hxc ita sese ha-
hnjusmodi berecloceat,merito quispiam hoc loco dubi-
antmalta rr j r
faxUmna- tare poilet, quomodo Jaxorum terrarumque
scantur. meditultia hujujmoAi animaha penetrarint,&
quomodo ihidem vivere queant ? Quod ut pate
MUNDI SUBTERRANEI
tandem ranam exclusit,qua2 uti humidi su&u
per poros saxi aliabentis, sufficienti mfcri-
mento instruitur,itaquoquediu intralocu-
lum illumvitamsustentarepotuit,donecla-
pide se6to viva exiliret. Constat tamen ani-
malia aeri concredita paulo post emori. Quod
itaque de piscibus ranisque diximus, id de
ifiat, a pifcihus ordiar josstlihus, quorum non- ferpentihusquoq;jofil/hui intelligendum est
nulli wwadhuc in nonnullislocisreperiun-
tur, quid*m inlapideam fuhflantiam converfi:
De hocgenere piscium, eorumque ortu in
prcecedent/hus fuseaftum est. Restat ut & de
vivis nonnihil dicamus. Pijces fofjdes ple-
rumquevel ad littusmaris, velad magno-
rum amnium clivosa littora inter arenaceos
cumulos reperiuntur.
Dico itaque eos ibidem hocpatlonasci posse:
Eo tempore quo aut mare ventorum impetu
ingentes arenarum cumulos in littora ad-
volvit, aut ssuminum inundationesingen
tes limi acervos,in littora egerunt,sieri quo-
que potest, ut ingenspifckulorum copia limo
& arenis mista una ejiciatur: quae cum humi-
do abundent ob rivos perpetuo ex montibus
fluentes, per subterraneas venasilluc deri
vato, accidit, ut pisciculi intra arenarum
limique gurgustia clausi, ibidem cum tem-
pore ex susficienti humore & teme succo&
alantur & adolescant: quoniam verb detu-
mescentibus fluminibus sive maribus, terra
aestu Solis aerisque calidi constitutione, are-
na limo mixta exficcata lupideum quendam cor-
ticem induit, hinc fit,ut vacua quxdam ex ni-
troso limo calore Solis contrac~to sensimque
lapidescente, spatia relinquantur, quas uti
per subterlabentis humidi venas perpetuo
implentur, ita quoque & sufficiens una cum
sucl:u circumsitse materiaj ad vivendum nu-
^uomodo trimentumacquirant. Si vero omni humido
vefumZ dejt/tuantur,limoxmdiquaquQcircumvoluti,
tum limo succestii temporis lapidescente,
quemadmodum in prcecedenti Izlrcostendi-
mus, tandem&ipsi in lap/deamfuhstantiam
vertuntur , nilpraeterfiguramobtinentes, u-
ti ex figuris citato locoJupra adduc~tis patet.
Contingit quoque subinde, parvulosper an
gustas rimas intra faxa pabuli gratia sefe infi-
nuare, donecin patentiori loco subsistentes,
in eammolemsensim excrescentes, utdein-
de per dictas rimas iis amplius remeare non
liceat,acproindeibidem permanere cogan-
tur :[Atque hic est alter modus, quosubin-
de inter saxa reperiantur, quamvis vivospi-
s :es nunquam jtne humido repertos experientia
docuerit.
Pari pacto ranse sive rubeta? subinde in
meditullio repertsesunt; sed venioad (3<tl^.-
Xpyaimv, idest, ranarum genestn intra saxa
peracl:am ;talisautem est naturaprocessus:
nmitYum £j quandoque sperma ranarum limo alicubi
tntrasaxa l. . . i ■ - /• i n_ - 1 •
ongo. involutum, intenm limi lubltantia paulatim
lapidescente aptum dispositumque loculum
calido-humidum nactum fuit, idibidem in
matrice subterranei coloris vi animatum,
Tertii generis animalia.quacsempersub- r^„m
terraneam stationem tenent,sunt Talparumor,go-
varia genera quce ea fere ratione interraad
apertumsefe aerem hahent, ficutipifces in aqua
ad aerem : sicuti enim hi extra aquam diu
vitam continuare non possunt, sic & illa
extraterram. Utrum verb hac animalia oculis Ta,P*«»
natura mstrutla fint, multosdubitarevideo trii com~
ea de caula, quod cum terraj vilcera sem- nimem n0n
per incolant , frustra iis in perpetuis te-^o^*
nebris degentibus, oculi concessi videantur; habent, mi.
cujusrei veritaremut comperirem, talpamrm'^mos
in suburbano nostrointerceptam , rasototo " '
capite diligenter, an alicubi detegerentur,
exploravi,& tandem duo veluti minuta sora-
mina acu facta deprehendi , quibus tamen
necdum confisus, cutkulam qua tegebantur,
dilatavi nonnihil; deinde microscopio adhi-
bito, solito mihi ad res minutioresexplo-
randas instrumenro, oculos luc/d/jjimos, qui
nihil prorsus a caeteris animantium oculis
diversum haberent, deprehendi; unde con-
clusi, cuticulamoculos tegentem aNatura,
ne in subterraneis partibus , ubi iis non in-
digent, detrimentum aliquod ex pulveribus
terrestriumque partium ramentis pateren-
tur,concesTamfuiste : quiatamen nonnun-
quam extra terram emergere coguntur, ad
direc~tionem vitaeque tutelam , oculis ut in
caeteris animantibus , Naturam id privare
noluisse.
Secundo.Suntnonnulla animalia qucehy- guaAni-
herno tempore in (uhterraneis cryptis , mon-mal,a cr?'
tium cavernis.arborum cavitatibus,nparum tium mo-
foraminibus latent, cejtivo vero tempore ipii-lmt-
fnum in lucem apertamprodeunt. in coacer-
vanda necestaria nutrimentorum provisio-
ne in hybernum tempus mira sane provi-
dentia distenta : suntquevel ex insecl/sycl
murium generilus , vel volucrium, quadrupe-
dumque qenerihus: &deinsecl:is quidem,mu-
scis,formicis, serpentibus, testudinibus, cx-
terisque uti passim notis, ita nihil dicam.
Murium Yznacrenera narrantur. Est inter cx- Munum
„1 a ■ ■ i i- • • variage-
tera mus Alpejtris animal mediocns canis^,
magnitudine, quodin Alpibus utplurimum
reperitur, quodtoto hyemis tempore,intra
montium cavernaslatetsomnosopitum, z-
stivo tempore tandem proditprovisioniin-
tentum. Intra cavernas magnam sceni co- Natl4ra{
piamconvehunt, veluti//W<3qu32dam, qui-^^.
bus commodius quiescant; os vero caverna
multiplici sarmentorum contextu, ne aeris
temporumq; injuriis.aut vulpium leporum-
que insidiisinfestentur, mira arte obstruunt,
inquibus subinde quatuor, quinqueautsex
sopiti
Sess.TV. imo &ferpentes inventas Agrkola clocet Lihro
de Animant. fuhterr.
^uomodo Cumitaque experientia hxc ita sese ha-
hnjusmodi berecloceat,merito quispiam hoc loco dubi-
antmalta rr j r
faxUmna- tare poilet, quomodo Jaxorum terrarumque
scantur. meditultia hujujmoAi animaha penetrarint,&
quomodo ihidem vivere queant ? Quod ut pate
MUNDI SUBTERRANEI
tandem ranam exclusit,qua2 uti humidi su&u
per poros saxi aliabentis, sufficienti mfcri-
mento instruitur,itaquoquediu intralocu-
lum illumvitamsustentarepotuit,donecla-
pide se6to viva exiliret. Constat tamen ani-
malia aeri concredita paulo post emori. Quod
itaque de piscibus ranisque diximus, id de
ifiat, a pifcihus ordiar josstlihus, quorum non- ferpentihusquoq;jofil/hui intelligendum est
nulli wwadhuc in nonnullislocisreperiun-
tur, quid*m inlapideam fuhflantiam converfi:
De hocgenere piscium, eorumque ortu in
prcecedent/hus fuseaftum est. Restat ut & de
vivis nonnihil dicamus. Pijces fofjdes ple-
rumquevel ad littusmaris, velad magno-
rum amnium clivosa littora inter arenaceos
cumulos reperiuntur.
Dico itaque eos ibidem hocpatlonasci posse:
Eo tempore quo aut mare ventorum impetu
ingentes arenarum cumulos in littora ad-
volvit, aut ssuminum inundationesingen
tes limi acervos,in littora egerunt,sieri quo-
que potest, ut ingenspifckulorum copia limo
& arenis mista una ejiciatur: quae cum humi-
do abundent ob rivos perpetuo ex montibus
fluentes, per subterraneas venasilluc deri
vato, accidit, ut pisciculi intra arenarum
limique gurgustia clausi, ibidem cum tem-
pore ex susficienti humore & teme succo&
alantur & adolescant: quoniam verb detu-
mescentibus fluminibus sive maribus, terra
aestu Solis aerisque calidi constitutione, are-
na limo mixta exficcata lupideum quendam cor-
ticem induit, hinc fit,ut vacua quxdam ex ni-
troso limo calore Solis contrac~to sensimque
lapidescente, spatia relinquantur, quas uti
per subterlabentis humidi venas perpetuo
implentur, ita quoque & sufficiens una cum
sucl:u circumsitse materiaj ad vivendum nu-
^uomodo trimentumacquirant. Si vero omni humido
vefumZ dejt/tuantur,limoxmdiquaquQcircumvoluti,
tum limo succestii temporis lapidescente,
quemadmodum in prcecedenti Izlrcostendi-
mus, tandem&ipsi in lap/deamfuhstantiam
vertuntur , nilpraeterfiguramobtinentes, u-
ti ex figuris citato locoJupra adduc~tis patet.
Contingit quoque subinde, parvulosper an
gustas rimas intra faxa pabuli gratia sefe infi-
nuare, donecin patentiori loco subsistentes,
in eammolemsensim excrescentes, utdein-
de per dictas rimas iis amplius remeare non
liceat,acproindeibidem permanere cogan-
tur :[Atque hic est alter modus, quosubin-
de inter saxa reperiantur, quamvis vivospi-
s :es nunquam jtne humido repertos experientia
docuerit.
Pari pacto ranse sive rubeta? subinde in
meditullio repertsesunt; sed venioad (3<tl^.-
Xpyaimv, idest, ranarum genestn intra saxa
peracl:am ;talisautem est naturaprocessus:
nmitYum £j quandoque sperma ranarum limo alicubi
tntrasaxa l. . . i ■ - /• i n_ - 1 •
ongo. involutum, intenm limi lubltantia paulatim
lapidescente aptum dispositumque loculum
calido-humidum nactum fuit, idibidem in
matrice subterranei coloris vi animatum,
Tertii generis animalia.quacsempersub- r^„m
terraneam stationem tenent,sunt Talparumor,go-
varia genera quce ea fere ratione interraad
apertumsefe aerem hahent, ficutipifces in aqua
ad aerem : sicuti enim hi extra aquam diu
vitam continuare non possunt, sic & illa
extraterram. Utrum verb hac animalia oculis Ta,P*«»
natura mstrutla fint, multosdubitarevideo trii com~
ea de caula, quod cum terraj vilcera sem- nimem n0n
per incolant , frustra iis in perpetuis te-^o^*
nebris degentibus, oculi concessi videantur; habent, mi.
cujusrei veritaremut comperirem, talpamrm'^mos
in suburbano nostrointerceptam , rasototo " '
capite diligenter, an alicubi detegerentur,
exploravi,& tandem duo veluti minuta sora-
mina acu facta deprehendi , quibus tamen
necdum confisus, cutkulam qua tegebantur,
dilatavi nonnihil; deinde microscopio adhi-
bito, solito mihi ad res minutioresexplo-
randas instrumenro, oculos luc/d/jjimos, qui
nihil prorsus a caeteris animantium oculis
diversum haberent, deprehendi; unde con-
clusi, cuticulamoculos tegentem aNatura,
ne in subterraneis partibus , ubi iis non in-
digent, detrimentum aliquod ex pulveribus
terrestriumque partium ramentis pateren-
tur,concesTamfuiste : quiatamen nonnun-
quam extra terram emergere coguntur, ad
direc~tionem vitaeque tutelam , oculis ut in
caeteris animantibus , Naturam id privare
noluisse.
Secundo.Suntnonnulla animalia qucehy- guaAni-
herno tempore in (uhterraneis cryptis , mon-mal,a cr?'
tium cavernis.arborum cavitatibus,nparum tium mo-
foraminibus latent, cejtivo vero tempore ipii-lmt-
fnum in lucem apertamprodeunt. in coacer-
vanda necestaria nutrimentorum provisio-
ne in hybernum tempus mira sane provi-
dentia distenta : suntquevel ex insecl/sycl
murium generilus , vel volucrium, quadrupe-
dumque qenerihus: &deinsecl:is quidem,mu-
scis,formicis, serpentibus, testudinibus, cx-
terisque uti passim notis, ita nihil dicam.
Murium Yznacrenera narrantur. Est inter cx- Munum
„1 a ■ ■ i i- • • variage-
tera mus Alpejtris animal mediocns canis^,
magnitudine, quodin Alpibus utplurimum
reperitur, quodtoto hyemis tempore,intra
montium cavernaslatetsomnosopitum, z-
stivo tempore tandem proditprovisioniin-
tentum. Intra cavernas magnam sceni co- Natl4ra{
piamconvehunt, veluti//W<3qu32dam, qui-^^.
bus commodius quiescant; os vero caverna
multiplici sarmentorum contextu, ne aeris
temporumq; injuriis.aut vulpium leporum-
que insidiisinfestentur, mira arte obstruunt,
inquibus subinde quatuor, quinqueautsex
sopiti