Kircher, Athanasius: Athanasii Kircheri ... Mundus subterraneus, in XII libros digestus: quo divinum subterrestris mundi opificium, mira ergasteriorum naturae in eo distributio ... universae denique naturae maiestatis & divitiae summa rerum varietate exponuntur ... (Band 2): In V libros digestus, quibus mundi subterranei fructus exponuntur (Amsterdam, 1678)

116 MUNDI SUBTERRA NEi

Sess.lY. tum aeris in fornace adusti, quod Galenus in
Gaicnus. Cypro ab artificibus projefrum observavit.
lertia species paratur ex pyrite aeroso cre-
mato, donec coiorem Rubricae contraxerit.
Sed advertendum est, quod Ochrausta eun-
demcolorem induit, & propterea huicter-
tiae speciei Diphrygis ailimilatur , & ali-
quando pro Diphryge perperam venditur.
Quarta species oriturexquibuscunquelapi-
dibus, post excoftam metallorum venam in
fornaceinventis; &hxc speciessemper ali-
quidmetalli habetpermixtum : hujusmodi
lapisprimo torretur mox in fornace coqui-
tur, deinde quinquies in alia fornace cre-
matur,ita i7?,GL<p%v.y£s, justa de causa appellari
Tr£p*ratit> p0/Tic. Hodie Opifices in secundis fornaci-
rnu- \jUS sic Diphrygem parant, quandoaliquid
auri vel argenti inetTe aeri suspicantur : De-
nuoaes cum plumbofundunt,quiaplumbum
abluit, & secum aurum , vel argentum abdu-
cit : Quo peratto , in extrahendis plumbi
reliquiis, ignem temperatum adhibent,ur
plumbum fusum descendat, aes vero nequa
quam; sic enim tanquam lapis spongiosus
redditur, qui fusus, & perco&us in aes purga-
tum mutatur,cujus scoria est Diphryge pur-
gatior, quam illa, quse ex primis fornacibus
exierat : Hanc homines operarii Raminam
vocantes, figulis vendunt.
Ampliusdum Aurum, Argentum, aes,&
plumbum percolantur, oritur aliud recre-
c*Am» mentum, quod vocatur CaHmia, quaesecun-
dum nonnullos ita nuncupatur abinsiden-
do. Estautem nomen antiquum apud Grae-
cos, ideoque adhuc nominis etymon latet,
nisi velimus asTerere , Cadmiam olimobser-
vatam fuiiTe, dum Iapis aerarius excoquere-
tur , quem aliqui Cadmiam indigitarunt,
fortassis quiaprimoin Cadmo montesitre-
sklenus. pertus. Galenusicriotum reliquit Cadmiam
ex lapide pyrite intcrdum fieri, nihilomi-
nusmetallicam ex aere paratam prae caeteris
commendabat. Hujus quatuor species a
Dioscotid. z>i<?/c0A7^rmonstrantur : Prima vocatur Bo-
Botryti». trytes, quasi racemosa, quia/Srrg©- racemus,
onycbttes. exponitur : Secunda nominatur Onychites,
est enim ow^,unguis,cum venasinstar«»g«/.r
discurrentes habeat: Tertia cognominatur
tUctdts* Placodes, -srXoacx^g crustoja, quoniam est se-
gmentis quasi quibusdam zonis cinfra, qua-
ojlracitts. re & Zonitis dicitur:Quarta appellatur Ojtra-
ates, W&wrk testacea, quas tanquam pessi-
Plmiui. ma omnium rejicitur. Pltmus praeter qua-
tuor genera a Dtoscondc descripra , quintam
CafnitU. speciem , nempe Capnitim ,{cilicetsumofam
addit; Tcatsrvos enim Graecis sumus dicitur, sed

est metallica ; haec in Quirmon Persarum
Regione,&Ormuz finitima paratur ex cine-
ribus cujusdam arboris, nomine Goan ,ira e-
nim fructus hujus arboris cognominatur, &
haec anonnullisTutia Alexandrinadicitur,
non quod Alexandrix fabrefiat; sed quia ex
Quirmon delata Ormuz,inde Alexandriam
exportetur: Auctores tamen non hanc, sed
metallicamin medicamentiscommendant.
A Cadmia rationetenuitatissubstantise,
Pompholyx, & Spodium discrepant, quan-
doquidem Cadmia , ut fuit expositum , in^\ty«<fa»
quandam solidam materiam condensatur,^'
sed Pompholyx, & Spod/um instar pollinis pa-
rietibus fornacum adhaerent, cum tamen ex
eadem materia ex illis fornacibus originem
trahant,inquibusaesperficitur, vel in qui-
bus Cadmia crematur. Pompholyx autem
leviorest, quia evolansadfornices, bulla-
rum instar agglutinatur, unde nomenclatu-
ram traxit; quoniamtn^ohv^GxxchbulU
est. Spodium in comparatione ad Cadmiam
ponderosius est; quocirca super terramin-
star cineris cadit , unde nomen accepit,
Stto^sv enim anerula dicitur. Verum antispo-
dium arte paratur ex foliis myrti ,vel oleastri
crematis, quod cinerulae nimirum spodii vi-
cem praestat. Avicenna historiam hujus reiAvfcennt
metallicae confusam scribit, dum atTeverat,
Tuttam este fumum sublimatum; SuccuHum
vero. quod infundo residet, forsitan perTu-
tiam, Pompholygem,& per Succudum Spo-
dium intellexit.
Ad Scoi iam plumbi referri potest Lythar-
pyrtum ; ontur enim ex plumbo inrornace 1
diutiusperco&o; namestspuma,quaecolli-
gitur,dum argentum purgatur, & concrescit
instar lapidis, & vocatur A»^«§ywjp@*. a tapide,
& argento nomen habens, quasi lapis argen-
teus, ab Arabibus Martech, & a Latinis Spu-
ma argenti nuncupatur. bioscorides voluit, Diofcari-
Lithargyrium sineargentoposieconcresce-dcs'
re,dum in secundisfornacibusArgentum
plumbo permixtum purificatur : etenim
tunc fervente mixtura plumbum violentia
ignis extenuatum , &acquirens levitatem,
argento supernatat , & fit veluti scoria,
quam artificespaulatim adlatera pellentes
tandem projiciunt, bXpettam nominant,qua\
posteafieuliutisolent. Nonnulli perperam^w
putant,spumam argenti ex auro tactam vo-^/wf
cari Chrysitim , ex argento, Argyritim,ex
plumboMolybditim : Cum tamen Lithargy-
riwwexsoloplumbo, cum aliismetallis, &
praecipue cum argento, ad faciliorem fusio-
nem , vel purificationem mixtodimanet:

hascad Pompholygem potius, quam adCa-; & quamvis interdum auri, &interdum ar
dmiam est reducenda. Nostra aetate Cadmia genti colorem adipiscatur, tamen id exma

fornacum similis corticibus arborum , sub
nomine Tutiaz Alexandrmai afTertur;quod si-
i3KW*2«i</?gnum est hastisferreisadhaesilTe.7«?/dest no-
menArabicum quod tamen nonCadmiam,
sedSpodium significat. Hic animadversio
ne dignum est, quod 1 utta Lujitanorum non

jori, vel minori adustione provenit. Nam si
statim atque plumbum exustum supra ar-
gentum liquatum apparet, de catinoaufe-
ratur, tunclithaigynumcolore argenteore-
fulgebit; sin diutiusibi manserit, colorem
aureum acquiret.
Z>uple#