DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.7652#0340
gotiantur, easubvariisaenigmatis, & para- s|, 1 y,s®$\$\ u\
bolis explicant; sitamen detecto paraboli- <.^$ i,etieiic''s t
co cortice medullam examines , eoseun- 'iih^£5 &
dem cum iis, qui metallurgicam profiten- J^" L ej^ef
sub-
O
3,8 MUNDI SUBTERRANEI _ j^sjj^
Sec7.IV. xi, qua quidquid alii integris libris tradunt,
hic unica synopsi exhibeatur.
in hac tabula
Mineralia respiciunt metallica corpora, tur, & sophisticam, processum sectari, iis- L$l
&cumiisperfec'tecombinantur. Horum u- demqueexhis,quaeinhac combwatoriatabu- J'0S> if
numquodquereducipotest insua elementa, la reperiuntur, ingredientibus uti reperies: ^ *\}$^^
salem, aquam,spiritum,oleum; undepera- Sineauro enim,&argento,utvelipse £«//#.$ Luiias. ^ ^o.
quasfortes, regias , stygias, qux ex salibus fatetur in suaC/avku/a, aurum, & argentum «^jssis s "J :»f( ji
componuntur, corpora distolvuntur, calci-! confici non potest : ex cseterisvero frustra \j0fP'^ U$U\
nantur, pulverantur, ignium verbopesubli-j imperfe&a metalla in perfecla tinguntur, itfj5^^' Alci
mantur, purificantur, digeruntur , fermen-1 convertunturque, nisi aurum illisinsit, quo ^^*s0^ $
tantur, fixantur; & opeextraneorum, utii veluti per accretionem quandamaurumin- {Stts^^s /,
aceto,tartaro,spirir.uvini,caeterisque acidis crementum quoddam recipit. Sed haec o- y (cssjs^-i
succis , & subtilibus diluuntur, lavantur, mniasapienti Philosopho pulchre inTabu- ^#/«'wr;'
purgantur: atque tandem pernovam solu- ( la combinatoria , si eam reste applicare Mt)tJll0cesf'
tionem , & coagulationem ultimum artis norit , patebunt ; cum nulla combinatio w 5^*^
finem consequuntur. Etquamvis Alchymi- artis institui poslit , quae in ea non re-
stae,qui circa magni maeisterii arcanum ne- iperiatur. tm \i,m\0\isi$
s e c t , o iv. .
CAPUT I. I
JURIDICUM SIVE LEGALE- JJjptS
Vtrum Aurum Chymicum } quacunque tandem ratione fiitlum licite pro jf ,„jj vtlntes mIm tsw
yero Vendi pofiit. m^M^^
auiumi/eiatgentum
C t> l "Y~i^°PonohoclocoQuaestionem , quam' Quartoestaurificium illud, quo Alchymi- Jmm simdMriwdii
' r^^niajori jure Jurisconsulti sibi vendi- stae per addirionem, sive partem cumpartessjm\n nUj^hmh
JL ,.««#.. «*^m*m mm,:£/e>,r;_ uti vocant,aurum augmentare; eiquedebi-"...^,^ mtvtlisft»tnsfurk
tam tincturam dare norunt; atque duplicis/'"Vwa \%\hm,wmtitti}t\
generis est , una dicitur Co/lybijtka, altera pm}mnmt ntn
Sophistka: de qua varia. sunt agitationesin- cumpauperitusero^anc-uir
ter Jurisconsultos. Nos singularum proposi- exikcircaoVeosalij
tarum partium dubia per Canones tum Ci- my^
viles,tumCanonicostuncexpediemus,ubi mhlmmnmn w/
cant; netamenquicquam omisissevi-
deamur, eam non omittendam duxi. Hanc
quaestionem de auro Chymico antequam or-
diamur : Notandumprimo, quadruplicem
artem hocloco considerari poste. Prima est
Ars Metal/urgka, qux ex minera auri, & ar-
genti singulari artificiopurum ab impuro,
quum ignis ope in purum aurum , & argen
uttnUur tum decoquit; de quo artificio in Metallur-
gum quo gia,seu artemetallicaampliiTime"aclum est:
eonststat, 6" 5 . i , v
qtiomodott- ot uti haec ars tantopere humanogenen ne-
«»* cessaria est, ut sine ea ob summum metallo-
rum usumnullaImperiorum, Regnorum, &
humanae negotiationis administratio con
heterogenea ab homogeneis, separat: reli-! prius de Extravagante edita a Joanne XXI1. muL vnmi^lw
Pont.Max. nonnulla przmiserimus. ptuinfL^i
/^k»<fj_VJ//.Gallus,patriaCadurcensis, * • 4 , "r
ex provincia Aquitani^anno 1316. ad Pon-ssiS 21 "T*
tificatum eveftus, pnster ConstitutionesSS
Clemcntu V. przdecesioris, multas quoque & Tlx mk^ >
ipse publicavit.quas Extravagantes vocat, in !r ^WiiMli
quas Zenfilmm de Caftaneu uberes commen-
sistere posfit"ita quoquetantum abest, ut a! tarios edidit. Inter aliasExtravagantes una ' ,tt "m4m\^
legibus illicita censeatur, utpotiuseam o-jquoquehabetur, quac intitulatur^Crimine l^mntim
mni laude dignam, veluti humani commer- \salfi: In qua condemnat omnes illos, qui au- . '* K«wmjhww.
cii stabilimentum , censeant Jurisconsulti. j ro conficiendo operam dant: Artem miris ^ '/[^ta
ehryso- Altera Chrysopoeia dicitur, qua Alchymista;
E"a Per trarismutationem veram, & realem u-
nius metalli in aliud, nonsoium inaurum
naturale,sed & eo excellentius se converte-
re polTe gloriantur: Quod si verum esset, cer-
te illud aurum vendere, & distrahere sine
spatyrica UH0 scrupulo poslent. Tertia, /trs Spagyrica
KttT ° dicitur qua nonnulli Chymici aurum ve-
rum, & naturale variis metallis, uti argento,
cupro, ferro,plumbo, arsenico, marchasitis,
similibusque commixtum, singulari arte se-
parant,ex arenis ssuminum riparumque per
srequentia ignistormenta secernunt, & in
lamellasfundunt ; atquetale, purumnem-
pe, & naturale aurum nulla lex prohibet.
modis exagitat. Sedutmultapaucisample « y^kti^
dtar, subjungam hic diclam Extravagantem, cs. ^ ^»0«^
in qua quicquid nos hucusquede Alchymias n w«. inljn^
falsitate adduximus, Apostolica authoritate T/^1^^/'
confirmatum reperies. '"!rmUaU. '
EXTRAVAGANS ^ J^Ltl;
De crimine sa/fi. ^sitiisU,-^
J o a n n £ s XXII. Pont. Max. ks<kn^^h
Prcesatio in Extravagantem. ^eftCn ti<
A Lcbymia hk prohibentur, & puniuntus "e ?Ua mira fe io I
^aurum facientes , & fieri procurantes, ^sst, P0j]tj./argunty
quoniam tantum de vero auro, & argento ""^tistad ?^ A|c
debent inferre in publicum, ut pauperibus joa p0^
erogetur, quantum de falso, & adulterin® sllsi) % c0j.n! ^sp^l
posue- S^SST
bolis explicant; sitamen detecto paraboli- <.^$ i,etieiic''s t
co cortice medullam examines , eoseun- 'iih^£5 &
dem cum iis, qui metallurgicam profiten- J^" L ej^ef
sub-
O
3,8 MUNDI SUBTERRANEI _ j^sjj^
Sec7.IV. xi, qua quidquid alii integris libris tradunt,
hic unica synopsi exhibeatur.
in hac tabula
Mineralia respiciunt metallica corpora, tur, & sophisticam, processum sectari, iis- L$l
&cumiisperfec'tecombinantur. Horum u- demqueexhis,quaeinhac combwatoriatabu- J'0S> if
numquodquereducipotest insua elementa, la reperiuntur, ingredientibus uti reperies: ^ *\}$^^
salem, aquam,spiritum,oleum; undepera- Sineauro enim,&argento,utvelipse £«//#.$ Luiias. ^ ^o.
quasfortes, regias , stygias, qux ex salibus fatetur in suaC/avku/a, aurum, & argentum «^jssis s "J :»f( ji
componuntur, corpora distolvuntur, calci-! confici non potest : ex cseterisvero frustra \j0fP'^ U$U\
nantur, pulverantur, ignium verbopesubli-j imperfe&a metalla in perfecla tinguntur, itfj5^^' Alci
mantur, purificantur, digeruntur , fermen-1 convertunturque, nisi aurum illisinsit, quo ^^*s0^ $
tantur, fixantur; & opeextraneorum, utii veluti per accretionem quandamaurumin- {Stts^^s /,
aceto,tartaro,spirir.uvini,caeterisque acidis crementum quoddam recipit. Sed haec o- y (cssjs^-i
succis , & subtilibus diluuntur, lavantur, mniasapienti Philosopho pulchre inTabu- ^#/«'wr;'
purgantur: atque tandem pernovam solu- ( la combinatoria , si eam reste applicare Mt)tJll0cesf'
tionem , & coagulationem ultimum artis norit , patebunt ; cum nulla combinatio w 5^*^
finem consequuntur. Etquamvis Alchymi- artis institui poslit , quae in ea non re-
stae,qui circa magni maeisterii arcanum ne- iperiatur. tm \i,m\0\isi$
s e c t , o iv. .
CAPUT I. I
JURIDICUM SIVE LEGALE- JJjptS
Vtrum Aurum Chymicum } quacunque tandem ratione fiitlum licite pro jf ,„jj vtlntes mIm tsw
yero Vendi pofiit. m^M^^
auiumi/eiatgentum
C t> l "Y~i^°PonohoclocoQuaestionem , quam' Quartoestaurificium illud, quo Alchymi- Jmm simdMriwdii
' r^^niajori jure Jurisconsulti sibi vendi- stae per addirionem, sive partem cumpartessjm\n nUj^hmh
JL ,.««#.. «*^m*m mm,:£/e>,r;_ uti vocant,aurum augmentare; eiquedebi-"...^,^ mtvtlisft»tnsfurk
tam tincturam dare norunt; atque duplicis/'"Vwa \%\hm,wmtitti}t\
generis est , una dicitur Co/lybijtka, altera pm}mnmt ntn
Sophistka: de qua varia. sunt agitationesin- cumpauperitusero^anc-uir
ter Jurisconsultos. Nos singularum proposi- exikcircaoVeosalij
tarum partium dubia per Canones tum Ci- my^
viles,tumCanonicostuncexpediemus,ubi mhlmmnmn w/
cant; netamenquicquam omisissevi-
deamur, eam non omittendam duxi. Hanc
quaestionem de auro Chymico antequam or-
diamur : Notandumprimo, quadruplicem
artem hocloco considerari poste. Prima est
Ars Metal/urgka, qux ex minera auri, & ar-
genti singulari artificiopurum ab impuro,
quum ignis ope in purum aurum , & argen
uttnUur tum decoquit; de quo artificio in Metallur-
gum quo gia,seu artemetallicaampliiTime"aclum est:
eonststat, 6" 5 . i , v
qtiomodott- ot uti haec ars tantopere humanogenen ne-
«»* cessaria est, ut sine ea ob summum metallo-
rum usumnullaImperiorum, Regnorum, &
humanae negotiationis administratio con
heterogenea ab homogeneis, separat: reli-! prius de Extravagante edita a Joanne XXI1. muL vnmi^lw
Pont.Max. nonnulla przmiserimus. ptuinfL^i
/^k»<fj_VJ//.Gallus,patriaCadurcensis, * • 4 , "r
ex provincia Aquitani^anno 1316. ad Pon-ssiS 21 "T*
tificatum eveftus, pnster ConstitutionesSS
Clemcntu V. przdecesioris, multas quoque & Tlx mk^ >
ipse publicavit.quas Extravagantes vocat, in !r ^WiiMli
quas Zenfilmm de Caftaneu uberes commen-
sistere posfit"ita quoquetantum abest, ut a! tarios edidit. Inter aliasExtravagantes una ' ,tt "m4m\^
legibus illicita censeatur, utpotiuseam o-jquoquehabetur, quac intitulatur^Crimine l^mntim
mni laude dignam, veluti humani commer- \salfi: In qua condemnat omnes illos, qui au- . '* K«wmjhww.
cii stabilimentum , censeant Jurisconsulti. j ro conficiendo operam dant: Artem miris ^ '/[^ta
ehryso- Altera Chrysopoeia dicitur, qua Alchymista;
E"a Per trarismutationem veram, & realem u-
nius metalli in aliud, nonsoium inaurum
naturale,sed & eo excellentius se converte-
re polTe gloriantur: Quod si verum esset, cer-
te illud aurum vendere, & distrahere sine
spatyrica UH0 scrupulo poslent. Tertia, /trs Spagyrica
KttT ° dicitur qua nonnulli Chymici aurum ve-
rum, & naturale variis metallis, uti argento,
cupro, ferro,plumbo, arsenico, marchasitis,
similibusque commixtum, singulari arte se-
parant,ex arenis ssuminum riparumque per
srequentia ignistormenta secernunt, & in
lamellasfundunt ; atquetale, purumnem-
pe, & naturale aurum nulla lex prohibet.
modis exagitat. Sedutmultapaucisample « y^kti^
dtar, subjungam hic diclam Extravagantem, cs. ^ ^»0«^
in qua quicquid nos hucusquede Alchymias n w«. inljn^
falsitate adduximus, Apostolica authoritate T/^1^^/'
confirmatum reperies. '"!rmUaU. '
EXTRAVAGANS ^ J^Ltl;
De crimine sa/fi. ^sitiisU,-^
J o a n n £ s XXII. Pont. Max. ks<kn^^h
Prcesatio in Extravagantem. ^eftCn ti<
A Lcbymia hk prohibentur, & puniuntus "e ?Ua mira fe io I
^aurum facientes , & fieri procurantes, ^sst, P0j]tj./argunty
quoniam tantum de vero auro, & argento ""^tistad ?^ A|c
debent inferre in publicum, ut pauperibus joa p0^
erogetur, quantum de falso, & adulterin® sllsi) % c0j.n! ^sp^l
posue- S^SST