Kircher, Athanasius: Athanasii Kircheri ... Mundus subterraneus, in XII libros digestus: quo divinum subterrestris mundi opificium, mira ergasteriorum naturae in eo distributio ... universae denique naturae maiestatis & divitiae summa rerum varietate exponuntur ... (Band 2): In V libros digestus, quibus mundi subterranei fructus exponuntur (Amsterdam, 1678)

348 MUNDI SUBTERR AN'EI
$e£l. I. omnium eorum , qux in Mundo conditajsupradi&umcausamessenemonegabit, qui
sunt, entium corporeorum ; hic enim pro j hsc paulo penitius introspexerit: Semen,
natura matricum, quibus inditur, in matri-\ inquam, non vivum tamen, aut animatum,
cibus quidem inanimatis mineralia &me-j quodproprie vegetabili aut sensitivae Natu-
tallica corpora, in vegetabilibusplantaso- j rae competit, sed tale, quale corpora inani-
mnisgeneris, in sensitiva naturaanimalia, i mataexse&sua natura , tum ad sui incre-
juxta congruam unicuique naturam insi- mentum, tum ad propaginem continuan-
tione mirifica producit; atque in tot cor- dam requirunt. Nequeenim dicimus me-
pora mixta, quot species rerum sunt, com-1 talla resque minerales eo modo, quo vege-
binationequadam ineffabili, soliDkOno- tabilia & sensitivaeNaturae mixta , exsemi-
ta, individuatus: & aperte patet ex tanta nepropriedictogenerari, neque rationem
rerum varietate, specierumque tam vege- metallic£plantae,iisdemconvenire,sedeo
tabilium , quam sensitivarum multitudine, modo , qui fossilium generationi proprie
quam Deus, quisolussibiipsirerum com- convenit, qui est motus magneticus, quo
binandarumideaest, exhujus virtutesemi- j corpora similia ad sui similia appelluntur,^*?"'
niseduxit. Nevero quispiam, in composi- conssuunt,& miroquodam consensuuniun- '
tionererum elementa otiosa fuisse sibi per-jtur; hac enim doteseminalem vim potissi-
■Ekmentit suadeat; Dico,elementa materiamremo- j muminstructam in fequentilus docebimus.
rtmmcon tam proximam vero femeniWuduniverfa/eQuidautem haecvissit, &quomodoopere-
cmrmtad . * . . , J J . _ T- .
compofitio- elementis ab initio concentratum coacer- tur, explicandum reltat. Sit ltaque
wm rerum. vatumque fuisie. Quoniam verores produ-
ctae pro Naturae singulorum variis figuris,

DlSQ^UISITIO,

coloribus , differentibusque partibus , &l ^omodo Sfm*n «niverfale Nature adgene

membris constare debebant , hoc semen
duabus Natura?. dotibusinstruxit, dictarum
seminidu- rerum architeftricibus, &sunt virtusplaftica
ia^adsunaa &magnetica; quarum prior singulis specie-
sutt, plastica bus formam, figuram, colorem; altera simi-
& magne- i]um vjm attracl:ivam contulit. Sed ut haec quoddam insitum a Conditore rerum fuisse/ewi?>M

sin metallorum minera/iumque concurrat, &
quomodo tot co/orihus sigurifque gemmas po-
tissimum exornet.
JAmsaspesaspius in hoc Opere docuimus,
primordiali rerum Chaoticaz majsa femen Quidsit

tKA

omnia ordine demonstrentur , rem altius
ordirivisum est.

ex elementis & setherei ignis portione con-
stitutum, quem nossulphureo-salino-mer-

Quisenimgemmas,pretiososquelapides j curialem spiritum vocamus, non quod ex
totcoloribus,totfigurisrotundis, angulosis sulphure , mercurio , autsale mineralia&u

& polygonis elaboravit, nisi feminis hujus
vis plastica sociata magneticae, quam & cor-
radiativam vocamus, qua solapartes similes
ad partes sibi similes miro quodam appetitu
conssuunt,quisinvegetabilibusradices,sca-
pum, ramos, folia, ssores, frustus tanta va-
rietate colorum partiumque distinxit ? Cer-
ilasliu sa. te non nisi sola vis p/aflica seu formatrix.
Quis in sensitivorum corporum fabrka ex-
tendit nervos, venas&arteriasexcavavit?
ossasolidatamedullis implevit? quis cana-
les pertudit, carnemreddiditspongiosam,
cutemporisinstruxit? quis totam denique
tot differentium animalium constitutio-
nemintalesfiguras reduxit? Sola vis pla-
stica: Latet enim in hiscedivinus opifex,

cultatU os-
sicium.

constituatur ; sed quod ejus virtus in sul-
phure, mercurio, & sale, tanquam in genui-
nissubjeclispotissimumresideat, & eluce-
scat; cum nihilsitin rerumnatura, quod i-
gnem si ve calidum radicale magis redoleat,
quam fulphur, & reliqua ex eo nascentia
corpora, eo quodsubitoinssammam exar-
descat, exsiccativa, & oleaginea quadam
virtute , reliquisque igni congruis virtuti-
bus & proprietatibus polleat: nil humidum
radicale aquea, & aereasuasubstantiapro-
piusreferat, quam MercuriusXwe argentum
vivum ; in quo aqueum sicco, subtile grossb,
leve gravi mira ratione conjunguntur: quid
tandem terrestris consistentiasmolem exa-
ctius exprimit, quam SaU quiomnibusre-

qui inimocorporisrecessiioperatur absque busduritiem , & soliditatem praebet; atta

instrumento, & sine tumultu, opusque pro-
ducit admiratione dignum tanta rerum dis-
similium varietate , & elegantiarefertum,

men reliqua duo sulphur, & mercuriumita
intra se complectitur, ut a se invicem nulla
rationeseparari posse videantur: Haec enim

quantamcomperimus, idqueexrudi, &in- salissubstantia virtute sulphurea & mercu-
formi materia , in qua nulla disiimilirudojrialiquadantenusvestitur eo fine, ut cum
nullavarietas sensibus occurrit. Sed ut abignis& aqua ex se & sua natura, ille tum
inferiori Naturas gradu telam ordiamur, vi- j ob levitatis,hsc tum ob ssuxilis naturae con-
dendum est modo , quidnam iliud sit, quod I ditionem subsistere non possint, asale Natu

sossilem sobolem lapidum, gemrnarum, cry-
stallinorumque corporum speciebus,tantam

rae suam nanciscantur soliditatem & consi-
stentiam: Unde insaleilla ita includuntur, s*ln«w*
figurarum varietatem , tot figuras polye-jutunares triplici virtute constituta videa-^J
drispolygonisquecorporibus conferat? tot;tur,inquagloriosusD£USprimordialicrea-
colorum differentiisdistinguat?tantatam- turaesuae velutirerum omnium futuro prin-
queindomitaduritieditet?certey^ws«illud cipio, Sacrosandts ineffabilis&adorandae
suz