DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.25716#0171
VI. Szkoła Główna
i jej legenda
Od połowy XIX stulecia idealistyczne widzenie świata
straciło pozycję dominującą na rzecz realizmu oraz pozy-
tywistycznego sposobu myślenia. Programowe dzieło no-
wej filozofii Augusta Comte’a, Kurs filozofii pozytywnej,
zaczęło się ukazywać w 1839 roku. Pozytywistyczne hasła
stały się bliskie wielu polskim środowiskom, co znalazło
wyraz m.in. w rozbudowie Warszawy (w tym budowa urzą-
dzeń wodociągowych i kanalizacji oraz wprowadzenie od
1862 roku omnibusów konnych). Równolegle do tzw. dzia-
łalności organicznikowskiej rozwijał się ruch polskiej mło-
dzieży, u jego podstaw leżała również dążność do umoc-
nienia potencjału gospodarczego i kulturalnego narodu.
Głównym ośrodkiem aktywności tworzących się kółek mło-
dzieżowych stała się Warszawa. Pierwsze kółko powstało
w 1856 roku, we wspomnianej już Szkole Sztuk Pięknych,
następnie w Akademii Medyko-Chirurgicznej i w Instytu-
cie Agronomicznym, uczelniach stanowiących po likwida-
cji Uniwersytetu Warszawskiego rodzaj wyższych szkól
zawodowych.
Wydarzenia patriotyczne w latach 1860-1861 (pogrzeb
generałowej Sowińskiej, lutowe demonstracje w trzydzie-
stą rocznicę bitwy pod Grochowem), a następnie adres do
cara Aleksandra II, w którym domagano się szerszych
uprawnień dla Królestwa, w okresie odwilży po klęsce Se-
wastopola i utracie priorytetu na arenie międzynarodowej
skłoniły cara do ustępstw1. Opracowanie projektu reform
zlecono margrabiemu Aleksandrowi Wielopolskiemu, po-
wierzając mu jednocześnie kierownictwo reaktywowanej
Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Właśnie ta nominacja miała przynieść zmiany w systemie
szkolnictwa, w tym powołanie do życia szkoły wyższej,
wprawdzie bez nazwania jej uniwersytetem, a jedynie Szko-
łą Główną, ale w pewnym sensie było to nawiązanie do
wcześniejszej idei Staszica.
168
i jej legenda
Od połowy XIX stulecia idealistyczne widzenie świata
straciło pozycję dominującą na rzecz realizmu oraz pozy-
tywistycznego sposobu myślenia. Programowe dzieło no-
wej filozofii Augusta Comte’a, Kurs filozofii pozytywnej,
zaczęło się ukazywać w 1839 roku. Pozytywistyczne hasła
stały się bliskie wielu polskim środowiskom, co znalazło
wyraz m.in. w rozbudowie Warszawy (w tym budowa urzą-
dzeń wodociągowych i kanalizacji oraz wprowadzenie od
1862 roku omnibusów konnych). Równolegle do tzw. dzia-
łalności organicznikowskiej rozwijał się ruch polskiej mło-
dzieży, u jego podstaw leżała również dążność do umoc-
nienia potencjału gospodarczego i kulturalnego narodu.
Głównym ośrodkiem aktywności tworzących się kółek mło-
dzieżowych stała się Warszawa. Pierwsze kółko powstało
w 1856 roku, we wspomnianej już Szkole Sztuk Pięknych,
następnie w Akademii Medyko-Chirurgicznej i w Instytu-
cie Agronomicznym, uczelniach stanowiących po likwida-
cji Uniwersytetu Warszawskiego rodzaj wyższych szkól
zawodowych.
Wydarzenia patriotyczne w latach 1860-1861 (pogrzeb
generałowej Sowińskiej, lutowe demonstracje w trzydzie-
stą rocznicę bitwy pod Grochowem), a następnie adres do
cara Aleksandra II, w którym domagano się szerszych
uprawnień dla Królestwa, w okresie odwilży po klęsce Se-
wastopola i utracie priorytetu na arenie międzynarodowej
skłoniły cara do ustępstw1. Opracowanie projektu reform
zlecono margrabiemu Aleksandrowi Wielopolskiemu, po-
wierzając mu jednocześnie kierownictwo reaktywowanej
Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Właśnie ta nominacja miała przynieść zmiany w systemie
szkolnictwa, w tym powołanie do życia szkoły wyższej,
wprawdzie bez nazwania jej uniwersytetem, a jedynie Szko-
łą Główną, ale w pewnym sensie było to nawiązanie do
wcześniejszej idei Staszica.
168