Modus: Prace z historii sztuki (17.2017)

13. Antoni Rarogiewicz,
Krucyfiks, sygn. M-PH-387.
Fot. Agata Dworzak

Obie figury ukazane są w kontrapoście, w długich, spływających do
stóp szatach. Wykonane zostały z drewna pokrytego płótnem z zapra-
wą, w której odciśnięto polichromowane dekoracje. Rzeźby nieco różnią
się proporcjami, Chrystus z fary jest nieco przysadzisty, podczas gdy
rzeźba z Wystawy Krajowej bardziej smukła, a jej twarz i szyja potrakto-
wane są z większą dozą ascetyzmu. Niemal identyczne jest drapowanie
szat i płaszcza obu postaci, a także dekorujące je motywy ornamentalne
(zarówno wielkoraportowe motywy płaszcza, jak i „kameryzowane”
galony). Prawdopodobnie także kolorystyka obu mogła być zbliżona.
Obecnie po konserwacji rzeźba z kościoła farnego jest w większości
pozłocona, podczas gdy Chrystus z Muzeum Przeworskiego oddziałuje
na widza paletą kolorów i złoceń. Warto podkreślić doskonałą technikę
zdobniczą, jaką ujawnia rzeźba z Wystawy Krajowej, niezwykle precy-
zyjne wykonanie rytych w zaprawie dekoracji, zróżnicowanie wzorów
i kolorystyki płaszcza oraz tuniki, a także umiejętne skontrastowanie
powierzchni ornamentalnych z gładkimi partiami.
W obu dziełach Rarogiewicz odwoływał się do najlepszych tradycji sakralnej
sztuki niemieckiej tego czasu, w szczególności bawarskiej i tyrolskiej, by wskazać
tylko analogiczne przedstawienia z katedry przemyskiej (figura sprowadzona z Ty-
rolu przed 1900 r. z fundacji infułata Teofila Łękawskiego33) czy też z kościółka
w Łodygowicach (wyk. w Monachium w 1900 r.34).
Zamówienie od przeworskich bernardynów zaowocowało dłuższą współpracą
snycerza z tym zakonem. W1898 r. restaurował ołtarz Matki Boskiej Rzeszowskiej
autorstwa Thomasa Huttera35, następnie w latach 1904-1905 gruntownie odnowił
i, jak się wydaje, w znaczącym stopniu zrekonstruował stalle zakonne w kościele
Bernardynów lwowskich36. Odnotowano, że wówczas „wszystkie przy restauracji
nieużytkowane szczegóły” z owych stalli odesłano do pracowni Rarogiewieża z prze-
znaczeniem na „trzy stylowe siedzenia” dla Muzeum Przemysłowego we Lwowie37.
Ok. 1904 r. wykonał także ozdobną ramę dla kopii cudownego obrazu Matki Boskiej
do kościoła Bernardynów w Brzeżanach38. W 1909 r. dokonał z kolei restauracji
i odnowienia ołtarza Matki Boskiej w Leżajsku - najpewniej wykonał neorokokową
ramę dla cudownego obrazu oraz wymienił część ornamentyki ołtarza. Z Leżaj-
skiem łączy się także zachowany w Muzeum Przeworskim krucyfiks39 (ił. 13), który
zapewne stał się modelem dla wykonania niewielkich pasyjek do ołtarzy bocznych.
Na terenie powiatu rzeszowskiego znajduje się jeszcze kilka dzieł powstałych
w pracowni Rarogiewicza. Dobrze znane są dwa ołtarze przytęczowe z kościoła

33 Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Seria Nowa, 1.10: Miasto Przemyśl, cz. 1: Zespoły sakralne, oprać.
P. Krasny, J. Sito, Warszawa 2000, s. 11.
34 Zob. online: <http://jacekkachel.blogspot.com/search/label/%C5%81ODYGOWICE> (stan na:
2.11.2017).
35 J. Hubner-Wojciechowska, J. Birulow, Rarogiewicz, Antoni, s. 228.
36 A. Betlej, Kościółp.w. Św. Andrzeja i klasztor 00. Bernardynów, w: Materiały do dziejów sztuki
sakralnej, t. 20, red. J.K. Ostrowski, Kraków 2012, s. 27,45,60.
37 Ibidem, s. 27.
38 A. Betlej, Kościół i klasztor OO. Bernardynów w Brzeżanach, w: Materiały do dziejów sztuki
sakralnej, 1.15, red. J.K. Ostrowski, Kraków 2007, s. 132. Tu błędnie podano imię snycerza, nie-
występujące w dokumentach brzeżańskich, opierając się na opracowaniu kościoła w Kamionce
Strumiłło wej.
39 MP-H-387, Krucyfiks, wyk. A. Rarogiewicz.

42

ARTYKUŁY

Agata Dworzak