DOI article:
Bukowski, Beniamin B.: [Rezension von: Maciej Jarzewicz, Sztuka i wizualizacja naukowa. Ilustracje do Fragmentów fizjonomicznych Johana Caspara Lavatera]
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.41992#0105
modus
prace z historii sztuki
xvii, 2017
Maciej Jarzewicz, Sztuka i wizualizacja naukowa. Ilustracje do Fragmentów fizjonomicznych
Johana Caspara Lavatera, Warszawa 2013, ss. 258
Maciej Jarzewicz jest doktorem historii sztuki związanym z Uniwersytetem War- Beniamin b.
szawskim. Zajmuje się szeroko rozumianą problematyką sztuki XVIII w.; publiko- bukowski
wał głównie krótkie artykuły i hasła encyklopedyczne w wydawnictwach polskich
i katalogach francuskich wystaw sztuki polskiej. Problematyce Fragmentów fizjo-
nomicznych poświęcił w 2011 r. artykuł angielskojęzyczny w „Ikonothece”1. Roz-
winięciem poruszanych w artykule zagadnień jest wydana w 2013 r. książka Sztuka
i wizualizacja naukowa, stanowiąca jednocześnie rozprawę doktorską Jarzewicza.
Zarówno w artykule, jak i w monografii Jarzewicz zajmuje się, wielokrotnie już
stanowiącym przedmiot zainteresowania historyków sztuki, pierwszym wydaniem
Fragmentów fizjonomicznych, czterotomowym traktatem autorstwa Johana Caspa-
ra Lavatera, wydawanym w latach 1775-1778 w Lipsku. Jak deklaruje, bardziej od
samego tekstu interesują go towarzyszące mu ryciny. Autor, wedle słów zawartych
we wstępie, stawia sobie za cel „dokonanie analizy zespołu ilustracji pierwszego
wydania Fragmentów fizjonomicznych i wyjaśnienie ich związku z ówczesną i dzi-
siejszą sztuką, jak również konwencją ilustracji naukowej w wieku XVIH” (s. 14).
Książka podzielona jest na trzy zasadnicze części. Wstęp i początkowe rozdziały
dotyczą zarysowania ogólnej problematyki, z którą zamierza skonfrontować się
Jarzewicz. Tytuły tych rozdziałów to: Kwestia autorstwa. Typologia ilustracji oraz
Problem relacji obrazu i tekstu. Człon środkowy i jednocześnie główną część roz-
ważań autora stanowią rozdziały dotyczące analizy poszczególnych grup rycin,
analizowanych według przyjętego przez Jarzewicza klucza. Są to kolejno: Ryciny
dekoracyjne. Kopie dzieł sztuki. Wizerunki Chrystusa, Portrety, Studia twarzy. Syl-
wetki, Obrazy części ciała. Schematy, Przedstawienia zwierząt i Inne rodzaje ilustracji.
Bezpośrednio po nich następuje Zakończenie, podsumowanie treści tekstu w języku
angielskim (Summary) i część zawierająca aparat naukowy oraz ilustracje.
1 M. Jarzewicz, Natural History ofthe Humań Face. J.C. Lavater’s Physiognomische Fragmente and
the Comention ofthe Modern-Era Scientific Illustration, tłum. K. Michałowska, „Ikonotheka”, 23,
2012, s. 117-134.
RECENZJE I OMÓWIENIA
105
prace z historii sztuki
xvii, 2017
Maciej Jarzewicz, Sztuka i wizualizacja naukowa. Ilustracje do Fragmentów fizjonomicznych
Johana Caspara Lavatera, Warszawa 2013, ss. 258
Maciej Jarzewicz jest doktorem historii sztuki związanym z Uniwersytetem War- Beniamin b.
szawskim. Zajmuje się szeroko rozumianą problematyką sztuki XVIII w.; publiko- bukowski
wał głównie krótkie artykuły i hasła encyklopedyczne w wydawnictwach polskich
i katalogach francuskich wystaw sztuki polskiej. Problematyce Fragmentów fizjo-
nomicznych poświęcił w 2011 r. artykuł angielskojęzyczny w „Ikonothece”1. Roz-
winięciem poruszanych w artykule zagadnień jest wydana w 2013 r. książka Sztuka
i wizualizacja naukowa, stanowiąca jednocześnie rozprawę doktorską Jarzewicza.
Zarówno w artykule, jak i w monografii Jarzewicz zajmuje się, wielokrotnie już
stanowiącym przedmiot zainteresowania historyków sztuki, pierwszym wydaniem
Fragmentów fizjonomicznych, czterotomowym traktatem autorstwa Johana Caspa-
ra Lavatera, wydawanym w latach 1775-1778 w Lipsku. Jak deklaruje, bardziej od
samego tekstu interesują go towarzyszące mu ryciny. Autor, wedle słów zawartych
we wstępie, stawia sobie za cel „dokonanie analizy zespołu ilustracji pierwszego
wydania Fragmentów fizjonomicznych i wyjaśnienie ich związku z ówczesną i dzi-
siejszą sztuką, jak również konwencją ilustracji naukowej w wieku XVIH” (s. 14).
Książka podzielona jest na trzy zasadnicze części. Wstęp i początkowe rozdziały
dotyczą zarysowania ogólnej problematyki, z którą zamierza skonfrontować się
Jarzewicz. Tytuły tych rozdziałów to: Kwestia autorstwa. Typologia ilustracji oraz
Problem relacji obrazu i tekstu. Człon środkowy i jednocześnie główną część roz-
ważań autora stanowią rozdziały dotyczące analizy poszczególnych grup rycin,
analizowanych według przyjętego przez Jarzewicza klucza. Są to kolejno: Ryciny
dekoracyjne. Kopie dzieł sztuki. Wizerunki Chrystusa, Portrety, Studia twarzy. Syl-
wetki, Obrazy części ciała. Schematy, Przedstawienia zwierząt i Inne rodzaje ilustracji.
Bezpośrednio po nich następuje Zakończenie, podsumowanie treści tekstu w języku
angielskim (Summary) i część zawierająca aparat naukowy oraz ilustracje.
1 M. Jarzewicz, Natural History ofthe Humań Face. J.C. Lavater’s Physiognomische Fragmente and
the Comention ofthe Modern-Era Scientific Illustration, tłum. K. Michałowska, „Ikonotheka”, 23,
2012, s. 117-134.
RECENZJE I OMÓWIENIA
105