Modus: Prace z historii sztuki (17.2017)

2. Podpis ogrodnika Adolfa
Wojtycha z dokumentu
potwierdzającego ilość wy-
danych warzyw z krzeszo-
wickiego Ogrodu górnego,
ANKr., AKPot., sygn. 2947,
„Rejestr wydawanych do
pałacu warzyw”, s. 4.
Fot. Aleksandra Knapik

słynęły Krzeszowice. Oprócz kie-
rownictwa nad pracami związany-
mi z pielęgnacją roślin ozdobnych,
warzyw, drzew i krzewów owoco-
wych, Adolf wystawiał również
dokumenty potwierdzające wyda-
wanie określonych ilości plonów
z ogrodów krzeszowickich prze-
znaczonych dla dworu (ii. 2)30.
Adolf pełnił swoją służbę przez 60 lat aż do śmierci w 1909 r. Jego syn Jan od
1889 r. otrzymał od hrabiny Adamowej Potockiej posadę pomocnika nadwornego
ogrodnika, określanego jako „adjunkt”31. Dopiero po 20 latach służby, po śmierci
ojca, przydzielono mu stanowisko stałego ogrodnika32.
Jan Wojtych w maszynopisie historii opisał dokładny przebieg swojego kształcenia
oraz kariery w zawodzie ogrodnika. Dokument ten stanowi interesujące świadectwo
edukacji ogrodnika zatrudnionego ostatecznie w majątku arystokratycznej rodziny.
Po ukończeniu Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie, Jan postanowił obrać tę samą
ścieżkę zawodową co ojciec i dziadek. Przez kolejne lata zdobywał wiedzę teore-
tyczną i praktyczną w najważniejszych ośrodkach ogrodniczych Europy. Pierwszą
dwuletnią praktykę rozpoczął w 1879 r. w Penzing pod Wiedniem dzięki dotacji
wuja Tenglera, będącego właścicielem firmy ogrodniczej w Krakowie. W Wiedniu
Jan uczęszczał dodatkowo na kurs rysowania planów i buchalterii ogrodniczej33.
Poziom wiedzy z zakresu uprawy roślin na terenie Austrii stał na bardzo wyso-
kim poziomie, szczególną rolę odegrało w tym Towarzystwo Ogrodnicze powstałe
w Wiedniu w 1827 r. (K. u K. Gartenbau-Gesselschaft). Do głównych zadań jego człon-
ków należało organizowanie wystaw, zjazdów oraz kształcenie młodych ogrodników.
Duże zasługi w szerzeniu wiedzy zawodowej przypisywano ogrodnikom z Czech,
licznie zamieszkującym Wiedeń i okolice, powszechnie uważanym za bardzo dobrych
specjalistów34.
Jan w spisanej historii informuje, iż dalszą część wiedzy uzupełniał z końcem 1882 r.,
kształcąc się z zakresu uprawy winorośli w Brunn am Gebirge35. Zaświadczenie z pod-
pisem tamtejszego ogrodnika Jozefa Barthusa potwierdza jednak, iż ogrodnik Johann
Wojtich z Krzeszowic w Galicji zapoznawał się z produkcją od 9 października 1881 r.
przez kolejne dwa i pół miesiąca36. W okresie od marca 1882 do końca 1883 r. pracował
w dziale plantacji róż, kultur rododendronów i azalii w firmie Emila Liebig w Dreźnie.
Jednocześnie uczył się w szkole ogrodniczej Towarzystwa „FLORA” w Dreźnie. Po
odbyciu trzyletniej służby wojskowej kształcił się dalej od 5 października 1886 do 1887 r.
w wyższej szkole pomologicznej Pomologisches Institut w Reutlingen w Wirtember-
gii37. Fakt ten potwierdza zachowane świadectwo ukończenia szkoły z wypisanymi

30 ANKr., AKPot., sygn. 2947,„Rejestr wydawanych do pałacu warzyw”, s. 4.
31 ANKr., AOW, sygn. 29/645/316, „Historia ogrodnicza rodziny Wojtych ów”, s. 2.
32 Ibidem, s. 3.
33 Ibidem, s. 1.
34 E. Jankowski, Dzieje Ogrodnictwa, t. 2: Od początku w. XIX do r. 1930, Kraków 1938, s. 44.
35 ANKr., AOW, sygn. 29/645/316, „Historia ogrodnicza rodziny Wojtychów”, s. 1.
36 ANKr., AOW, sygn. 29/645/316, „Zaświadczenie potwierdzające praktykę w szkółce uprawy
winorośli w Brunn Am Gebirge z 16.12.1881 r.” s. 29, zob. Aneks 5.
37 ANKr., AOW, sygn. 29/645/316, „Historia ogrodnicza rodziny Wojtychów”, s. 2.

56

ARTYKUŁY

Aleksandra Knapik