DOI Artikel:
Doroszuk, Hanna: Atlas Mnemosyne jako źródło inspiracji w sztuce współczesnej na przykładzie twórczości Goshki Macugi
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41992#0083
Tea Party, na którą Macuga natrafiła podczas jednej ze swoich dwóch podróży do
Minneapolis.
Według Didi-Hubermana historyk zajmuje się nie przeszłością, lecz jej relikwia-
mi, śladami i świadectwami, które łącznie składają się na pamięć o niej41. Pojęcie
anachronicznej historii sztuki wiąże się ze zdarzeniami, które nie są w konkretny
sposób umiejscowione w pamięci. „W pamięci, tak jak rozumieją Didi-Huberman,
zdarzenia oraz przedmioty tracą swoją integralność, są na nowo rekonstruowane
[...] nie należą już do «swojego czasu», bo to pojęcie przestaje być aktualne”42.
Macuga wydobywa fakty z przeszłości, owe relikwie, świadectwa, które następnie
wdraża do nowego kontekstu, znajdując im na nowo miejsce w zuniwersalizowa-
nej narracji historycznej. Traci przy tym na znaczeniu kwestia następowania po
sobie pewnych faktów, co ostatecznie umożliwia zaistnienie obok siebie na jednej
płaszczyźnie postaci takich jak Thomas B. Walker, Marcel Duchamp, Joseph Beuys,
Tom Pirpish oraz uczestnicy demonstracji ruchu Tea Party. Warburg przeciwstawia
się jednej normie estetycznej, obrazy stanowią u niego o swojej wartości poprzez
nagromadzenie. Były to „powinowactwa z wyboru”, nie interesowały go pojedyn-
cze wizerunki, lecz tworzące się pomiędzy nimi relacje. Jest to sposób myślenia
przenikający do wszystkich zakamarków jego życia - z podobnych „konstelacji”
zbudowana była przecież jego biblioteka. Macuga umożliwia zaistnienie podobnym
„konstelacjom” posługując się często formami zamkniętymi, wprowadzającymi
ciągły ruch i napięcie pomiędzy zawartymi wewnątrz układami, jej projekty opierają
się na ciągłych zderzeniach i interakcjach. Tworzy instalacje o określonych ramach,
takie jak chociażby Cave, gdzie posługując się szarym marszczonym papierem
stworzyła jaskinię, która stała się następnie tłem ekspozycyjnym do wykonanych
przez innych artystów elementów43. Analogiczna sytuacja miała miejsce podczas
projektu Curatorial Mutiny Part 4, gdzie artystka zaprezentowała wykonane z białe-
go gniecionego papieru igloo wypełnione w środku rysunkami wykonanymi przez
Eskimosów44. Kolekcja pożyczona została od Sheili i Jacka Butlerów, którzy dołączyli
do całości swoje własne prace. Gabloty prezentowane na wystawie „Kabinett der
Abstrakten” w Bloomberg Space w Londynie, inspirowane instalacją El Lissitzkyego
z lat 20., zawierały dzieła wykonane przez innych artystów, w tym m.in. Andy ego
Warhola czy Petera Liversidge’a, włączając w całość również artefakty, takie jak
chociażby „kostium kosmicznego psa” z sowieckiego eksperymentu z 1959 r. Idealne
muzeum dla Macugi to „Wszechświat, natura, świat nadprzyrodzony, człowiek,
jego zachowania społeczne, kultura, artefakty oraz mikrokosmos, wszystko razem
pozostawione widzowi w otwartych pasażach, ciągach pokoi i pełnych skrzydłach
niewiedzy”45. Ciągły ruch, przemieszczanie się, rotacja poszczególnych elemen-
tów nadaje twórczości Macugi performatywny charakter. Artystka przyrównała
w jednym z wywiadów swoją pracę do tworzenia rzeźby, którą skleja się biorąc po
kolei po trochę z każdej dostępnej materii46. W projektach istotnym czynnikiem
41 A. Leśniak, Obraz płynny, s. 124.
42 Ibidem, s. 125.
43 Cave, Sali Gia, Londyn, 1999; odsłona druga: Kunstakuten, Sztokholm, 2000.
44 Curatorial Mutiny Part 4, zrealizowane w ramach projektu I Am Curator, kurator: P. Huttner,
Chisenhale Gallery, Londyn, 5.11.-14.12.2003.
45 Goshka Macuga: Objects in Relation Essay.
46 G. Macuga, Kabinett der abstrakten, A comersation between Graham Gussin, Sacha Craddock and
Goshka Macuga, Bloomberg Space, Londyn 2003, s. 2.
Atlas Mnemosyne jako źródło inspiracji w sztuce współczesnej...
83
Minneapolis.
Według Didi-Hubermana historyk zajmuje się nie przeszłością, lecz jej relikwia-
mi, śladami i świadectwami, które łącznie składają się na pamięć o niej41. Pojęcie
anachronicznej historii sztuki wiąże się ze zdarzeniami, które nie są w konkretny
sposób umiejscowione w pamięci. „W pamięci, tak jak rozumieją Didi-Huberman,
zdarzenia oraz przedmioty tracą swoją integralność, są na nowo rekonstruowane
[...] nie należą już do «swojego czasu», bo to pojęcie przestaje być aktualne”42.
Macuga wydobywa fakty z przeszłości, owe relikwie, świadectwa, które następnie
wdraża do nowego kontekstu, znajdując im na nowo miejsce w zuniwersalizowa-
nej narracji historycznej. Traci przy tym na znaczeniu kwestia następowania po
sobie pewnych faktów, co ostatecznie umożliwia zaistnienie obok siebie na jednej
płaszczyźnie postaci takich jak Thomas B. Walker, Marcel Duchamp, Joseph Beuys,
Tom Pirpish oraz uczestnicy demonstracji ruchu Tea Party. Warburg przeciwstawia
się jednej normie estetycznej, obrazy stanowią u niego o swojej wartości poprzez
nagromadzenie. Były to „powinowactwa z wyboru”, nie interesowały go pojedyn-
cze wizerunki, lecz tworzące się pomiędzy nimi relacje. Jest to sposób myślenia
przenikający do wszystkich zakamarków jego życia - z podobnych „konstelacji”
zbudowana była przecież jego biblioteka. Macuga umożliwia zaistnienie podobnym
„konstelacjom” posługując się często formami zamkniętymi, wprowadzającymi
ciągły ruch i napięcie pomiędzy zawartymi wewnątrz układami, jej projekty opierają
się na ciągłych zderzeniach i interakcjach. Tworzy instalacje o określonych ramach,
takie jak chociażby Cave, gdzie posługując się szarym marszczonym papierem
stworzyła jaskinię, która stała się następnie tłem ekspozycyjnym do wykonanych
przez innych artystów elementów43. Analogiczna sytuacja miała miejsce podczas
projektu Curatorial Mutiny Part 4, gdzie artystka zaprezentowała wykonane z białe-
go gniecionego papieru igloo wypełnione w środku rysunkami wykonanymi przez
Eskimosów44. Kolekcja pożyczona została od Sheili i Jacka Butlerów, którzy dołączyli
do całości swoje własne prace. Gabloty prezentowane na wystawie „Kabinett der
Abstrakten” w Bloomberg Space w Londynie, inspirowane instalacją El Lissitzkyego
z lat 20., zawierały dzieła wykonane przez innych artystów, w tym m.in. Andy ego
Warhola czy Petera Liversidge’a, włączając w całość również artefakty, takie jak
chociażby „kostium kosmicznego psa” z sowieckiego eksperymentu z 1959 r. Idealne
muzeum dla Macugi to „Wszechświat, natura, świat nadprzyrodzony, człowiek,
jego zachowania społeczne, kultura, artefakty oraz mikrokosmos, wszystko razem
pozostawione widzowi w otwartych pasażach, ciągach pokoi i pełnych skrzydłach
niewiedzy”45. Ciągły ruch, przemieszczanie się, rotacja poszczególnych elemen-
tów nadaje twórczości Macugi performatywny charakter. Artystka przyrównała
w jednym z wywiadów swoją pracę do tworzenia rzeźby, którą skleja się biorąc po
kolei po trochę z każdej dostępnej materii46. W projektach istotnym czynnikiem
41 A. Leśniak, Obraz płynny, s. 124.
42 Ibidem, s. 125.
43 Cave, Sali Gia, Londyn, 1999; odsłona druga: Kunstakuten, Sztokholm, 2000.
44 Curatorial Mutiny Part 4, zrealizowane w ramach projektu I Am Curator, kurator: P. Huttner,
Chisenhale Gallery, Londyn, 5.11.-14.12.2003.
45 Goshka Macuga: Objects in Relation Essay.
46 G. Macuga, Kabinett der abstrakten, A comersation between Graham Gussin, Sacha Craddock and
Goshka Macuga, Bloomberg Space, Londyn 2003, s. 2.
Atlas Mnemosyne jako źródło inspiracji w sztuce współczesnej...
83