DOI Artikel:
Bukowski, Beniamin B.: [Rezension von: Maciej Jarzewicz, Sztuka i wizualizacja naukowa. Ilustracje do Fragmentów fizjonomicznych Johana Caspara Lavatera]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41992#0112
i stylistyczne, które nie zostały usunięte w korekcie, nierzutujące na szczęście na
całościowy odbiór dzieła5.
Na pochwałę zasługuje bogaty materiał ilustracyjny, stanowiący prawie jedną
trzecią objętości książki - starannie przygotowane reprodukcje pozytywnie wyróż-
niają się na tle wielu podobnych publikacji. Choć czasami konieczność odwoływania
się do nich w trakcie lektury tekstu bywa uciążliwa, ich zbiorcze zamieszczenie na
końcu książki w formie zwartego „korpusu” stanowi chyba dobre rozwiązanie,
pozwalając na ich wygodne przeglądanie. Wśród podpisów pod ilustracjami nie
obeszło się bez kilku drobnych niezręczności. Ilustracja nr 10 została podpisana:
„Chłopiec przyglądający się jakiemuś instrumentowi”; ilustracja nr 74: „dziewczynka
ze znamionami” (znamiona łatwo zidentyfikować jako konkretną chorobę skóry,
tj. Epidermodysplasia veruciformis). Niezbyt fortunnie brzmi podpis pod ilustracją
nr 82: „Przedstawienie różnych narodów pod ścianą lub rozbudowanym kramem”
oraz nr 92: „Wymyślone sylwetki mężczyzn, głównie karykatury”.
Podsumowując, książka Jarzewicza może być traktowana jako dość przekro-
jowa, choć niepozbawiona znacznych błędów monografia dotycząca graficznego
opracowania Fragmentów fizjonomicznych Lavatera, przybliżająca ten temat polskie-
mu czytelnikowi i referująca dotychczasowy stan badań. Należy docenić szerokie
spektrum badań autora i obfitość cytowanych i referowanych źródeł. Niestety,
Jarzewicz, tak jak autor analizowanego przez niego dzieła, nie uniknął problemów
z usystematyzowaniem zgromadzonego materiału. Głównym mankamentem książ-
ki wydaje się fakt, że wbrew tytułowi i zapowiedziom autora nie poszerzyła ona
istotnie problematyki związanej z omawianym zagadnieniem. Może natomiast być
traktowana jako wartościowy zbiór reprodukcji z dzieła Lavatera, użytecznych jako
podręczny korpus dla badaczy nowożytnej ikonografii.
5 Te, które udało mi się odnaleźć w trakcie lektury to: „wykorzystanie tej ryciny jako typowej
ilustracji temat [...]” (s. 49); „danego przestawienia” zamiast „przedstawienia” (s. 50); „Innym
współczesnym dziełem, zamieszczonym przez Lavatera w swojej książce...” (s. 51),„przykłąd”
(s. 211).
112
RECENZJE I OMÓWIENIA
Beniamin B. Bukowski
całościowy odbiór dzieła5.
Na pochwałę zasługuje bogaty materiał ilustracyjny, stanowiący prawie jedną
trzecią objętości książki - starannie przygotowane reprodukcje pozytywnie wyróż-
niają się na tle wielu podobnych publikacji. Choć czasami konieczność odwoływania
się do nich w trakcie lektury tekstu bywa uciążliwa, ich zbiorcze zamieszczenie na
końcu książki w formie zwartego „korpusu” stanowi chyba dobre rozwiązanie,
pozwalając na ich wygodne przeglądanie. Wśród podpisów pod ilustracjami nie
obeszło się bez kilku drobnych niezręczności. Ilustracja nr 10 została podpisana:
„Chłopiec przyglądający się jakiemuś instrumentowi”; ilustracja nr 74: „dziewczynka
ze znamionami” (znamiona łatwo zidentyfikować jako konkretną chorobę skóry,
tj. Epidermodysplasia veruciformis). Niezbyt fortunnie brzmi podpis pod ilustracją
nr 82: „Przedstawienie różnych narodów pod ścianą lub rozbudowanym kramem”
oraz nr 92: „Wymyślone sylwetki mężczyzn, głównie karykatury”.
Podsumowując, książka Jarzewicza może być traktowana jako dość przekro-
jowa, choć niepozbawiona znacznych błędów monografia dotycząca graficznego
opracowania Fragmentów fizjonomicznych Lavatera, przybliżająca ten temat polskie-
mu czytelnikowi i referująca dotychczasowy stan badań. Należy docenić szerokie
spektrum badań autora i obfitość cytowanych i referowanych źródeł. Niestety,
Jarzewicz, tak jak autor analizowanego przez niego dzieła, nie uniknął problemów
z usystematyzowaniem zgromadzonego materiału. Głównym mankamentem książ-
ki wydaje się fakt, że wbrew tytułowi i zapowiedziom autora nie poszerzyła ona
istotnie problematyki związanej z omawianym zagadnieniem. Może natomiast być
traktowana jako wartościowy zbiór reprodukcji z dzieła Lavatera, użytecznych jako
podręczny korpus dla badaczy nowożytnej ikonografii.
5 Te, które udało mi się odnaleźć w trakcie lektury to: „wykorzystanie tej ryciny jako typowej
ilustracji temat [...]” (s. 49); „danego przestawienia” zamiast „przedstawienia” (s. 50); „Innym
współczesnym dziełem, zamieszczonym przez Lavatera w swojej książce...” (s. 51),„przykłąd”
(s. 211).
112
RECENZJE I OMÓWIENIA
Beniamin B. Bukowski