Modus: Prace z historii sztuki (18.2018)

katedry krakowskiej, w awangardowych nurtach architektury czeskiej i austriackiej,
jednak bez przekonującego wskazania na konkretne dzieła11. Do tezy o wykonaniu
detalu przez „królewski warsztat budowlany wawelskiej katedry” przychylił się też
ostatecznie Bogusław Krasnowolski, jednak owe detale miały zdaniem badacza
ozdobić budowlę w zasadniczym zrębie ukształtowaną, choć może nie ukończoną,
za życia Kingi12. Sugestię o warsztatowym związku z katedrą odrzucił natomiast
Paweł Pencakowski, którego zdaniem przeczą jej inny kształt dolnej części wspo-
mnianych wsporników, odmienny typ przestrzenny obu kościołów, zastosowanie
w kościele klasztornym gładkich ścian wobec wielkiej plastyczności elewacji w ka-
tedrze, a wreszcie odmienny materiał budowlany - ciosy w Krakowie i łamane płyty
piaskowca w Starym Sączu13. Pencakowski nie wskazał konkretnych źródeł stylu
kościoła Klarysek, wyraził jednak postulat poszukiwania ich w Czechach i Austrii.
Spośród zwolenników tezy o wielofazowości budowli najbardziej szczegółowego
wydzielenia partii kościoła powstałych rzekomo za czasów Kingi dokonał Stefan
Świszczowski; uznał on, że ów pierwotny kościół obejmował wschodnią część dzi-
siejszego korpusu oraz część prezbiterium. W xiv wieku wtórnie dostawiono do
niego apsydę i część zachodnią z obszernym chórem zakonnym i kapitularzem14.
Trzeba jednak zaznaczyć, że wizja ta jest wyjątkowo mało przekonująca - jedynym
argumentem za wydzieleniem faz korpusu jest brak przypór przy jego wschodnich
przęsłach, co jednak, wobec pierwotnego przekrycia tej części budowli stropem
i braku podziału na kondygnacje ma oczywiste uzasadnienie konstrukcyjne. Sam
Świszczowski zauważył zresztą, że wszystkie partie murów kościoła, w których

6. Stary Sącz, kościół
Klarysek, filar kapitularza.
Fot. Piotr Pajor.
7. Stary Sącz, kościół
Klarysek, maswerk
we wschodnim oknie
empory zakonnej.
Fot. Piotr Pajor.

u P. Crossley, Gothic Architecture, s.88.
12 B. Krasnowolski, Kraków, Zawichost, Nowe Miasto Korczyn, Skała, Sącz: plany urbanistyczne
jako źródło do badań nad epoką Bolesława Wstydliwego, błog. Salomei i św. Kingi, „Nasza
Przeszłość”, 101, 2004, s. 185-186.
13 P. Pencakowski, Gotyckie kościoły zakonu św. Franciszka w Starym i Nowym Sączu, „Kwartalnik
Architektury i Urbanistyki”, 36,1991, s. 90-91.
14 S. Świszczowski, Materiały do dziejów, passim.

Kilka uwago okolicznościach budowy i formie architektonicznej kościoła Klarysek...

9