DOI Artikel:
Wójcik, Agata: „Myśl artystyczna”, która przeniknęła do „knajp”: Wnętrza restauracyjne w Starym Teatrze w Krakowie projektu artystów związanych z Towarzystwem Polska Sztuka Stosowana
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.44918#0137
ton szaro-zielony. Z temi zasadniczemi tonami zestraja się wszystko: malowidła
ścienne, boazerye, drzewo i pokrycie mebli, nie wyłączając lamp i świeczników”33.
Wnętrze to częściowo zachowało się, jednak zmieniono tonację poszczególnych
sal. Dąbrowa był także autorem polichromii w sali restauracyjnej w hotelu Saskim
w Krakowie. Zaprojektował tam również pięć gabinetów restauracyjnych, każ-
dy w innej tonacji - czerwonej, żółtej, niebieskiej, zielonej, ostatni z nich zdobiły
witraże34. Kilka restauracji i kawiarni zaprojektował Henryk Uziembło - niezrealizo-
waną kawiarnię Rippera i Wołkowskiego w Krakowie i wykonaną kawiarnię „Roma”
we Lwowie35. W Warszawie Edward Trojanowski, wykładający w tamtejszej Szkole
Sztuk Pięknych, zaprojektował kawiarnię w Grand Hotelu w Galerii Luxemburga,
znaną jedynie z nienajlepszych reprodukcji prasowych36.
Moda na wnętrza w stylu „polskiej sztuki stosowanej” przynosiła czasami ka-
rykaturalne efekty. Przedsiębiorcy prowadzący interesy gastronomiczne próbowali
znanymi nazwiskami artystów przyciągnąć klientów. Przykładem może być lokal
Romana Drobnera, który udekorował wnętrze restauracji na Plantach krakowskich
(zwanej Drobnerionem) licznymi naturalistycznymi sztukateriami ukazującymi
palmy i filodendrony wyrastające z zakopiańskich czerpaków. Następnie zamówił
u Karola Frycza polichromię. Malarz próbował zamaskować, przyćmić zastałe, liczne
dekoracje i wykonał malowidła przedstawiającą kuchcików, indyki, pawie, koguty,
girlandy kwiatów. Niestety nieudane sztukaterie nadal przyciągały uwagę widzów,
którzy obarczali Frycza odpowiedzialnością za całość wystroju wnętrza37. Znies-
maczony architekt Jan Zawiejski, twórca budynku, pisał o wnętrzu Drobnerionu:
„dlaczego bowiem ulubionym motywem «polskiej sztuki stosowanej» są ciągle pawie,
jęzory i inne egzotyczne z zamorskich krajów do Europy sprowadzane ptactwo???
[...] A te belladonny wasze, storczyki, palmy, filodendrony i cała podzwrotnikowa
flora, coście ją patryotycznie w zakopiańskich czerpakach (!) na sklepieniu «Drob-
nerionu» zasadzili??!!”38.
Można odnaleźć także przykłady inspirowania się, kopiowania, a może nawet
plagiatowania projektów wnętrz artystów związanych z tpss. Do stylu artystów
krakowskich próbował w różny sposób nawiązywać warszawski dekorator Jerzy
Stanisław Węgierkiewicz. W kawiarni dla pań, założonej przez Jana Jakuba Lardel-
lego, zaprojektował dwa pomieszczenia - jedno z stylu egipski, drugie natomiast
w sposobie zakomponowania wnętrza w jednej tonacji i z wykorzystaniem floralne-
go motywu, nawiązywało do projektów krakowskich. Opisywano je w następujący
sposób: „Węgierkiewicz, użył jako podstawowego motywu, gałązki jarzębinowej,
o pożółkłych liściach i czerwonych, jak krew, koralach. Motyw ten powtarza się
wszędzie, zarówno w witrażu na wielkich oknach [...] jak i na fryzach, biegnących
wzdłuż ścian jak wreszcie na meblach w postaci inkrustacji z miedzi i srebra. Meble
z przyciemnionego nieco jesionu, zharmonizowanego z tonem uschniętego liścia,
obite czerwoną materią, harmonizują z koralami jarzębiny. Utrzymane ściśle w stylu.
33 Cukiernia w Sukiennicach krakowskich J. Noworolskiego, „Świat”, 1912, nr 47, s. 24.
34 Nowa sala restauracyjna w Krakowie, „Wieś ilustrowana”, 1910, nr 5, z. 7, s. 48-49.
35 Katalog wystawy architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowem pod parkiem dra Jordanu w Kra-
kowie. Czerwiec-październik 1912 r., Kraków 1912, s.36.
36 Grand Hotel - Grand Cafe, „Świat”, 1911, nr 37, s. 24.
37 J. Warchałowski, Współpracownictwo w architekturze, „Architekt”, 1907, nr 9-10, s. 47-48.
38 Biblioteka Akademii Sztuki Pięknych w Krakowie, teki Jerzego Warchałowskiego, sygn. 20029,
J. Zawiejski, Architektus transurbanus, „Reforma”, 28 viii 1907, k. 173-177.
Myśl artystyczna”, która przeniknęła do „knajp”...
135
ścienne, boazerye, drzewo i pokrycie mebli, nie wyłączając lamp i świeczników”33.
Wnętrze to częściowo zachowało się, jednak zmieniono tonację poszczególnych
sal. Dąbrowa był także autorem polichromii w sali restauracyjnej w hotelu Saskim
w Krakowie. Zaprojektował tam również pięć gabinetów restauracyjnych, każ-
dy w innej tonacji - czerwonej, żółtej, niebieskiej, zielonej, ostatni z nich zdobiły
witraże34. Kilka restauracji i kawiarni zaprojektował Henryk Uziembło - niezrealizo-
waną kawiarnię Rippera i Wołkowskiego w Krakowie i wykonaną kawiarnię „Roma”
we Lwowie35. W Warszawie Edward Trojanowski, wykładający w tamtejszej Szkole
Sztuk Pięknych, zaprojektował kawiarnię w Grand Hotelu w Galerii Luxemburga,
znaną jedynie z nienajlepszych reprodukcji prasowych36.
Moda na wnętrza w stylu „polskiej sztuki stosowanej” przynosiła czasami ka-
rykaturalne efekty. Przedsiębiorcy prowadzący interesy gastronomiczne próbowali
znanymi nazwiskami artystów przyciągnąć klientów. Przykładem może być lokal
Romana Drobnera, który udekorował wnętrze restauracji na Plantach krakowskich
(zwanej Drobnerionem) licznymi naturalistycznymi sztukateriami ukazującymi
palmy i filodendrony wyrastające z zakopiańskich czerpaków. Następnie zamówił
u Karola Frycza polichromię. Malarz próbował zamaskować, przyćmić zastałe, liczne
dekoracje i wykonał malowidła przedstawiającą kuchcików, indyki, pawie, koguty,
girlandy kwiatów. Niestety nieudane sztukaterie nadal przyciągały uwagę widzów,
którzy obarczali Frycza odpowiedzialnością za całość wystroju wnętrza37. Znies-
maczony architekt Jan Zawiejski, twórca budynku, pisał o wnętrzu Drobnerionu:
„dlaczego bowiem ulubionym motywem «polskiej sztuki stosowanej» są ciągle pawie,
jęzory i inne egzotyczne z zamorskich krajów do Europy sprowadzane ptactwo???
[...] A te belladonny wasze, storczyki, palmy, filodendrony i cała podzwrotnikowa
flora, coście ją patryotycznie w zakopiańskich czerpakach (!) na sklepieniu «Drob-
nerionu» zasadzili??!!”38.
Można odnaleźć także przykłady inspirowania się, kopiowania, a może nawet
plagiatowania projektów wnętrz artystów związanych z tpss. Do stylu artystów
krakowskich próbował w różny sposób nawiązywać warszawski dekorator Jerzy
Stanisław Węgierkiewicz. W kawiarni dla pań, założonej przez Jana Jakuba Lardel-
lego, zaprojektował dwa pomieszczenia - jedno z stylu egipski, drugie natomiast
w sposobie zakomponowania wnętrza w jednej tonacji i z wykorzystaniem floralne-
go motywu, nawiązywało do projektów krakowskich. Opisywano je w następujący
sposób: „Węgierkiewicz, użył jako podstawowego motywu, gałązki jarzębinowej,
o pożółkłych liściach i czerwonych, jak krew, koralach. Motyw ten powtarza się
wszędzie, zarówno w witrażu na wielkich oknach [...] jak i na fryzach, biegnących
wzdłuż ścian jak wreszcie na meblach w postaci inkrustacji z miedzi i srebra. Meble
z przyciemnionego nieco jesionu, zharmonizowanego z tonem uschniętego liścia,
obite czerwoną materią, harmonizują z koralami jarzębiny. Utrzymane ściśle w stylu.
33 Cukiernia w Sukiennicach krakowskich J. Noworolskiego, „Świat”, 1912, nr 47, s. 24.
34 Nowa sala restauracyjna w Krakowie, „Wieś ilustrowana”, 1910, nr 5, z. 7, s. 48-49.
35 Katalog wystawy architektury i wnętrz w otoczeniu ogrodowem pod parkiem dra Jordanu w Kra-
kowie. Czerwiec-październik 1912 r., Kraków 1912, s.36.
36 Grand Hotel - Grand Cafe, „Świat”, 1911, nr 37, s. 24.
37 J. Warchałowski, Współpracownictwo w architekturze, „Architekt”, 1907, nr 9-10, s. 47-48.
38 Biblioteka Akademii Sztuki Pięknych w Krakowie, teki Jerzego Warchałowskiego, sygn. 20029,
J. Zawiejski, Architektus transurbanus, „Reforma”, 28 viii 1907, k. 173-177.
Myśl artystyczna”, która przeniknęła do „knajp”...
135