Modus: Prace z historii sztuki (18.2018)

śniegu i lodu, skąpane w chłodnym świetle. Odsłaniał w nich swoje prawdziwe
emocje bardziej niż w jakichkolwiek innych pracach.
W latach czterdziestych we Francji jego stosunek wobec rzeczywistości się zmie-
nia. Humor ulatuje z jego prac, struny, które teraz porusza, wydobywają więcej
bólu. Jak zawsze, tworzy wiele autoportretów. Nigdy nie miał wobec siebie litości.
Teraz widzimy człowieka, który się postarzał, a czas zmienił go nie tylko nie tylko
zewnętrznie (il. 13). Jeśli brak złudzeń wobec rzeczywistości był pewną pozą, którą
przyjmował w młodości, teraz stał się jego autentycznym doświadczeniem.
Przeżył wojnę, osiągnął wiek dojrzały. Upływ czasu i nabyte doświadczenie ży-
ciowe nie przyniosły mu ukojenia. Niezależnie od dylematów, z którymi się zmagał,
zawsze znajdował tą samą ucieczkę od nich - malowanie. Pulsujące w obrazach
układy linii, kresek, plam, świateł i tonów barwnych, które pochłaniały go bardziej
niż samo życie. Ale ono nie pozwalało o sobie zapomnieć, razem z wszystkimi jego
emocjami wdzierało się na płótna, pozbawione łatwego wdzięku, ale za to porywa-
jące swą szczerością i siłą.
Wiele pytań pozostanie bez odpowiedzi. Jakie nurtowały go problemy? Czy
myślał o tym, żeby jeszcze raz zobaczyć Czortków? A może starał się stłumić takie
pragnienia świadomy, że wiele wyborów jest już poza jego zasięgiem? Mapa Europy
wyglądała inaczej niż przed wojną, urodziła mu się dwójka dzieci, była to jedyna
rodzina, jaka mu została. Jego żona podobno z dużym zrozumieniem odnosiła
się do jego pasji malarskiej. Wiosną 1949 roku razem z nią i dziećmi przeniósł się
wreszcie do Paryża. Marzył o tym, przebywając od wielu lat na południu Francji.
Jak wspomina jego córka Helene, powrót do miasta po tak długim okresie, sprawił
mu wiele radości. Niestety dobry okres nie trwał długo, artysta zginął w wypadku
niedługo później, 14 lipca 1949 roku. •

13. Sasza Blonder / Andre
Blondel, Autoportret, olej
na dykcie, 1945, kolekcja
Helene Feydy-Blondel.
14. Sasza Blonder,
Salinelles, lato 1944 roku,
fotografia z kolekcji Helene
Feydy-Blondel i Marca
Blondela.

Z prowincji do metropolii - przypadek Saszy Blondera

161