DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.31110#0176
obok, po prawej, wrą inne prace budowlane. Panegiryczny sześciowiersz objaśnia
uwarunkowania cesarskiej aktywności na tym polu:
772<% Z
Z czego ^<3^ Lą? cAjzy/ż.
IPy/oży/ Co ?cw/e moc^occ c ^ce^c^zy,
H^^cc/ %c'ź tccc& tc JtCCCCCC.
To ^fzyrCoc yego cer<%fi^ccwc/ rC<%^otcc,
Bo fZ^ZC tCCe/0W<% Ż
O tym jak ważna była to aktywność, świadczą słowa florenckiego patrycjusza Gio-
vanniego Ruccellai, że cAc/c z^r^cT^czc czcczy, /fCocc cz/ozc/c^ co^z zc izcożzzz życz'%,
^żcfzcrz^ycrC Tfo^reozc<%ćj zTzzg% ^zz^ozc<%ćd^^
Posągi konne
Warto zwrócić uwagę na nierozwiniętą dotychczas informację. Na podstawie
opublikowanych przez Adama Chmielą rachunków, Tadeusz Mańkowski podał, że
w 1543 r. wykonano dwie drewniane rzeźby koni, chyba naturalnej wielkości,
ustawione może na próbę w ogrodzie zamkowym, które miały zostać przewiezio-
ne do Pińczowa.^ Należy więc zapytać, czy na Wawelu miały stanąć same konie?
Polska nie była krajem w którym spotkać można było drewnianego rumaka,
takiego jak nagzafCfo (turniej) zafundował w 1466 r. w Padwie (ił. 102) przedsta-
wiciel znakomitej rodziny Annibale CapodilistaA^ Wypada domniemywać, że by-
ły to raczej drewniane modele przeznaczone do przekucia w tamtejszych kamienio-
łomach na rzeźby z piaskowca, aby ustawić je na Wawelu. Wydaje się, że Zyg-
munt I podjął zamiar ozdobienia swej rezydencji pomnikami konnymi upamięt-
niającymi jego oraz syna i następcę — Zygmunta Augusta.
Poczynając od czasów antycznych, posągi konne wystawiano jako wyraz
uznania i czci. Wynikało to z roli, jaką zwierzę pełniło w etosie arystokratycznym,
i związanej z tym bogatej symboliki odnoszącej się do osoby jeźdźca.^ W cesar-
stwie rzymskim zastrzeżono je wyłącznie dla panujących, ewentualnie ich synów,
a wzmocnieniem treści ideowych stał się najczęściej stosowany w oficjalnych wize-
runkach materiał — złocony brąz. Te tradycyjne treści znalazły kontynuację w sztu-
ce dworu bizantyjskiego,^ a od czasu odrodzenia idei imperialnej przez Karola
Wielkiego, także i w europejskiej.^- Wraz z wykształcaniem się koncepcji państw
narodowych monarchowie akcentowali za pomocą wizerunków konnych suweren-
ność swej władzy niezawisłej wobec cesarstwa. Posągi konne od XIV w. zaczęto
4S6 ^ ^ gfM Ań ^VMW ' Dar rW? ' EAttz/AtW %M7M? ga?; - Ańf
Az?? W/A r&f - D<3J AAf/M*A773 ńMMr?; ' gf f^grW W/ /ćM^ &K<r/ A737W;; cyt. za:
Schauerte (2001), s. 337.
^ Goidthwaite (1993), s. 223.
^ Chmiei (1913), s. 315; T. Mańkowski (1957), s. 25.
Odnaleziono go w 1837 r. w pałacu hrabiego Emo Capodilista. Eksponowany jest w Pallazzo della
Ragione, dawnej siedzibie władz miejskich.
490 Morka (1986), s. 11-23.
491 Grabar(1971), s. 45-54.
492 Morka (1986), s. 25-26.
171
uwarunkowania cesarskiej aktywności na tym polu:
772<% Z
Z czego ^<3^ Lą? cAjzy/ż.
IPy/oży/ Co ?cw/e moc^occ c ^ce^c^zy,
H^^cc/ %c'ź tccc& tc JtCCCCCC.
To ^fzyrCoc yego cer<%fi^ccwc/ rC<%^otcc,
Bo fZ^ZC tCCe/0W<% Ż
O tym jak ważna była to aktywność, świadczą słowa florenckiego patrycjusza Gio-
vanniego Ruccellai, że cAc/c z^r^cT^czc czcczy, /fCocc cz/ozc/c^ co^z zc izcożzzz życz'%,
^żcfzcrz^ycrC Tfo^reozc<%ćj zTzzg% ^zz^ozc<%ćd^^
Posągi konne
Warto zwrócić uwagę na nierozwiniętą dotychczas informację. Na podstawie
opublikowanych przez Adama Chmielą rachunków, Tadeusz Mańkowski podał, że
w 1543 r. wykonano dwie drewniane rzeźby koni, chyba naturalnej wielkości,
ustawione może na próbę w ogrodzie zamkowym, które miały zostać przewiezio-
ne do Pińczowa.^ Należy więc zapytać, czy na Wawelu miały stanąć same konie?
Polska nie była krajem w którym spotkać można było drewnianego rumaka,
takiego jak nagzafCfo (turniej) zafundował w 1466 r. w Padwie (ił. 102) przedsta-
wiciel znakomitej rodziny Annibale CapodilistaA^ Wypada domniemywać, że by-
ły to raczej drewniane modele przeznaczone do przekucia w tamtejszych kamienio-
łomach na rzeźby z piaskowca, aby ustawić je na Wawelu. Wydaje się, że Zyg-
munt I podjął zamiar ozdobienia swej rezydencji pomnikami konnymi upamięt-
niającymi jego oraz syna i następcę — Zygmunta Augusta.
Poczynając od czasów antycznych, posągi konne wystawiano jako wyraz
uznania i czci. Wynikało to z roli, jaką zwierzę pełniło w etosie arystokratycznym,
i związanej z tym bogatej symboliki odnoszącej się do osoby jeźdźca.^ W cesar-
stwie rzymskim zastrzeżono je wyłącznie dla panujących, ewentualnie ich synów,
a wzmocnieniem treści ideowych stał się najczęściej stosowany w oficjalnych wize-
runkach materiał — złocony brąz. Te tradycyjne treści znalazły kontynuację w sztu-
ce dworu bizantyjskiego,^ a od czasu odrodzenia idei imperialnej przez Karola
Wielkiego, także i w europejskiej.^- Wraz z wykształcaniem się koncepcji państw
narodowych monarchowie akcentowali za pomocą wizerunków konnych suweren-
ność swej władzy niezawisłej wobec cesarstwa. Posągi konne od XIV w. zaczęto
4S6 ^ ^ gfM Ań ^VMW ' Dar rW? ' EAttz/AtW %M7M? ga?; - Ańf
Az?? W/A r&f - D<3J AAf/M*A773 ńMMr?; ' gf f^grW W/ /ćM^ &K<r/ A737W;; cyt. za:
Schauerte (2001), s. 337.
^ Goidthwaite (1993), s. 223.
^ Chmiei (1913), s. 315; T. Mańkowski (1957), s. 25.
Odnaleziono go w 1837 r. w pałacu hrabiego Emo Capodilista. Eksponowany jest w Pallazzo della
Ragione, dawnej siedzibie władz miejskich.
490 Morka (1986), s. 11-23.
491 Grabar(1971), s. 45-54.
492 Morka (1986), s. 25-26.
171