Didertatio Quarta. 427

Triumuirorum diuidcrentur, Virgilius eiusdem Asinij proeonsulis patrocinio*
suosagellos recuperauit, teste Donato in vita Virgilij. Itaque Asinius Pataui-
norum iermonem optime obseruauit*, vnde quandam in Liuio Patauiniratem
notare potuit . Quare non sine iniuria tanti Oratoris famosus ille Latinorum
Censor fcripsit, vnum Asinum (ita ignominix causa Asinium nominauit) Li-
uium Patauinitatis incusare potuiste.

Lapides quidem Romano imperio ssorente inscripti, Latini (ermonis longe
certiores tcstes censendi sunt , quam vetustistima quarque volumina , in qux
tot subinde indostx librariorum manus grassatx sunt. Si Virgilij poetarnm
maximi vetustos codices consulas , tot variantes passim lediiones ab eruditis
producuntur 5 vt vir do£tissimus Pierius Valerianus iustas molis volumen ex
eisdem concinnauerit. Atneque eam diuersitatem euerso vna cum imperio ,
Romano eloquio * ferrea Latinitatis aetas induxit > nam altero sacculo , post
Virgilij obitum , quxdam verba non eadem in omnibus Maronis codicibus
le£ta non vno loco Gellius adnotauit. In primo Georg. v. 2.08. legitur:

Libra die fomnique pares <vbi fecerat boras.

Iulius Romanus apud Sosipatrum Charisium legit s Libra dtj , cum veteres
nomina desinentia in es^ in genitiuo per duo ii. plerumque extulerint, cuius
exempla Vossius colligit lib. x.de analogiacap. 19. quam etiam terminationem
retinet in alio Virgilij carmine Gellius libro 9. cap. 14. Valerius Probus initio
lib. Catholicorum (cribit illum genitiuum more vetusto per e terminatum *, hinc
legit: Libra die. In pervetusto codice Romano scribitur: Libra diei per diph-
thongum ei, vt ibidem notat Pierius . Gellius tamen Libra die legendum es
se contendit. Accuiatiuos plurales nominum tertix declinationis, quorum ge-
niriuus pluralis in mm desinit, non per es, ied in is apud Virgilium vt plu-
rimum terminatos cap. 3. ostendam,quos tamen vetustissimi fcriptores modo
in es, modb in eis terminatos laudarunt, non Virgiliante ,* sed sux aetatis con-
suetudinem secuti. Hinc cum codices quamuis vetqstissimi, ac fere vix ex au-
clorum manibus in publicum emissi, tot passim^stiutationibus obnoxij euafe-
rint, operas precium erit antiquarum inlcriptionum , qux in marmoribus in-
sculptas leguntur * testimonijs vti*, eosdem enim charadreres, quibus primum
insculptx fuerant, ad nostram vsque cetatem retinuerunt. Hac plane regia
via ad puritatem Latinas ortographias inuestigandam Aldus Manutius incessit,
qui plures postea imitatores habuit. Quintilianus veterem scribendi modum
ex vetustis Romanorum’ infcriptionibus ostendit libro 1. cap. 4. & 7. Ex anti-
quissima Duilianas columnce inscriptione posita A. V.494. dilcimus eo -feculo
literam G nondum apud Romanos fuisse , vti neque conionantes geminatas,
literam D in fine quorundam nomirmm positam, E pro I, O pro V scriptam *,
ibi enim legimus LECIONES , MARID , CLASES , NAVEBOS, CAP-
TOM, Gruteri pag. 404. vt eius feculi characfter ex aureo tantum illo frag-
mento intelligatur. Rursus ex alijs inscriptionibus de re agraria , de itidicijs,
aut finibus regundis, qux in aeneis tabulis adhuc supersunt, apparet Latium
sermonem successu temporis nitidiorem ac iucundiorem euasisse. Aeui autem
Augustei epigrammata ac elogia purisslmae latinitatis charatfterem prce se fe-
runt, vti ex Ancyranis tabulis patet . At quemadmodum ex innumera gen-
tium colluuie passim sub imperio Cxsarum Romam commigrantium, barba-
rx voces in vrbem irrepserunt, ita eadem sequioris aetatis infcripta monumen-
ta exhibent. Hinc pro exemplo adducend^ sunt infcriptiones marmorum ac

H h h z numis-

1