DOI Heft:
Artykuły
DOI Artikel:Bogucki, Mateusz: Czy istnieją monety Miecława, zbuntowanego cześnika Mieszka II?
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.31073#0139
CZY ISTNIEJĄ MONETY...
władców charakteryzują się powielaniem tyiko ogóinego wzoru obcego. Zazwy-
czaj, choć nie jest to regułą, umieszczano na nich imiona i tytuiaturę iokalnych
władców. Dobrymi przykładami takiej produkcji menniczej są monety czeskie
Bolesława II oraz poiskie Boiesława Chrobrego. Na ich denarach, kopiujących
monety bawarskie, saskie !ub angielskie, można zazwyczaj odczytać imię: Bole-
sław. Z kolei stemple naśladownictw produkowanych w warsztatach „pokątnych"
charakteryzują się zazwyczaj dużym uproszczeniem i barbaryzacją rysunku. Wy-
obrażenia są niedokładne, koślawe i często tylko ogólnym kształtem przypominają
pierwowzór. Legendy na tych monetach są zupełnie pomylone. Jest to niewąt-
pliwie wynik niewielkich umiejętności rytowników, którzy tworzyli stemple na
doraźne potrzeby. Naśladownictwa takie wybijane były jednak z dobrego kruszcu,
gdyż celem ich produkcji nie było oszustwo, tylko wprowadzenie ich na rynek
jako normalnej monety, za którą można było dostać więcej niż za czysty kruszec.
Osobną kategorią są fałszerstwa monet wprowadzane do obrotu pieniężnego
w celu bezpośredniego oszukania kontrahenta. Monety takie, przy minimalnej za-
wartości kruszcu, często charakteryzuje wysoki poziom wykonania. Aby bowiem
mogły one być wprowadzone do obiegu, musiały jak najbardziej przypominać mo-
nety oficjalne; jeśli wzbudziłyby podejrzenia kontrahentów, fałszerz oraz osoby
wprowadzające podrobione monety na rynek zostaliby surowo ukarani - najczę-
ściej poprzedzoną torturami śmiercią'".
Wczesnośredniowieczne naśladownictwa północno-zachodniosłowiańskie
charakteryzują się stosunkowo niewielką liczbą typów przy ogromnej rozma-
itości odmian. Poza nielicznymi wyjątkami są wzorowane przede wszystkim na
monetach saskich - denarach z imieniem Ottona i Adelajdy - oraz na tzw. dena-
rach krzyżowych. Oprócz wspomnianej wyżej jednorodności wzorców, wynika to
również z faktu, że zdecydowana większość tych monet miała charakter produk-
cji incydentalnej. Stemple do ich wybicia wykonywano doraźnie, wzorując się
na najbardziej popularnej monecie obiegającej w danym czasie na rynku. Znane
dotychczas monety, które zostały uznane za naśladownictwa, występują przede
wszystkim w trzech regionach: na Pomorzu, w Wielkopolsce i na Mazowszu. Nie-
liczne egzemplarze pojawiają się również na Śląsku, w Małopolsce i na Połabiu.
Naśladownictwa z imieniem Ottona i Adelajdy stanowią wręcz ponad połowę
wszystkich dotychczas rozpoznanych naśladownictw zachodniosłowiańskich. Długi
okres (ok. 983 - ok. 1050) produkcji oryginałów w wielu mennicach oraz ogromna
liczba typów, odmian i wariantów powodują, że niezwykle trudno odróżnić niedbale
wykonaną monetę saską od jej słowiańskiej imitacji. Na obecnym etapie badań trud-
M. BOGUCKI, "Forged Coins in Early Medieva) Poland", FUoć/owojc; AGw/zwa/yczwe LII, 2008, z. 2,
s. 209-236.
137
władców charakteryzują się powielaniem tyiko ogóinego wzoru obcego. Zazwy-
czaj, choć nie jest to regułą, umieszczano na nich imiona i tytuiaturę iokalnych
władców. Dobrymi przykładami takiej produkcji menniczej są monety czeskie
Bolesława II oraz poiskie Boiesława Chrobrego. Na ich denarach, kopiujących
monety bawarskie, saskie !ub angielskie, można zazwyczaj odczytać imię: Bole-
sław. Z kolei stemple naśladownictw produkowanych w warsztatach „pokątnych"
charakteryzują się zazwyczaj dużym uproszczeniem i barbaryzacją rysunku. Wy-
obrażenia są niedokładne, koślawe i często tylko ogólnym kształtem przypominają
pierwowzór. Legendy na tych monetach są zupełnie pomylone. Jest to niewąt-
pliwie wynik niewielkich umiejętności rytowników, którzy tworzyli stemple na
doraźne potrzeby. Naśladownictwa takie wybijane były jednak z dobrego kruszcu,
gdyż celem ich produkcji nie było oszustwo, tylko wprowadzenie ich na rynek
jako normalnej monety, za którą można było dostać więcej niż za czysty kruszec.
Osobną kategorią są fałszerstwa monet wprowadzane do obrotu pieniężnego
w celu bezpośredniego oszukania kontrahenta. Monety takie, przy minimalnej za-
wartości kruszcu, często charakteryzuje wysoki poziom wykonania. Aby bowiem
mogły one być wprowadzone do obiegu, musiały jak najbardziej przypominać mo-
nety oficjalne; jeśli wzbudziłyby podejrzenia kontrahentów, fałszerz oraz osoby
wprowadzające podrobione monety na rynek zostaliby surowo ukarani - najczę-
ściej poprzedzoną torturami śmiercią'".
Wczesnośredniowieczne naśladownictwa północno-zachodniosłowiańskie
charakteryzują się stosunkowo niewielką liczbą typów przy ogromnej rozma-
itości odmian. Poza nielicznymi wyjątkami są wzorowane przede wszystkim na
monetach saskich - denarach z imieniem Ottona i Adelajdy - oraz na tzw. dena-
rach krzyżowych. Oprócz wspomnianej wyżej jednorodności wzorców, wynika to
również z faktu, że zdecydowana większość tych monet miała charakter produk-
cji incydentalnej. Stemple do ich wybicia wykonywano doraźnie, wzorując się
na najbardziej popularnej monecie obiegającej w danym czasie na rynku. Znane
dotychczas monety, które zostały uznane za naśladownictwa, występują przede
wszystkim w trzech regionach: na Pomorzu, w Wielkopolsce i na Mazowszu. Nie-
liczne egzemplarze pojawiają się również na Śląsku, w Małopolsce i na Połabiu.
Naśladownictwa z imieniem Ottona i Adelajdy stanowią wręcz ponad połowę
wszystkich dotychczas rozpoznanych naśladownictw zachodniosłowiańskich. Długi
okres (ok. 983 - ok. 1050) produkcji oryginałów w wielu mennicach oraz ogromna
liczba typów, odmian i wariantów powodują, że niezwykle trudno odróżnić niedbale
wykonaną monetę saską od jej słowiańskiej imitacji. Na obecnym etapie badań trud-
M. BOGUCKI, "Forged Coins in Early Medieva) Poland", FUoć/owojc; AGw/zwa/yczwe LII, 2008, z. 2,
s. 209-236.
137