Novensia: Studia i Materiały (7.1995)

102

kcie wykopalisk odnaleziono w całości lub wc fragmentach 13 płyt z przedstawienia-
mi Jeźdźca Trackiego34.
Stwierdzono także obecność innych marmurowych elementów wykorzystanych
wtórnie przez budowniczych bazyliki do jej dekoracji. W centralnej nawie znaleziono
nieduży kapitel koryncki oraz dwa fragmenty innego, a w części ołtarzowej dwie pro-
filowane bazy i kapitel balustradowych kolumienek. Tutaj też odkryto fragment ar-
chitrawu z częścią inskrypcji fundacyjnej jakiejś budowli z II w. n.e.35 oraz dużą,
kwadratową płytę, uznaną przez odkrywców za część ołtarza. Ponadto na dnie basenu
w baptysterium bazyliki odsłonięto inną dużą płytę marmurową.
Znalezienie kilkunastu płyt z przedstawieniami Jeźdźca Trackiego wzmogło prze-
konanie badaczy o istnieniu w tym miejscu sanktuarium Herosa Trackiego. W wyni-
ku kontynuowanych w tym samym roku prac wykopaliskowych odsłonięto pod bazy-
liką mury wcześniejszej budowli, lecz zły stan ich zachowania uniemożliwił
wytyczenie ścisłego planu. Stwierdzono jednak obecność prostokątnego założenia
architektonicznego o długości 20 m i szerokości co najmniej 15 m, podzielonego
wzdłuż na dwa pomieszczenia o nierównej szerokości.
Badacze analizujący materiał uzyskany podczas wykopalisk w Kajalaka zauwa-
żyli, iż sanktuarium Herosa Trackiego znajdujące się w tym miejscu różniło się od
innych znanych trackich sanktuariów36. Przede wszystkim należało wyjaśnić przy-
czyny obecności kilkunastu płyt z przedstawieniami Jeźdźca Trackiego oraz braku
typowych w zasadzie kilkunastocentymetrowych płytek. Wobec jednak niepodważal-
ności zasady - płytki i płyty wotywne, a także w tym przypadku pozostałości zabudo-
wy ergo sanktuarium, zasady wielokrotnie sprawdzonej w innych miejscach kultu
Herosa Trackiego, rozwiązań poszukiwano w rozważaniach o wpływie miasta grec-
kiego na okoliczną ludność. Podkreślano jej zamożność i przywiązanie do kultu He-
rosa Trackiego w okresie rzymskim. Nie wchodząc w skomplikowaną problematykę
oddziaływań kulturowych uważam jednak, iż analiza zespołu płyt znalezionych w
Kajalaka może sugerować inne rozwiązanie.
Oczywiście wszystkie te płyty, podobnie jak i inne z przedstawieniami Jeźdźca
Trackiego znalezione w okolicach Warny, zostały wykonane w Odcssos. Niektóre z
nich są pod względem artystycznym podobne do odkrytych w Warnie (ryc. 8)37. Na
szczególną uwagę zasługuje obecność w tym zbiorze płyt z okresu hellenistyczne-
oo * ...
go . G. Tonćeva na ich podstawie rozszerzyła czas funkcjonowania sanktuarium w
Galata także i na ten okres39. Na jednej z nich, datowanej według stylu ogólnie na III
w. p.n.e., jest przedstawiony “jeździec na koniu podczas polowania” (ryc. 9)40. Ta ty-
powa, rozbudowana scena polowania z okresu hellenistycznego dała początek typowi
B przedstawień Jeźdźca Trackiego, znanych z późniejszego okresu. Obecność jednak
reliefu wotywnego z nie wykształconą ikonografią Herosa Trackiego poza Grekami
jest nieprawdopodobna.
Większość płyt odkrytych w trakcie wykopalisk w Kajalaka ma napisy wotywne.
Uderzające jest to, iż wyłącznic ku czci Herosa Karabasmosa. Wskazałem wcześniej,
iż taki epitet Herosa nie występuje na płytach i płytkach znalezionych w okolicach