DOI article:
Urbaniak-Walczak, Katarzyna; Walczak, Katarzyna: Geometryczne kompozycje powierzchni na mozaikach z willi z widokiem w Ptolemais
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.41951#0067
Katarzyna Walczak
Warszawa
GEOMETRYCZNE KOMPOZYCJE POWIERZCHNI NA
MOZAIKACH Z WILLI Z WIDOKIEM W PTOLEMAIS
Abstract: The main goal of the article is to present, describe and catalogue geometrical
mosaic compositions, that have been discovered by Polish Archeological Mission from the
Warsaw University in the very well preserved house dated to the IIIrd c. A.D. in Ptolemais
(Tolmeida), in ancient Cyrenaica (Lybia). Since 2001 excavations have revealed 15
mosaics, all of them with morę or less complicated geometrical design. Mosaics could be
decorated by a composition of various geometrical figures, that are covering almost the
whole surface of the room or could be a border, surrounding the figural emblema. The
article presents 14 of them (one, destroyed by the earth quake, is in peaces), with main
analogies deriving from former Roman provinces not only in North Africa (Cyrenaica,
Tripolitania, Africa Proconsularis), but also in Italia and Gallia.
Key words: mosaic, Cyrenaica, Ptolemais, composition, analogy.
Na terenie tzw. Willi z Widokiem, badanej przez misję Instytutu Archeologii
UW od 2001 r., odsłonięto do tej pory 15 mozaik (oznaczonych literą M oraz
kolejnymi cyframi), z których każda posiada mniej lub bardziej skomplikowany
wzór geometryczny. Posadzka mogła sama w sobie stanowić kompozycję
rozmaitych figur, zajmującą niemal całą powierzchnię danego pomieszczenia
lub też odgrywać rolę geometrycznej bordiury, otaczającej figuralny emblemat.
W artykule przedstawiam czternaście kompozycji1, które tworzą bądź to
właściwy dywan mozaiki, bądź jej szeroko płaszczyznową bordiurę, wraz z
analogiami pochodzącymi głównie z terenów dawnych rzymskich prowincji:
Cyrenajki, Trypolitanii i Afryki Prokonsularnej, a także Italii i Galii.
Większość z omawianych wzorów to nieskomplikowane, czytelne formy, dla
których nietrudno znaleźć analogie wśród mozaik pochodzących z najbliższych
stanowisk. Do bardziej oryginalnych i niewątpliwie trudniejszych w wykonaniu
należą centralny panel mozaiki M6, na który składają się ułożone koncentrycznie
sześcioboki, trójkąty i kwadraty, otaczające emblemat z przedstawieniem
dionizyjskim trójwymiarowe sześciany (M3), a także wielokolorowy, również
ukazany perspektywicznie, meander mozaiki M7.
Warszawa
GEOMETRYCZNE KOMPOZYCJE POWIERZCHNI NA
MOZAIKACH Z WILLI Z WIDOKIEM W PTOLEMAIS
Abstract: The main goal of the article is to present, describe and catalogue geometrical
mosaic compositions, that have been discovered by Polish Archeological Mission from the
Warsaw University in the very well preserved house dated to the IIIrd c. A.D. in Ptolemais
(Tolmeida), in ancient Cyrenaica (Lybia). Since 2001 excavations have revealed 15
mosaics, all of them with morę or less complicated geometrical design. Mosaics could be
decorated by a composition of various geometrical figures, that are covering almost the
whole surface of the room or could be a border, surrounding the figural emblema. The
article presents 14 of them (one, destroyed by the earth quake, is in peaces), with main
analogies deriving from former Roman provinces not only in North Africa (Cyrenaica,
Tripolitania, Africa Proconsularis), but also in Italia and Gallia.
Key words: mosaic, Cyrenaica, Ptolemais, composition, analogy.
Na terenie tzw. Willi z Widokiem, badanej przez misję Instytutu Archeologii
UW od 2001 r., odsłonięto do tej pory 15 mozaik (oznaczonych literą M oraz
kolejnymi cyframi), z których każda posiada mniej lub bardziej skomplikowany
wzór geometryczny. Posadzka mogła sama w sobie stanowić kompozycję
rozmaitych figur, zajmującą niemal całą powierzchnię danego pomieszczenia
lub też odgrywać rolę geometrycznej bordiury, otaczającej figuralny emblemat.
W artykule przedstawiam czternaście kompozycji1, które tworzą bądź to
właściwy dywan mozaiki, bądź jej szeroko płaszczyznową bordiurę, wraz z
analogiami pochodzącymi głównie z terenów dawnych rzymskich prowincji:
Cyrenajki, Trypolitanii i Afryki Prokonsularnej, a także Italii i Galii.
Większość z omawianych wzorów to nieskomplikowane, czytelne formy, dla
których nietrudno znaleźć analogie wśród mozaik pochodzących z najbliższych
stanowisk. Do bardziej oryginalnych i niewątpliwie trudniejszych w wykonaniu
należą centralny panel mozaiki M6, na który składają się ułożone koncentrycznie
sześcioboki, trójkąty i kwadraty, otaczające emblemat z przedstawieniem
dionizyjskim trójwymiarowe sześciany (M3), a także wielokolorowy, również
ukazany perspektywicznie, meander mozaiki M7.