Ostrowski, Jan K.: Lwów: dzieje i sztuka (Kraków, 1997)

Główne zabytki lwowskiego malarstwa w. XVIII to iluzjonisty-
czne malowidła kościelne. W r. 1732 specjalnie sprowadzony artysta
boloński Giuseppe Carlo Pedretti wykonał freski na sklepieniu koś-
cioła Karmelitów. Powracając do ojczyzny zabrał on ze sobą swego
lwowskiego ucznia, młodego bernardyna Benedykta Mazurkiewi-
cza. Po odbyciu włoskiego stażu Mazurkiewicz ozdobił w latach
1730-1740 macierzysty kościół Bernardynów, a umiejętności swe
przekazał między innymi Stanisławowi Stroińskiemu (1719-1802).
We Lwowie prace Stroińskiego zachowały się w kościele Klarysek,
a przede wszystkim w katedrze łacińskiej (1771-1775). Nałożenie
rokokowych malowideł na gotycki szkielet architektoniczny stwo-
rzyło tam niezwykle fantazyjną całość o baśniowym wręcz charakte-
rze. Oprócz tego Stroiński jest autorem wielu polichromii kościel-
nych, m.in. w Leżajsku i Przemyślu.

Zapotrzebowanie na malarzy-dekoratorów sprawiło, że do Lwo-
wa sprowadzeni zostali również artyści z Moraw. Około r. 1740
Franciszek Eckstein z Brna wykonał polichromię kościoła Jezuitów,
którą dokończył jego syn Sebastian. Ich rodak, Józef Majer, znany
z licznych prac w różnych miastach polskich, jest autorem fresków
w kościele Św. Marcina. Pomimo różnego pochodzenia działających
we Lwowie freskantów, ich sztuka jest dość jednolita, gdyż wyrasta
ze wspólnych źródeł: z tradycji bolońskiej kwadratury oraz wzor-
nikowych projektów Andrea Pozzo.

Dwóch lwowskich malarzy schyłkowego baroku przeszło przez
zagraniczne akademie artystyczne. Eustachy Bielawski (1740-1804)
kształcił się w Rzymie. Był przede wszystkim autorem portretów,
w których tradycyjne schematy łączył z poprawnym warsztatem aka-
demika. Działalność Łukasza Dolińskiego, który dzięki pomocy me-
tropolity Leona Szeptyckiego ukończył akademię w Wiedniu, przy-
pada już na czasv austriackie. Jako Rusin i grekokatolik malował
on obrazy zarówno dla kościołów jak i cerkwi, w zapóźnionym stylu
rokoka z klasycyzującym nalotem akademizmu.

Na zakończenie można dodać, że okres baroku stanowi apo-
geum świetności rzemiosła artystycznego o charakterze orientalnym,
które określane jest terminem manufaktury lwowskiej. Intensywne
(choć od końca w. XVI na ogół wrogie) stosunki z Turcją sprawiły,
że w XVII i XVIII w. stroje, tkaniny, broń i rzędy końskie pocho-
dzenia wschodniego na stałe weszły do użytku Sarmatów. Ormianie,
monopolizujący kontakty ze Wschodem, częściowo zaspakajali popyt
przez import. Posiadając znakomite tradycje rzemieślnicze, szcze-
gólnie złotnicze, podejmowali również na miejscu produkcję przed-
miotów utrzymanych w stylu tureckim lub perskim. Do miłośników

48