DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.28780#0264
m
m
HUBERTI GOLTZII
AGRIGENTUM
0 Gelenfnim Golonia.
Grtgentum urbs soli foecundi-
tate, Sc situs amoenitate, tum
rerum gefiarum mernoria, &se-
cundarum adversarumque vicisi
situdine interomnes Sicilla ur-
bis poit Syracufas secunda, ab ora
Libyci maris mille quingentis
pasiibus dirtabat, nomen ab amne,quod ejus moe-
nia pneterlabebatur, sortita. vero vo-
pivii ne- cabulum rS *Kfte tytj fig Dorica forma conssa-
metialA- tum volunt: ob summam terrm agrique quem ir-
£nis A- rigabat foecunditatem. Agrigentum condiderunt
Gelenfes, poflquam Gela civitas intra annos cen-
pellatum, cum & °£t° in tantam amplitudinera crevisiet,
e? Agri- ut etiam magnitudine sua laboraret. placuit ita-
g entiiu que quo se a civium turba exonerarent, novam
Acra- deducere coloniam : creatisque in id Arijlone &
gantini Pisiillo Duumviris, anno pofi Syracufas ab Ar-
dltli. chia occupatas ultra Gentesimum quinquagesimo
Agiu- qUarto urbem ad Agrigentum ssumen condere
dqnibus coeperunt : deductilque eo ex Geienftbus civibus
conditum. magna frequentia colonis: civitatis statum Dori-
strabo ^/jiegibus, (uti Strabo tradit) Ionicis composue-
Gw r 1" iunc‘ Udoseaaprimisstatim initiismaximaincre-
* Empo- tnenta sumsit> Agri enim circumjecli fertilitate,
rium vini oleique proventu & annonte copia luxuria-
Agngen- bantj adhtec commerciorum cum Pcenis tk>A-
stfj_ sris, qui tum asgris proventibus laborabant, fre-
nusltb. quentia, tum opibus & potentia ssorebat. deni-
xii. va- que affluente undique eo peregrinorum multitu-
ru Histo- quae sedes sibi apud Agrigentinos quaerebat
impetrabat, urbis pomcerium usque adeo am-
platonis pliatum produnt, ut decem millia pasiuum am-
deAgri- bitu complecleretur: civium vero odlingenta mil-
fltihim ccn^ ei' encur- rnox in suburbio cedificiis secun-
quod * dum Agrigenti ssuminis ripas cum jure civitatis
Empedo- cxstruftis, & per mille quingentos pasttis ad por-
$ktrtbuit tl3m L]sqUe maris continuatis, altera veluti Urbs
frtsw- ad ostium ssuminis condira est : quae a commer-
gsni Cy- ciorum & mercatorum frequentia ac foro, *Em-
nicode porium Agrigentinum appellahatur. Exstat face-
Megaren- cum Jgmpedoclis de civibus suis f Apophthegmaj
Tertull m Agrigentinos adisicare, ut femper vtbiurosj genio
Apdog.z? indulgere, ut pofiridie moriiuros- In tanta nam-
Hiero.e- qUe rerum affluentia, etiam luxu & voluptate
Pst-enervatos fuisie Athenneus proditj ita ut taber-
^rochiam. nam meritoriam, in qua comessationibus &epu-
stratoni- lis in omne genus luxuria; licebat indulgere, pu-
co Rhodio blice exstruxerintj cui nomenTriremis, ex ri-
plutarch dicula admodum occasione,fa6fum fuerat j con-
lib.dectt- venerant namque in eam domum adolescentes a-
piditate liquot patricii, qui quum poculorum concerta-
divitia- tjone> meroque largiore incaluisient, & vertigi-
ne ac sensuum judiciique impotentia furerentj
jn triremi sese maris ja&ationibus periclitari cre-
dentes debacchabantur j & quidquid vasorum &
instrumenti domestici erat, veiuti jasturam, ut
lz^ navim exonerarent facientes, e domo in publi-
cum projicerej vctis reditum incolumem pete-
re : quumque post biduum etiam magistratuum
& Senatus audloritate objurgati vix tandem ad
rnentem rediistent, ob rei novitatem, & fcedis-
simum ebrietatis exemplum asdibus nomen trire-
mis ab Agrigentinis datum fuiste scribitur. Re-
fertur quoque in iuxus ostentationem Agrigenti-
nos lecythis, xistris argenteis, ac le&icis ebur-
neis usos fuisse. Fluvium autem suum Agrigen-
tini forma puerili depingebant3 eiquc divioosho»
A
B
D
F
nores deferebant j ac signum ejusdem ex ebore
apud Delphos dedicaverant. ©
Publicis asdificiis^atque o6lo ,quorum merao-
ria exstat, Deorum ternplisj adhiec aqueedudbii
Phteacio, item Theatro, & Gelonis portu sive
piscina, Agrigentum magna opum ostentatione,
& pari deorum veneratione excultum fuisse ob»
servo : oblata ad ea opera conficienda magna o-
perarum commoditate ex captivis Carthaginienji-
bus, quos Geio quum ad Himeram Pcenorum co-
pias fudisiet, ipsis ad servitutem dono dederat.
Templa qute diximus ad Doricam formarh duo-
decim ex utraque parte columnis striatis, & ca~
naliculis undique excavatis subnixa erigebantur.
quorum moles usque adeo inianas, tantasque va-
stitatis erant, ut a Cyclopibus aggestie, tum cal-
ce ita ferruminatte, ut arternitatem toleraturas
vidcrentur. Primum itaque ALJculapii templum, r*
qua urbs occidentem & Heracleam respiciebat: in
eo signum Apollinis pulcherrimum viiebatur^s/y-^ii.
ronis au6toris nomine argenteis chara6leribus iis-
que minutissimis femori impresso inscriptum: quod
simulacrum , quum a Carthaginiensibus expugna-
to Agrigcnto ablatum fuisset, deleta postea Car~
thagine Scipio Aimilianus restituit.
Alterum ab Adjculapii fano trecentis pastibus Tiii*
ad orientem situm erat, Jovi Oiympio facrum: & ^
omnium, qute unquam in Siciiia fuerunt,maxi-lympiL
mum. Ejus namque latera secundum longitudi-
nem ccclx. pedes extendebantur: latitudo lx*
altitudo qua: solo exstabatcxx.pedum fuisse scri-
bitur. In porticu templi quse orientem spedta-
bat, gigantum conspiratio & pugna depi6la erat,
qua Jovem cselo pellere moliti sunt, pulchritu-
dine & statuarum amplitudiiie admiraiida, Iri
porticu huic adversa Trojce eXcidium tanto artifi-
cio expresslim erat, ut heroum corpora non tani
sculpta quam viva crederentur, Tertium erat3-
templum Hercuii dicatum prope forum & sola
via a Jovis rede sejun6tum: haud longe a moeni-
bus urbis quae rhare respiciebant. ln hoc erat
Herculis simulacrum ex aere fusum, ita elabora-
tum, ac tanua arte perpolitum, ut pulchrius sibi
nullum fuisse unquam visurnCicero oculatus testis M.suU
affirmct: cui & ipsi quum Ferres sacriiegas ma- ssfj
nus per servos intentasset, acivibus, qui Herculis4.
simulacrum armis protegehant, repulsi & eje6ti
sunt. In eodem fano & tabula visebatur, in qua
Zeuxis pi6tor Hercuiem infintem coram Alcmena 12,4
matre & patre Amphytrione pasentibus, dracones
strangulantem magno artificio expresserat: quatt 1!
au6tor quum iiullo precio permutasi pateretus,
Agrigenhnis dono dederat. Qiiarturri erat Coti- 4- Tes^
cordiee templum qiiod ab Herculis quirigeiltis fere
passibus in ortum distabatj id Liijbatani ab Agri- dU.
gentinis vi6ti ex fcedere suis sumptibus erexerant,
ut Epigrammate etiamnum superstite testatum
est. QLiintum erat Junoni Lucince sacrUtri j in j.tem-
quo tabula Junonis simulacro & Zeuxis artificioPEUM
nobilitata spe6tabatur. Zeuxis namque etsi f ab- fjJfiJ
solutissime orrinia pingendo exprimeretj dum ^cicero-
tasnen Junonem pulchritudine omnibus partibusPr^wV
exa6ta reddere studet , cx tdto Agrigintinarumj lls ros
virginumccetu,quas nudas exhiberi petiit,quiri-
que fofma & venustate prsecipuas delegit j extorha.
singulis deindc quod in quibufque .maxirrie exi-
mium & prsestantissimum erat, in essingenda Ju-
nm expsdlit. atqui id JUnonis templum Gellias
Pssruta G c (cte
m
HUBERTI GOLTZII
AGRIGENTUM
0 Gelenfnim Golonia.
Grtgentum urbs soli foecundi-
tate, Sc situs amoenitate, tum
rerum gefiarum mernoria, &se-
cundarum adversarumque vicisi
situdine interomnes Sicilla ur-
bis poit Syracufas secunda, ab ora
Libyci maris mille quingentis
pasiibus dirtabat, nomen ab amne,quod ejus moe-
nia pneterlabebatur, sortita. vero vo-
pivii ne- cabulum rS *Kfte tytj fig Dorica forma conssa-
metialA- tum volunt: ob summam terrm agrique quem ir-
£nis A- rigabat foecunditatem. Agrigentum condiderunt
Gelenfes, poflquam Gela civitas intra annos cen-
pellatum, cum & °£t° in tantam amplitudinera crevisiet,
e? Agri- ut etiam magnitudine sua laboraret. placuit ita-
g entiiu que quo se a civium turba exonerarent, novam
Acra- deducere coloniam : creatisque in id Arijlone &
gantini Pisiillo Duumviris, anno pofi Syracufas ab Ar-
dltli. chia occupatas ultra Gentesimum quinquagesimo
Agiu- qUarto urbem ad Agrigentum ssumen condere
dqnibus coeperunt : deductilque eo ex Geienftbus civibus
conditum. magna frequentia colonis: civitatis statum Dori-
strabo ^/jiegibus, (uti Strabo tradit) Ionicis composue-
Gw r 1" iunc‘ Udoseaaprimisstatim initiismaximaincre-
* Empo- tnenta sumsit> Agri enim circumjecli fertilitate,
rium vini oleique proventu & annonte copia luxuria-
Agngen- bantj adhtec commerciorum cum Pcenis tk>A-
stfj_ sris, qui tum asgris proventibus laborabant, fre-
nusltb. quentia, tum opibus & potentia ssorebat. deni-
xii. va- que affluente undique eo peregrinorum multitu-
ru Histo- quae sedes sibi apud Agrigentinos quaerebat
impetrabat, urbis pomcerium usque adeo am-
platonis pliatum produnt, ut decem millia pasiuum am-
deAgri- bitu complecleretur: civium vero odlingenta mil-
fltihim ccn^ ei' encur- rnox in suburbio cedificiis secun-
quod * dum Agrigenti ssuminis ripas cum jure civitatis
Empedo- cxstruftis, & per mille quingentos pasttis ad por-
$ktrtbuit tl3m L]sqUe maris continuatis, altera veluti Urbs
frtsw- ad ostium ssuminis condira est : quae a commer-
gsni Cy- ciorum & mercatorum frequentia ac foro, *Em-
nicode porium Agrigentinum appellahatur. Exstat face-
Megaren- cum Jgmpedoclis de civibus suis f Apophthegmaj
Tertull m Agrigentinos adisicare, ut femper vtbiurosj genio
Apdog.z? indulgere, ut pofiridie moriiuros- In tanta nam-
Hiero.e- qUe rerum affluentia, etiam luxu & voluptate
Pst-enervatos fuisie Athenneus proditj ita ut taber-
^rochiam. nam meritoriam, in qua comessationibus &epu-
stratoni- lis in omne genus luxuria; licebat indulgere, pu-
co Rhodio blice exstruxerintj cui nomenTriremis, ex ri-
plutarch dicula admodum occasione,fa6fum fuerat j con-
lib.dectt- venerant namque in eam domum adolescentes a-
piditate liquot patricii, qui quum poculorum concerta-
divitia- tjone> meroque largiore incaluisient, & vertigi-
ne ac sensuum judiciique impotentia furerentj
jn triremi sese maris ja&ationibus periclitari cre-
dentes debacchabantur j & quidquid vasorum &
instrumenti domestici erat, veiuti jasturam, ut
lz^ navim exonerarent facientes, e domo in publi-
cum projicerej vctis reditum incolumem pete-
re : quumque post biduum etiam magistratuum
& Senatus audloritate objurgati vix tandem ad
rnentem rediistent, ob rei novitatem, & fcedis-
simum ebrietatis exemplum asdibus nomen trire-
mis ab Agrigentinis datum fuiste scribitur. Re-
fertur quoque in iuxus ostentationem Agrigenti-
nos lecythis, xistris argenteis, ac le&icis ebur-
neis usos fuisse. Fluvium autem suum Agrigen-
tini forma puerili depingebant3 eiquc divioosho»
A
B
D
F
nores deferebant j ac signum ejusdem ex ebore
apud Delphos dedicaverant. ©
Publicis asdificiis^atque o6lo ,quorum merao-
ria exstat, Deorum ternplisj adhiec aqueedudbii
Phteacio, item Theatro, & Gelonis portu sive
piscina, Agrigentum magna opum ostentatione,
& pari deorum veneratione excultum fuisse ob»
servo : oblata ad ea opera conficienda magna o-
perarum commoditate ex captivis Carthaginienji-
bus, quos Geio quum ad Himeram Pcenorum co-
pias fudisiet, ipsis ad servitutem dono dederat.
Templa qute diximus ad Doricam formarh duo-
decim ex utraque parte columnis striatis, & ca~
naliculis undique excavatis subnixa erigebantur.
quorum moles usque adeo inianas, tantasque va-
stitatis erant, ut a Cyclopibus aggestie, tum cal-
ce ita ferruminatte, ut arternitatem toleraturas
vidcrentur. Primum itaque ALJculapii templum, r*
qua urbs occidentem & Heracleam respiciebat: in
eo signum Apollinis pulcherrimum viiebatur^s/y-^ii.
ronis au6toris nomine argenteis chara6leribus iis-
que minutissimis femori impresso inscriptum: quod
simulacrum , quum a Carthaginiensibus expugna-
to Agrigcnto ablatum fuisset, deleta postea Car~
thagine Scipio Aimilianus restituit.
Alterum ab Adjculapii fano trecentis pastibus Tiii*
ad orientem situm erat, Jovi Oiympio facrum: & ^
omnium, qute unquam in Siciiia fuerunt,maxi-lympiL
mum. Ejus namque latera secundum longitudi-
nem ccclx. pedes extendebantur: latitudo lx*
altitudo qua: solo exstabatcxx.pedum fuisse scri-
bitur. In porticu templi quse orientem spedta-
bat, gigantum conspiratio & pugna depi6la erat,
qua Jovem cselo pellere moliti sunt, pulchritu-
dine & statuarum amplitudiiie admiraiida, Iri
porticu huic adversa Trojce eXcidium tanto artifi-
cio expresslim erat, ut heroum corpora non tani
sculpta quam viva crederentur, Tertium erat3-
templum Hercuii dicatum prope forum & sola
via a Jovis rede sejun6tum: haud longe a moeni-
bus urbis quae rhare respiciebant. ln hoc erat
Herculis simulacrum ex aere fusum, ita elabora-
tum, ac tanua arte perpolitum, ut pulchrius sibi
nullum fuisse unquam visurnCicero oculatus testis M.suU
affirmct: cui & ipsi quum Ferres sacriiegas ma- ssfj
nus per servos intentasset, acivibus, qui Herculis4.
simulacrum armis protegehant, repulsi & eje6ti
sunt. In eodem fano & tabula visebatur, in qua
Zeuxis pi6tor Hercuiem infintem coram Alcmena 12,4
matre & patre Amphytrione pasentibus, dracones
strangulantem magno artificio expresserat: quatt 1!
au6tor quum iiullo precio permutasi pateretus,
Agrigenhnis dono dederat. Qiiarturri erat Coti- 4- Tes^
cordiee templum qiiod ab Herculis quirigeiltis fere
passibus in ortum distabatj id Liijbatani ab Agri- dU.
gentinis vi6ti ex fcedere suis sumptibus erexerant,
ut Epigrammate etiamnum superstite testatum
est. QLiintum erat Junoni Lucince sacrUtri j in j.tem-
quo tabula Junonis simulacro & Zeuxis artificioPEUM
nobilitata spe6tabatur. Zeuxis namque etsi f ab- fjJfiJ
solutissime orrinia pingendo exprimeretj dum ^cicero-
tasnen Junonem pulchritudine omnibus partibusPr^wV
exa6ta reddere studet , cx tdto Agrigintinarumj lls ros
virginumccetu,quas nudas exhiberi petiit,quiri-
que fofma & venustate prsecipuas delegit j extorha.
singulis deindc quod in quibufque .maxirrie exi-
mium & prsestantissimum erat, in essingenda Ju-
nm expsdlit. atqui id JUnonis templum Gellias
Pssruta G c (cte