DOI Artikel:
Kalinowski, Lech: Marian Sokołowski
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26759#0013
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLONSKIEGO
CMXXX
PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 19
1990
Lech Kalinowski
MARIAN SOKOŁOWSKI
Jakkolwiek patrzeć na początki historii sztuki w Polsce, powstanie jej
jako samodzieinej dyscypliny uniwersyteckiej wiąże się z osobą Mariana
Sokołowskiego i utworzeniem dla niego na Uniwersytecie Jagiellońskim
pierwszej w podzielonym rozbiorami kraju katedry historii sztuki. Na pod-
stawie nominacji z 16 lutego na profesora nadzwyczajnego, z dniem 10 paź-
dziernika rozpocząl Sokołowski w roku akad. 1882/83 brzemienną dla dziejów
młodej dyscypliny działalność, której owoce miały się stać z czasem udziałem
nie tylko dzisiejszego Instytutu Historii Sztuki UJ, ale wszystkich ośrodków
uniwersyteckich w Polsce. Jeśli utworzenie katedry historii sztuki w Wszech-
nicy Jagiellońskiej okazało się aktem trwałym, który przyniósł obfite owoce,
a i nadal je wydaje, upatrywać w tym należy przede wszystkim zasługę wy-
jątkowo rozległej wiedzy i daleko w przyszłość wybiegającej myśli Mariana
Sokołowskiego, jednego z tych uczonych o wybitnej osobowości, którzy
pojawiają się rzadko, ale gdy nadejdą, odciskają na dziejach reprezentowanej
przez siebie dyscypliny naukowej niezatarte piętno. W przypadku Sokołow-
skiego jest to tym bardziej niezwykłe, że ani bogate i złożone losy jego mło-
dości, ani poświadczone dokumentami studia nie zapowiadały historyka
sztuki, marzyła mu się bowiem kariera polityczna. Jak się więc stało, że
Sokołowski został historykiem sztuki sensu stricto i to o tak wiełkim histo-
rycznie znaczeniu 1 ?
1 Życiorys i charakterystykę twórczości naukowej Mariana Sokołowskiego kreślą: J. Paga-
czewski, f Maryan Sokolowski (Czas 1911, nr 140, 27 marca); Nekrolog (Czas 1911, nr 141, 28
marca); S. Tomkowicz, Maryan Sokolowski (Czas 1911, nr 146, 30 marca i nr 148, 31 marca);
J. Pagaczewski, Maryan Sokotowski (Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok pański 1912,
s. 53—55); S. Turczyński, Maryan Sokolowski 1838—1911. Wspomnienie pośmiertne i bibliogra-
ficzny spis prac (Sprawozdania Komisji Historii Sztuki VIII, 1912, szp. 397—412). Patrz także:
A. Bochnak, Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków 1948, s. 10—11, Historia nauki pol-
skiej w monografiach, XXII; W. Mole, Die Entwicklung und Bedeutung der Kunstgeschichte an
der Jageltonischen Universitat in Krakau (Ósterreichische Osthefte VI, 1964, s. 215—225); S. Sto-
pczyk, Entuzjazm i trud. W 55 rocznicę śmierci Mariana Sokolowskiego (Życie i Myśl XVII 1966,
nr 7—8, s. 42—47); A. Bochnak, Historia sztuki, w: Potska Akademia Umiejętności 1872—1952.
CMXXX
PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 19
1990
Lech Kalinowski
MARIAN SOKOŁOWSKI
Jakkolwiek patrzeć na początki historii sztuki w Polsce, powstanie jej
jako samodzieinej dyscypliny uniwersyteckiej wiąże się z osobą Mariana
Sokołowskiego i utworzeniem dla niego na Uniwersytecie Jagiellońskim
pierwszej w podzielonym rozbiorami kraju katedry historii sztuki. Na pod-
stawie nominacji z 16 lutego na profesora nadzwyczajnego, z dniem 10 paź-
dziernika rozpocząl Sokołowski w roku akad. 1882/83 brzemienną dla dziejów
młodej dyscypliny działalność, której owoce miały się stać z czasem udziałem
nie tylko dzisiejszego Instytutu Historii Sztuki UJ, ale wszystkich ośrodków
uniwersyteckich w Polsce. Jeśli utworzenie katedry historii sztuki w Wszech-
nicy Jagiellońskiej okazało się aktem trwałym, który przyniósł obfite owoce,
a i nadal je wydaje, upatrywać w tym należy przede wszystkim zasługę wy-
jątkowo rozległej wiedzy i daleko w przyszłość wybiegającej myśli Mariana
Sokołowskiego, jednego z tych uczonych o wybitnej osobowości, którzy
pojawiają się rzadko, ale gdy nadejdą, odciskają na dziejach reprezentowanej
przez siebie dyscypliny naukowej niezatarte piętno. W przypadku Sokołow-
skiego jest to tym bardziej niezwykłe, że ani bogate i złożone losy jego mło-
dości, ani poświadczone dokumentami studia nie zapowiadały historyka
sztuki, marzyła mu się bowiem kariera polityczna. Jak się więc stało, że
Sokołowski został historykiem sztuki sensu stricto i to o tak wiełkim histo-
rycznie znaczeniu 1 ?
1 Życiorys i charakterystykę twórczości naukowej Mariana Sokołowskiego kreślą: J. Paga-
czewski, f Maryan Sokolowski (Czas 1911, nr 140, 27 marca); Nekrolog (Czas 1911, nr 141, 28
marca); S. Tomkowicz, Maryan Sokolowski (Czas 1911, nr 146, 30 marca i nr 148, 31 marca);
J. Pagaczewski, Maryan Sokotowski (Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok pański 1912,
s. 53—55); S. Turczyński, Maryan Sokolowski 1838—1911. Wspomnienie pośmiertne i bibliogra-
ficzny spis prac (Sprawozdania Komisji Historii Sztuki VIII, 1912, szp. 397—412). Patrz także:
A. Bochnak, Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków 1948, s. 10—11, Historia nauki pol-
skiej w monografiach, XXII; W. Mole, Die Entwicklung und Bedeutung der Kunstgeschichte an
der Jageltonischen Universitat in Krakau (Ósterreichische Osthefte VI, 1964, s. 215—225); S. Sto-
pczyk, Entuzjazm i trud. W 55 rocznicę śmierci Mariana Sokolowskiego (Życie i Myśl XVII 1966,
nr 7—8, s. 42—47); A. Bochnak, Historia sztuki, w: Potska Akademia Umiejętności 1872—1952.