Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (9.2010)

Od Alegorii
poddania się
Antwerpii
do Apoteozy
Gdańska...

II. 3. Alegoria poddania się Antwerpii królowi Filipowi II, Hans Vredeman de Vries, 1586 r.,
Stadsarchief, Antwerpia

obraz Vredemana de Vriesa Alegoria poddania się Antwerpii królowi Filipowi II
wyraża w dobitny sposób pełną iluzji atmosferę okresu przejściowego i sam sta-
nowił niewątpliwie próbę skłonienia Hiszpanów do przyjęcia kursu tolerancji
i wybaczenia (il. 3)5. Tematem obrazu jest przekazanie przez zdobywcę miasta,
Farnesego, krółowi Filipowi herbu Antwerpii jako symbolicznego aktu wizu-
alizującego zdobycie i uległość miasta, ale też jako ceremonii, której towarzy-
szą akty powszechnego wybaczenia i ogólnej koncyliacji. Alessandro Farnese
i hiszpański król ukazani zostali w otoczeniu personifikacji. Są to Temperantii,
Ratio, Humilitas, Sapientia, Providentia oraz z punktu widzenia zwyciężonych
protestantów zapewne dwie najważniejsze cnoty, czyli Clementia oraz Man-
suetudo. Przed grupą klęczą Virtus i Fidelitas i na znak szczerości niosą serca,
a męska personifikacja Temperantii z włócznią, szablą i cyrklem podchodzi
do króla i Farnesego (il. 4). W wypadku tej ostatniej postaci niektóre elementy,
takie jak nietypowe ujęcie jej jako męskiej personifikacji, a także zazwyczaj

5 Zob. m.in.: Splendeurs d’Espagne et les Villes Belges 1500-1700, Kat. wyst., Bruxelles
1985, t. II, nr B15 (P. Huvenne); Antwerp. Story of a Metropolis, 16th & 17th Century, ed. J. van
der Storck, Antwerp 1993, nr 135 (Carl van de Velde); 1648. Krieg und Frieden in Europa. Kat.
wyst., ed. K. Bussmann, H. Schilling, t. I, Miinster-Osnabruck 1998, s. 29-30; Hans Vredeman
de Vries und die Renaissance im Norden, ed. H. Borggrefe et al, Miinchen 2002, nr 147 (hasło:
T. Fusenig).

125