DOI Artikel:
Rdesińska, Maria: O pochodzeniu sarkofagów króla Zygmunta III Wazy i królowej Konstancji Austriaczki: przyczynek do dziejów gdańskiego konwisarstwa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28101#0162
Maria Jakuba Zadzika z dnia 18 grudnia 1631 r. do podkanclerzego koronnego,
Rdesińska Tomasza Zamoyskiego, w którym można znaleźć informację o tym, że pogrzeb
królowej, planowany pierwotnie na grudzień 1631 r., musi zostać przesunięty
z powodu niedostarczenia na czas trumny z Gdańska (dostarczono ją około
15 grudnia 1631 r.)13.
Ze wzmianki tej wynika, że sarkofag Konstancji Austriaczki, zamó-
wiony zapewne po jej śmierci (zgon królowej, dość nieoczekiwany, nastąpił
10 lipca 1631 r.), został wykonany w czasie około pięciu miesięcy.
O gdańskim pochodzeniu trumien pary królewskiej wspominał także
świadek uroczystości pogrzebowych pary królewskiej14, Marek Radoszewski.
W swoim Diariuszu... zamieścił on niezwykie ciekawy opis krypty pod Kaplicą
Zygmuntowską, gdzie złożono ciała króła Zygmunta III i królowej Konstan-
cji, dodając na koniec krótką informację na temat pochodzenia sarkofagów:
„Wchodząc w sklep po prawej stronie przy drzwiach sklepowych ciał ś. pamięci
k[róla] Augusta, za nim królowej JejMci Anny, zda mi się że małżonki KJM,
pierwszej. Po drugiej stronie przeciwko drzwiom ciało JKM Zygmunta III
a przeciwko Augustowi po lewej stronie drzwi wchodząc w grub trumna JKM
Konstancyjej. Iż to sklep głębszy pod tymi trumnami, bo tarcicami przełożony
jest. Tedy pod tymi tarcicami jest ciało Zygmunta I Starego i córki jego a żony
króla Stefana. A te trumny królestwa IchM włożono tu w grobie w trumny
cynowe, kosztowne, ze Gdańska przywiezione...”15.
Najważniejszym z dokumentów potwierdzających gdańskie pochodzenie
tym razem samego sarkofagu Zygmunta III Wazy jest list królewicza Włady-
sława Zygmunta do Rady Miasta Gdańska16. List ten nosi datę 23 sierpnia 1632 r.
i jest w nim mowa o pożyczce, jaką królewicz chciał uzyskać od Rady Miasta
na wykonanie cynowego sarkofagu dla zmarłego króła. Przyszły król Polski
(list został napisany jeszcze przed elekcją, która odbyła się 8 łistopada 1632 r.)
prosi o dodanie do pożyczonej już uprzednio kwoty pięciu tysięcy florenów,
sumy niezbędnej wykonawcy do ukończenia dzieła (nie precyzując wysokości
tej kwoty). Jednocześnie zobowiązuje się do zwrotu całej pożyczki już po doko-
nanej elekcji.
13 Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Zamoyskich, sygn. 349/423, List J. Zadzika
do T. Zamoyskiego z 18 grudnia 1631 r. z Warszawy.
14 Konstancja Austriaczka zmarła 10 lipca 1631 r. Zygmunt III, poważnie chorujący już
od 1628 r., od czasu zgonu królowej czuł się bardzo źle. Między innymi z powodu złego samo-
poczucia króla pogrzeb królowej kilkukrotnie musiał zostać przesunięty. Ostatni, trzeci termin
pogrzebu, wyznaczony na 24 maja 1632 r., z chwilą śmierci króla, która nastąpiła dnia 30 kwiet-
nia 1632 r. w Warszawie, przestał być aktualny (W. Kaczorowski, Koronacja Władysława IV
w roku 1633, Opole 1992, s. 9-10).
15 M. Radoszewski, Diariusz koronacyjej Najjaśniejszego Władysława Zygmunta IV, oprac.
W. Kaczorowski, Z. Szczerbik, Opole 2002, s. 31-32.
16 Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta Miasta Gdańska, Korespondencja, sygn. 300,
53/64, Władysław Zygmunt do Rady Miasta Gdańska, por. Aneks.
158
Rdesińska Tomasza Zamoyskiego, w którym można znaleźć informację o tym, że pogrzeb
królowej, planowany pierwotnie na grudzień 1631 r., musi zostać przesunięty
z powodu niedostarczenia na czas trumny z Gdańska (dostarczono ją około
15 grudnia 1631 r.)13.
Ze wzmianki tej wynika, że sarkofag Konstancji Austriaczki, zamó-
wiony zapewne po jej śmierci (zgon królowej, dość nieoczekiwany, nastąpił
10 lipca 1631 r.), został wykonany w czasie około pięciu miesięcy.
O gdańskim pochodzeniu trumien pary królewskiej wspominał także
świadek uroczystości pogrzebowych pary królewskiej14, Marek Radoszewski.
W swoim Diariuszu... zamieścił on niezwykie ciekawy opis krypty pod Kaplicą
Zygmuntowską, gdzie złożono ciała króła Zygmunta III i królowej Konstan-
cji, dodając na koniec krótką informację na temat pochodzenia sarkofagów:
„Wchodząc w sklep po prawej stronie przy drzwiach sklepowych ciał ś. pamięci
k[róla] Augusta, za nim królowej JejMci Anny, zda mi się że małżonki KJM,
pierwszej. Po drugiej stronie przeciwko drzwiom ciało JKM Zygmunta III
a przeciwko Augustowi po lewej stronie drzwi wchodząc w grub trumna JKM
Konstancyjej. Iż to sklep głębszy pod tymi trumnami, bo tarcicami przełożony
jest. Tedy pod tymi tarcicami jest ciało Zygmunta I Starego i córki jego a żony
króla Stefana. A te trumny królestwa IchM włożono tu w grobie w trumny
cynowe, kosztowne, ze Gdańska przywiezione...”15.
Najważniejszym z dokumentów potwierdzających gdańskie pochodzenie
tym razem samego sarkofagu Zygmunta III Wazy jest list królewicza Włady-
sława Zygmunta do Rady Miasta Gdańska16. List ten nosi datę 23 sierpnia 1632 r.
i jest w nim mowa o pożyczce, jaką królewicz chciał uzyskać od Rady Miasta
na wykonanie cynowego sarkofagu dla zmarłego króła. Przyszły król Polski
(list został napisany jeszcze przed elekcją, która odbyła się 8 łistopada 1632 r.)
prosi o dodanie do pożyczonej już uprzednio kwoty pięciu tysięcy florenów,
sumy niezbędnej wykonawcy do ukończenia dzieła (nie precyzując wysokości
tej kwoty). Jednocześnie zobowiązuje się do zwrotu całej pożyczki już po doko-
nanej elekcji.
13 Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Zamoyskich, sygn. 349/423, List J. Zadzika
do T. Zamoyskiego z 18 grudnia 1631 r. z Warszawy.
14 Konstancja Austriaczka zmarła 10 lipca 1631 r. Zygmunt III, poważnie chorujący już
od 1628 r., od czasu zgonu królowej czuł się bardzo źle. Między innymi z powodu złego samo-
poczucia króla pogrzeb królowej kilkukrotnie musiał zostać przesunięty. Ostatni, trzeci termin
pogrzebu, wyznaczony na 24 maja 1632 r., z chwilą śmierci króla, która nastąpiła dnia 30 kwiet-
nia 1632 r. w Warszawie, przestał być aktualny (W. Kaczorowski, Koronacja Władysława IV
w roku 1633, Opole 1992, s. 9-10).
15 M. Radoszewski, Diariusz koronacyjej Najjaśniejszego Władysława Zygmunta IV, oprac.
W. Kaczorowski, Z. Szczerbik, Opole 2002, s. 31-32.
16 Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta Miasta Gdańska, Korespondencja, sygn. 300,
53/64, Władysław Zygmunt do Rady Miasta Gdańska, por. Aneks.
158