DOI Artikel:
Wagner, Arkadiusz: Organizacja i technika pracy w warsztatach snycerskich na Warmii w późnym baroku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0056
Arkadiusz Reprezentatywnego przykładu dostarcza tu m.in. figura św. Elżbiety lub
Wagner Anny z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie (nr inw. RN 270 OMO)
pochodząca prawdopodobnie z warsztatu Peuckera lub Jana Chrystiana
Schmidta. Prawa część figury na długim odcinku jest wykonana z dwóch
kawałków drewna. Po lewej zaś z dwóch części scalonych klejem i kilkoma
różnej wielkości kołkami zmontowano zgiętą rękę. Warto na koniec nadmie-
nić, że wśród dzieł warmińskich nie stwierdzono figury z osobno wykonaną
głową, co praktykowano niekiedy w rzeźbie niemieckiej.
II. 11. Warsztat Chrystiana Bernarda Schmidta, figura anioła, ołtarz główny w kościele
filialnym w Bisztynku, lata 60.-70. XVIII w. - widok od tyłu, fot. Arkadiusz Wagner
Nakreślony szkic organizacji warsztatów rzeźbiarskich na Warmii w XVIII w.
prowadzi do kilku konstatacji: przede wszystkim podlegała ona mechanizmom
typowym dla prowincjonalnego rzemiosła polskiego, a później pruskiego.
Dostępne wskazówki archiwalne mówią, że struktura warsztatu odpowiadała
tradycyjnej formule mistrz - czeladnicy - uczniowie. Istnieją jednak przesłanki
do upatrywania w warsztacie również pomocnika (lub pomocników) mistrza,
który sam był doświadczonym, artystycznie ukształtowanym twórcą. Na obec-
nym etapie wiedzy o warsztatach rzeźbiarskich, jak i całym rzemiośle war-
mińskim, trudno byłoby jednoznacznie stwierdzić, jaki był zakres prac podej-
mowanych przez mistrza i jego podwładnych - czy ograniczali się oni do dzieł
rzeźbiarskich, a niekiedy również stolarskich, czy też podejmowali się realizacji
szerokiego spektrum prac stolarsko-rzeźbiarskich, korzystając z incydentalnej
współpracy z warsztatami stolarskimi.
Kolosalne niekiedy różnice formalne między pracami poszczególnych war-
sztatów szły w parze z konsekwentnym stosowaniem techniki wykonawczej, która
opierała się na zasadach wypracowanych w późnym średniowieczu, a możliwe,
54
Wagner Anny z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie (nr inw. RN 270 OMO)
pochodząca prawdopodobnie z warsztatu Peuckera lub Jana Chrystiana
Schmidta. Prawa część figury na długim odcinku jest wykonana z dwóch
kawałków drewna. Po lewej zaś z dwóch części scalonych klejem i kilkoma
różnej wielkości kołkami zmontowano zgiętą rękę. Warto na koniec nadmie-
nić, że wśród dzieł warmińskich nie stwierdzono figury z osobno wykonaną
głową, co praktykowano niekiedy w rzeźbie niemieckiej.
II. 11. Warsztat Chrystiana Bernarda Schmidta, figura anioła, ołtarz główny w kościele
filialnym w Bisztynku, lata 60.-70. XVIII w. - widok od tyłu, fot. Arkadiusz Wagner
Nakreślony szkic organizacji warsztatów rzeźbiarskich na Warmii w XVIII w.
prowadzi do kilku konstatacji: przede wszystkim podlegała ona mechanizmom
typowym dla prowincjonalnego rzemiosła polskiego, a później pruskiego.
Dostępne wskazówki archiwalne mówią, że struktura warsztatu odpowiadała
tradycyjnej formule mistrz - czeladnicy - uczniowie. Istnieją jednak przesłanki
do upatrywania w warsztacie również pomocnika (lub pomocników) mistrza,
który sam był doświadczonym, artystycznie ukształtowanym twórcą. Na obec-
nym etapie wiedzy o warsztatach rzeźbiarskich, jak i całym rzemiośle war-
mińskim, trudno byłoby jednoznacznie stwierdzić, jaki był zakres prac podej-
mowanych przez mistrza i jego podwładnych - czy ograniczali się oni do dzieł
rzeźbiarskich, a niekiedy również stolarskich, czy też podejmowali się realizacji
szerokiego spektrum prac stolarsko-rzeźbiarskich, korzystając z incydentalnej
współpracy z warsztatami stolarskimi.
Kolosalne niekiedy różnice formalne między pracami poszczególnych war-
sztatów szły w parze z konsekwentnym stosowaniem techniki wykonawczej, która
opierała się na zasadach wypracowanych w późnym średniowieczu, a możliwe,
54