DOI Artikel:
Wagner, Arkadiusz: Organizacja i technika pracy w warsztatach snycerskich na Warmii w późnym baroku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0057
że jeszcze wcześniej. Pierwszą z nich było poddawanie uprzednio pozyskanego
surowca drzewnego wstępnemu suszeniu, które często przyspieszano poprzez
wykonanie w tylnej części kloca podłużnego koryta. Bezpośrednią obróbkę rzeź-
biarską poprzedzało stworzenie dokładnej koncepcji wyglądu dzieła za pomocą
szkiców rzeźbiarskich. Pracę w drewnie rozpoczynano od naniesienia na kloc
zarysu przyszłej kompozycji figury. Następnie, na jego podstawie kształtowano
siekierą zasadniczą bryłę rzeźby, która w efekcie miała silnie zgeometryzowaną,
ogólnikową formę. Następny etap pracy polegał na przygotowywaniu figury
do ostatecznej obróbki plastycznej poprzez dokładniejsze wydobycie kształtów
draperii i szczegółów anatomicznych, głównie za pomocą wcinaka. Prace na tym
etapie przeprowadzano na stole lub kozłach, natomiast w przypadku rzeźb opra-
cowywanych naokolnie - w tokarce rzeźbiarskiej. Ostateczną formę dzieła uzyski-
wano poprzez dalsze wybranie tworzywa z wcześniej ukształtowanych struktur.
Używano do tego jednak większej niż poprzednio liczby dłut o zróżnicowanych
średnicach i kształtach wylotu ostrza. Dominowały wśród nich żłobniki o płyt-
kim lub głębokim wylocie ostrza, dzięki czemu zgeometryzowana, sztywna forma
figury nabierała plastyczności i stawała się urozmaicona. To właśnie na tym etapie
ujawniały się charakterystyczne pomysły rzeźbiarza na szczegółowe opracowa-
nie dzieła w obrębie draperii czy też detali anatomicznych. Końcowy etap pracy
twórcy polegał na zamontowaniu najbardziej wystających elementów figury.
W takim stanie figura była gotowa do polichromowania. Zabieg ten, jak
pouczają zachowane rachunki parafii warmińskich, przeprowadzany był już bez
wyjątku poza warsztatami rzeźbiarskimi.
Work Organization and Techniques in Woodcarving Workshops in Warmia
in Late Baroque
The issues of organization and technique of woodcarving workshops in Baroque rank
among the least investigated into in the historical and artistic discourse in Poland. Bearing
in mind the enormous impact of those issues for the cognition of mechanisms that old
art followed, in the past decade, the Author of the paper undertook a thorough analysis
of those questions on the example of Warmia workshops from the late 17th century to the
end of the 18th century. In the first place, attention was paid to the region’s guild organi-
zations and their impact on sculpture workshops. Subsequently, the workshops’ structure
was analyzed: the master, journeymen, apprentices and skilled (usually temporary) assis-
tants. Quite naturally, the analysis covered the scope of responsibilities and competences
of respective employees. The text fragment related to sculptural technique covers in the
first place the question of materials (wood varieties and their properties), following this
the acquisition of the material, and the choice of form for structural landscaping and
sculptures for planned works, to finally produce drawing and plastic sketches. A sec-
tion apart is dedicated to wood treatment, the process divided into preliminary work on
a chunk of wood, followed by working on it with various types of chisels and other tools,
subsequently finishing works, up to applying polychrome and gilding.
Organizacja
i technika pracy
w warsztatach
snycerskich...
55
surowca drzewnego wstępnemu suszeniu, które często przyspieszano poprzez
wykonanie w tylnej części kloca podłużnego koryta. Bezpośrednią obróbkę rzeź-
biarską poprzedzało stworzenie dokładnej koncepcji wyglądu dzieła za pomocą
szkiców rzeźbiarskich. Pracę w drewnie rozpoczynano od naniesienia na kloc
zarysu przyszłej kompozycji figury. Następnie, na jego podstawie kształtowano
siekierą zasadniczą bryłę rzeźby, która w efekcie miała silnie zgeometryzowaną,
ogólnikową formę. Następny etap pracy polegał na przygotowywaniu figury
do ostatecznej obróbki plastycznej poprzez dokładniejsze wydobycie kształtów
draperii i szczegółów anatomicznych, głównie za pomocą wcinaka. Prace na tym
etapie przeprowadzano na stole lub kozłach, natomiast w przypadku rzeźb opra-
cowywanych naokolnie - w tokarce rzeźbiarskiej. Ostateczną formę dzieła uzyski-
wano poprzez dalsze wybranie tworzywa z wcześniej ukształtowanych struktur.
Używano do tego jednak większej niż poprzednio liczby dłut o zróżnicowanych
średnicach i kształtach wylotu ostrza. Dominowały wśród nich żłobniki o płyt-
kim lub głębokim wylocie ostrza, dzięki czemu zgeometryzowana, sztywna forma
figury nabierała plastyczności i stawała się urozmaicona. To właśnie na tym etapie
ujawniały się charakterystyczne pomysły rzeźbiarza na szczegółowe opracowa-
nie dzieła w obrębie draperii czy też detali anatomicznych. Końcowy etap pracy
twórcy polegał na zamontowaniu najbardziej wystających elementów figury.
W takim stanie figura była gotowa do polichromowania. Zabieg ten, jak
pouczają zachowane rachunki parafii warmińskich, przeprowadzany był już bez
wyjątku poza warsztatami rzeźbiarskimi.
Work Organization and Techniques in Woodcarving Workshops in Warmia
in Late Baroque
The issues of organization and technique of woodcarving workshops in Baroque rank
among the least investigated into in the historical and artistic discourse in Poland. Bearing
in mind the enormous impact of those issues for the cognition of mechanisms that old
art followed, in the past decade, the Author of the paper undertook a thorough analysis
of those questions on the example of Warmia workshops from the late 17th century to the
end of the 18th century. In the first place, attention was paid to the region’s guild organi-
zations and their impact on sculpture workshops. Subsequently, the workshops’ structure
was analyzed: the master, journeymen, apprentices and skilled (usually temporary) assis-
tants. Quite naturally, the analysis covered the scope of responsibilities and competences
of respective employees. The text fragment related to sculptural technique covers in the
first place the question of materials (wood varieties and their properties), following this
the acquisition of the material, and the choice of form for structural landscaping and
sculptures for planned works, to finally produce drawing and plastic sketches. A sec-
tion apart is dedicated to wood treatment, the process divided into preliminary work on
a chunk of wood, followed by working on it with various types of chisels and other tools,
subsequently finishing works, up to applying polychrome and gilding.
Organizacja
i technika pracy
w warsztatach
snycerskich...
55