DOI article:
Skibiński, Franciszek: Dzieła Willema van den Blockego z kaplicy Św. Trójcy przy kolegiacie w Łowiczu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.43437#0081
Do wyrzeźbienia postaci zmarłego wyko-
rzystano białawy, brązowo użylony ala-
baster angielski (ił. 4). Ten sam materiał
posłużył również do wykonania fryzu or-
namentalnego zdobiącego sarkofag, konsol
spinających belkowanie, figur cnót, a praw-
dopodobnie też figur wieńczących kon-
strukcję21 (ił. 5).
Jak się wydaj e, pomnik Piotra Tarnow-
skiego zachował więcej autentycznej sub-
stancji, niż wskazywali dawniejsi badacze.
Wykonany z czerwono-brązowego wapienia
cokół, określony przez Krzyżanowskiego
jako wtórny, należy uznać za oryginalny22.
Natomiast obecna struktura architektonicz-
na w pewnym stopniu odbiega od pierwot-
nie zamierzonego kształtu23. Wykazuje ona
wyraźne cechy pośpiesznego i nieudolnego
montażu, widocznego m.in. w nieprecy-
zyjnie i być może niewłaściwie złożonym
belkowaniu, odsłonięciu nieopracowanych
i nieprzeznaczonych do ekspozycji frag-
mentów, uszkodzonym i błędnie naprawio-
nym jońskim kapitelu podtrzymywanym
przez jedną z kariatyd, a także w śladach
zaprawy, czytelnych szczególnie na elemen-
tach belkowania (il. 6). Odnosi się wraże-
nie, że nagrobek w obecnej formie został
złożony wtórnie przez nieznających jego
zamierzonego kształtu kamieniarzy. Może
to wynikać z napraw po późniejszych znisz-
czeniach, np. w czasie szwedzkiego poto-
pu24, ale i świadczyć o tym, iż nigdy nie zo-
stał on ustawiony i wykończony na miejscu
II. 4. Willem van den Blocke, figura Piotra
Tarnowskiego, fot. Franciszek Skibiński
II. 5. Dekoracja ornamentalna nagrobka
Piotra Tarnowskiego (fragment),
fot. Franciszek Skibiński
Szmydki (idem, Artystyczno-dyplomatyczne kontakty Zygmunta III Wazy z Niderlandami
Południowymi, Lublin 2008, s. 205-241).
21 W okresie późniejszym oryginalny wygląd wielu elementów uległ zatarciu. Wtórne war-
stwy usunięto w czasie niedawnych prac konserwatorskich.
22 Krzyżanowski, Gdańska monumentalna..., s. 84.
23 Ibidem, s. 85, przypis 49.
24 Na temat zniszczeń dokonanych w kolegiacie w 1656 r., choć bez wskazania na kaplicę,
zob. Andrzej K. Cebrowski, Roczniki miasta Łowicza pisane w latach 1648-1659, wyd. Marian
Matuszyński, Łowicz 1937, s. 43; zob. Jerzy Wegner, Łowicz w latach Potopu, Łowicz 1947,
s. 121-122. W roku 1666 przeznaczono pewne fundusze na naprawę kaplic Tarnowskiego
rzystano białawy, brązowo użylony ala-
baster angielski (ił. 4). Ten sam materiał
posłużył również do wykonania fryzu or-
namentalnego zdobiącego sarkofag, konsol
spinających belkowanie, figur cnót, a praw-
dopodobnie też figur wieńczących kon-
strukcję21 (ił. 5).
Jak się wydaj e, pomnik Piotra Tarnow-
skiego zachował więcej autentycznej sub-
stancji, niż wskazywali dawniejsi badacze.
Wykonany z czerwono-brązowego wapienia
cokół, określony przez Krzyżanowskiego
jako wtórny, należy uznać za oryginalny22.
Natomiast obecna struktura architektonicz-
na w pewnym stopniu odbiega od pierwot-
nie zamierzonego kształtu23. Wykazuje ona
wyraźne cechy pośpiesznego i nieudolnego
montażu, widocznego m.in. w nieprecy-
zyjnie i być może niewłaściwie złożonym
belkowaniu, odsłonięciu nieopracowanych
i nieprzeznaczonych do ekspozycji frag-
mentów, uszkodzonym i błędnie naprawio-
nym jońskim kapitelu podtrzymywanym
przez jedną z kariatyd, a także w śladach
zaprawy, czytelnych szczególnie na elemen-
tach belkowania (il. 6). Odnosi się wraże-
nie, że nagrobek w obecnej formie został
złożony wtórnie przez nieznających jego
zamierzonego kształtu kamieniarzy. Może
to wynikać z napraw po późniejszych znisz-
czeniach, np. w czasie szwedzkiego poto-
pu24, ale i świadczyć o tym, iż nigdy nie zo-
stał on ustawiony i wykończony na miejscu
II. 4. Willem van den Blocke, figura Piotra
Tarnowskiego, fot. Franciszek Skibiński
II. 5. Dekoracja ornamentalna nagrobka
Piotra Tarnowskiego (fragment),
fot. Franciszek Skibiński
Szmydki (idem, Artystyczno-dyplomatyczne kontakty Zygmunta III Wazy z Niderlandami
Południowymi, Lublin 2008, s. 205-241).
21 W okresie późniejszym oryginalny wygląd wielu elementów uległ zatarciu. Wtórne war-
stwy usunięto w czasie niedawnych prac konserwatorskich.
22 Krzyżanowski, Gdańska monumentalna..., s. 84.
23 Ibidem, s. 85, przypis 49.
24 Na temat zniszczeń dokonanych w kolegiacie w 1656 r., choć bez wskazania na kaplicę,
zob. Andrzej K. Cebrowski, Roczniki miasta Łowicza pisane w latach 1648-1659, wyd. Marian
Matuszyński, Łowicz 1937, s. 43; zob. Jerzy Wegner, Łowicz w latach Potopu, Łowicz 1947,
s. 121-122. W roku 1666 przeznaczono pewne fundusze na naprawę kaplic Tarnowskiego