DOI article:
Steinborn, Bożena: Daniel Schultz nie nazywał się „młodszy”
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0040
Bożena Steinborn
Daniel Schultz nie nazywał się „młodszy”
W marcu 2003 r. wysłałam do Muzeum Narodowego w Gdańsku (po uzgod-
nieniu sprawy z ówczesną dyrekcją) tablice genealogiczne prezentujące dane
o genealogii rodziny malarza i grafika Daniela Schultza wraz z odniesieniami
do źródeł w gdańskich księgach parafialnych. Był to efekt penetracji archi-
walnych, które przeprowadzałam w związku z opracowywaniem monografii
tego artysty1. A intencją osobnego opublikowania owych koneksji rodzinnych
była konieczność ogłoszenia (oprócz informacji w rzeczonej książce) właści-
wego przydomka malarza, powszechnie mylnie nazywanego w piśmiennictwie
Danielem Schultzem Młodszym. Jako że ówczesna redakcja .„Gdańskich Stu-
diów Muzealnych” nie spożytkowała przesłanego jej materiału, skorzystałam
z możliwości opublikowania go - przy okazji innego tematu - w czasopiśmie
„Barok” w 2010 r.2 Mimo to błędne określenie nadal pojawia się w literatu-
rze przedmiotu. Dlatego też wdzięczna jestem dzisiaj Redakcji „Porta Aurea”
za możliwość powtórnego sprostowania owej ponad stuletniej pomyłki.
Mylny przydomek malarza funkcjonuje już od czasu domniemań Georga
Cuny’ego z 1915 r.3, które z czasem spetryfikowały się i uznane zostały za pew-
niki powtarzane także po drugiej wojnie światowej w polskiej i niemieckiej
historii sztuki. Hipoteza Cuny’ego opierała się na konstrukcji, która mylnie
połączyła więzami rodzinnymi zapisanych w księdze cechu malarzy dwóch
Schultzów - Georga (1612 r.) i Daniela (1631 r. i 1646 r.)4. Cuny przypuszczał,
że pierwszy z Schultzów był ojcem, a drugi stryjem malarza.
Rezultatem mojej kwerendy archiwalnej było m.in. ustalenie, że rzeczywi-
stym ojcem malarza jest Augustin Schultz. Nie zmieniła się przybliżona data
urodzenia artysty - 1615 r. - ustalona na podstawie aktu pochówku z 22 paź-
dziernika 1683 r., w którym zapisano, że malarz przeżył 68 lat. Jest to data
przybliżona, ponieważ Daniel Schultz nie widnieje w księdze chrztów kościoła
Mariackiego w Gdańsku pochodzącej z lat 1613-1616. Matka Daniela - Anna
z domu Bancke, primo voto Schultz, secundo voto Gódecke - w marcu 1628 r.
(przed drugim zamążpójściem) zabezpieczyła synom, prócz pieniędzy i różnych
nieruchomości, dział w grobie w kościele pofranciszkańskim, w którego reje-
strach zmarłych pojawiają się członkowie rodzin Bancke i Gódecke. Wolno
1 Bożena Steinborn, Daniel Schultz, Gdańszczanin w służbie królów polskich, Warszawa 2004.
2 Materiał - wraz z graficznym rozrysowaniem informacji - znalazł się w aneksie do artykułu,
zob. eadem, Bogaty artysta. Materiał do przeliczeń, „Barok” 2010, nr 34, s. 117-19.
3 Georg Cuny, Der Danziger Maler Daniel Schultz, „Monatshefte fur Kunstwissenschaft”
1915, Jg. VIII, Nr 1, s. 1-9.
4 Buch Darin von Ankunft derMeister undt Wercksverlauffenthalten [...], 1612/1644-1776,
Archiwum Państwowe w Gdańsku, sygn. 300, C/613, s. 11, 15.
40
Daniel Schultz nie nazywał się „młodszy”
W marcu 2003 r. wysłałam do Muzeum Narodowego w Gdańsku (po uzgod-
nieniu sprawy z ówczesną dyrekcją) tablice genealogiczne prezentujące dane
o genealogii rodziny malarza i grafika Daniela Schultza wraz z odniesieniami
do źródeł w gdańskich księgach parafialnych. Był to efekt penetracji archi-
walnych, które przeprowadzałam w związku z opracowywaniem monografii
tego artysty1. A intencją osobnego opublikowania owych koneksji rodzinnych
była konieczność ogłoszenia (oprócz informacji w rzeczonej książce) właści-
wego przydomka malarza, powszechnie mylnie nazywanego w piśmiennictwie
Danielem Schultzem Młodszym. Jako że ówczesna redakcja .„Gdańskich Stu-
diów Muzealnych” nie spożytkowała przesłanego jej materiału, skorzystałam
z możliwości opublikowania go - przy okazji innego tematu - w czasopiśmie
„Barok” w 2010 r.2 Mimo to błędne określenie nadal pojawia się w literatu-
rze przedmiotu. Dlatego też wdzięczna jestem dzisiaj Redakcji „Porta Aurea”
za możliwość powtórnego sprostowania owej ponad stuletniej pomyłki.
Mylny przydomek malarza funkcjonuje już od czasu domniemań Georga
Cuny’ego z 1915 r.3, które z czasem spetryfikowały się i uznane zostały za pew-
niki powtarzane także po drugiej wojnie światowej w polskiej i niemieckiej
historii sztuki. Hipoteza Cuny’ego opierała się na konstrukcji, która mylnie
połączyła więzami rodzinnymi zapisanych w księdze cechu malarzy dwóch
Schultzów - Georga (1612 r.) i Daniela (1631 r. i 1646 r.)4. Cuny przypuszczał,
że pierwszy z Schultzów był ojcem, a drugi stryjem malarza.
Rezultatem mojej kwerendy archiwalnej było m.in. ustalenie, że rzeczywi-
stym ojcem malarza jest Augustin Schultz. Nie zmieniła się przybliżona data
urodzenia artysty - 1615 r. - ustalona na podstawie aktu pochówku z 22 paź-
dziernika 1683 r., w którym zapisano, że malarz przeżył 68 lat. Jest to data
przybliżona, ponieważ Daniel Schultz nie widnieje w księdze chrztów kościoła
Mariackiego w Gdańsku pochodzącej z lat 1613-1616. Matka Daniela - Anna
z domu Bancke, primo voto Schultz, secundo voto Gódecke - w marcu 1628 r.
(przed drugim zamążpójściem) zabezpieczyła synom, prócz pieniędzy i różnych
nieruchomości, dział w grobie w kościele pofranciszkańskim, w którego reje-
strach zmarłych pojawiają się członkowie rodzin Bancke i Gódecke. Wolno
1 Bożena Steinborn, Daniel Schultz, Gdańszczanin w służbie królów polskich, Warszawa 2004.
2 Materiał - wraz z graficznym rozrysowaniem informacji - znalazł się w aneksie do artykułu,
zob. eadem, Bogaty artysta. Materiał do przeliczeń, „Barok” 2010, nr 34, s. 117-19.
3 Georg Cuny, Der Danziger Maler Daniel Schultz, „Monatshefte fur Kunstwissenschaft”
1915, Jg. VIII, Nr 1, s. 1-9.
4 Buch Darin von Ankunft derMeister undt Wercksverlauffenthalten [...], 1612/1644-1776,
Archiwum Państwowe w Gdańsku, sygn. 300, C/613, s. 11, 15.
40