DOI Artikel:
Tomaszewska, Iga: Dzielnica mieszkaniowa Zaspa w Gdańsku. Marzenie a rzeczywistość
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0218
Iga tchnie spokojem, rezygnuje z „gorączkowego upychania budynków”37 oraz nie-
Tomaszewska chlubnej tendencji do budowania jak najwięcej i jak najgęściej.
Zaprojektowano budynki o długości od 50 do 320 m, a ich wysokość zróżni-
cowano - miały liczyć od 5 do 16 kondygnacji38. W opinii sądu konkursowego
rozwiązanie to stanowiło bardzo mocny punkt koncepcji, gdyż kontrastowało
„[...] z tak modną [...] tendencją do zadziwiania widzów ogromem budyn-
ków mieszkalnych”39. Sędziowie podkreślali wartość zróżnicowania wysoko-
ści, która nie raziła w zestawieniu z falowcami na sąsiednim Przymorzu oraz
długimi budynkami przy ulicy Kościuszki we Wrzeszczu. Walorem propono-
wanego planu zabudowy było nadto takie jej zakomponowanie, iż w efekcie
nie konkurowała ona ani z płaszczyzną pobliskiej Zatoki Gdańskiej, ani z roz-
ległą przestrzenią pola rozpościerającego się od nadmorskich wydm do linii
kolejowej40.
Wysokość zabudowy malała w kierunku centrum jednostki. Budynki sku-
piono w piramidalnych kompleksach, wyższych w części środkowej. Za przykład
bezpośrednio obrazujący to rozwiązanie może służyć opis kompleksu bloków
z jednostki C: „Budynki nr 17 i 18 o zróżnicowanym gabarycie pionowym
od V poprzez VII i IX kondygnacji łączą się z budynkiem nr 19, z wysokościami
X, XI i XII kond., który z kolei łączy się z budynkiem nr 20 o wysokości od XI
kond., poprzez X, VIII i VII kond. malejące do V kond”.41. Koncepcja ta przy-
dawała lekkości budynkom, które z powodu swej wielkopłytowej konstrukcji
prezentują się jako wielkie, szare, betonowe bryły. Co więcej, przez swoiste pofa-
lowanie zabudowa miała przybrać formę wielkiej rzeźby42. Za usterkę zapro-
ponowanego rozplanowania budynków sąd konkursowy uznał zbyt duże zbli-
żenie niektórych bloków do ruchliwego ośrodka usługowego. Z drugiej strony
zarzucano kilku zespołom budynków zbyt dużą odległość od podstawowych
urządzeń handlowych.
Planowano uformować zabudowę w taki sposób, aby niektóre budynki
łączyły się ze sobą szczytami. W miejscu ich połączeń zamierzano umieścić na par-
terze usługi i małe sklepy. Sam Hordyński mawiał podobno, iż chciał osiągnąć taki
efekt, aby mieszkańcy mogli „chodzić w kapciach do sklepików”43.
Projektanci gdańskiej dzielnicy byli niewątpliwie świadomi, że prefabry-
kacja mocno ogranicza fantazję i wyobraźnię architekta. Mimo to próbowali
37 Malinowski, Dzielnica ze znakiem..., s. 3.
38 Gruszkowski, Nowa dzielnica..., s. 276.
39 Ibidem.
40 Ibidem.
41 Archiwum Państwowe w Gdańsku, Gdańskie Przedsiębiorstwa Budowlane w Gdańsku,
sygn. 58, Gdańsk-Zaspa „C”, zadanie IV, s. 6.
42 Bohdan Szermer, Pięćdziesiąt lat gdańskiej architektury. Refleksje architekta-urbanisty
[w:] 1947-1997: 50 lat dorobku architektów Wybrzeża Gdańskiego, red. Janusz Ciemnołoński,
Gdańsk 2000, s. 299.
43 Informacja udzielona przez Pawła Włada Kowalskiego, architekta, który współpracował
z Romanem Hordyńskim w pracowni „Miastoprojekt-Gdańsk”.
218
Tomaszewska chlubnej tendencji do budowania jak najwięcej i jak najgęściej.
Zaprojektowano budynki o długości od 50 do 320 m, a ich wysokość zróżni-
cowano - miały liczyć od 5 do 16 kondygnacji38. W opinii sądu konkursowego
rozwiązanie to stanowiło bardzo mocny punkt koncepcji, gdyż kontrastowało
„[...] z tak modną [...] tendencją do zadziwiania widzów ogromem budyn-
ków mieszkalnych”39. Sędziowie podkreślali wartość zróżnicowania wysoko-
ści, która nie raziła w zestawieniu z falowcami na sąsiednim Przymorzu oraz
długimi budynkami przy ulicy Kościuszki we Wrzeszczu. Walorem propono-
wanego planu zabudowy było nadto takie jej zakomponowanie, iż w efekcie
nie konkurowała ona ani z płaszczyzną pobliskiej Zatoki Gdańskiej, ani z roz-
ległą przestrzenią pola rozpościerającego się od nadmorskich wydm do linii
kolejowej40.
Wysokość zabudowy malała w kierunku centrum jednostki. Budynki sku-
piono w piramidalnych kompleksach, wyższych w części środkowej. Za przykład
bezpośrednio obrazujący to rozwiązanie może służyć opis kompleksu bloków
z jednostki C: „Budynki nr 17 i 18 o zróżnicowanym gabarycie pionowym
od V poprzez VII i IX kondygnacji łączą się z budynkiem nr 19, z wysokościami
X, XI i XII kond., który z kolei łączy się z budynkiem nr 20 o wysokości od XI
kond., poprzez X, VIII i VII kond. malejące do V kond”.41. Koncepcja ta przy-
dawała lekkości budynkom, które z powodu swej wielkopłytowej konstrukcji
prezentują się jako wielkie, szare, betonowe bryły. Co więcej, przez swoiste pofa-
lowanie zabudowa miała przybrać formę wielkiej rzeźby42. Za usterkę zapro-
ponowanego rozplanowania budynków sąd konkursowy uznał zbyt duże zbli-
żenie niektórych bloków do ruchliwego ośrodka usługowego. Z drugiej strony
zarzucano kilku zespołom budynków zbyt dużą odległość od podstawowych
urządzeń handlowych.
Planowano uformować zabudowę w taki sposób, aby niektóre budynki
łączyły się ze sobą szczytami. W miejscu ich połączeń zamierzano umieścić na par-
terze usługi i małe sklepy. Sam Hordyński mawiał podobno, iż chciał osiągnąć taki
efekt, aby mieszkańcy mogli „chodzić w kapciach do sklepików”43.
Projektanci gdańskiej dzielnicy byli niewątpliwie świadomi, że prefabry-
kacja mocno ogranicza fantazję i wyobraźnię architekta. Mimo to próbowali
37 Malinowski, Dzielnica ze znakiem..., s. 3.
38 Gruszkowski, Nowa dzielnica..., s. 276.
39 Ibidem.
40 Ibidem.
41 Archiwum Państwowe w Gdańsku, Gdańskie Przedsiębiorstwa Budowlane w Gdańsku,
sygn. 58, Gdańsk-Zaspa „C”, zadanie IV, s. 6.
42 Bohdan Szermer, Pięćdziesiąt lat gdańskiej architektury. Refleksje architekta-urbanisty
[w:] 1947-1997: 50 lat dorobku architektów Wybrzeża Gdańskiego, red. Janusz Ciemnołoński,
Gdańsk 2000, s. 299.
43 Informacja udzielona przez Pawła Włada Kowalskiego, architekta, który współpracował
z Romanem Hordyńskim w pracowni „Miastoprojekt-Gdańsk”.
218