DOI Artikel:
Michalczuk, Stanisław: Sąd ostateczny Tomasza Muszyńskiego w kościele Dominikanów w Lublinie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29198#0019
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XIII, z. 4 1965
STANISŁAW MICHALCZUK
S4D OSTATECZNY TOMASZA MUSZYŃSKIEGO
W KOŚCIELE DOMINIKANÓW W LUBLINIE *
PROBLEMY AUTORSTWA, PIERWOWZORU I TREŚCI
Malowidło freskowe h zdobiące czaszę kopuły kaplicy Św. Krzyża
zwanej Tyszkiewiczowską, wzniesionej w latach 1645—1658, jest powo-
dem dyskusji i rozbieżności zdań wśród historyków sztuki zarówno ze
względu na swe walory formalne, tematykę, jak i kwestię autorstwa
oraz datę powstania.
Pierwszą próbą podsumowania i wyjaśnienia tych spornych poglądów
była praca magisterska Janiny Eustachiewicz pisana pod kierunkiem
prof. P. Bohdziewicza. 2 Autorka zebrała wyniki dotychczasowego stanu
* Artykuł jest poszerzonym fragmentem rozprawy doktorskiej pt. „Ikonografia
Sądu ostatecznego w malarstwie małopolskim XVII wieku i jej wyraz społeczny"
napisanej pod kierunkiem Prof. dra Władysława Tomkiewicza, przedstawionej
i przyjętej na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w r. 1963. Mo-
jemu Promotorowi Profesorowi Doktorowi Władysławowi Tomkiewiczowi składam
w tym miejscu gorące podziękowanie za opiekę naukową nad pracą i liczne uwagi
na temat poruszonej problematyki.
1 Wbrew pierwotnym twierdzeniom malowidło wykonane jest techniką al
fresco a nie temperową. Stwierdzono to podczas ostatniej konserwacji dokonanej
przez E. Czuhorskiego, któremu zawdzięczam następującą pisemną informację:
„Malowidło lubelskie wykonane jest techniką al fresco, bez rysunku rylcem, ale
z doskonale (nawet z dołu) widocznymi partiami dniówek. Do tego stopnia, że
np. dniówka widoczna jest w prostej linii (bez względu na formę rysunku) odci-
nającym się natężeniem koloru, a nawet samym zabarwieniem. Jak zauważyłem
w czasie usuwania przemalówek, autor malowidła wprowadzał poprawki na su-
chym już tynku, aby zatrzeć te różnice zbyt widoczne na krawędziach dwóch są-
siadujących ze sobą dniówek. Siadów tych było już niestety niewiele, z racji słab-
szej technicznie warstwy malowidła, podniszczonej prócz tego późniejszą przema-
lówką". Konserwacja E. Czuhorskiego przeprowadzona w roku 1954, dzięki usu-
nięciu przemalowań, w znacznym stopniu przywróciła malowidłu dawny wygląd
i wydobyła jego walory. Por. H. Gawarecki, Prace konserwatorskie woj. in-
beiskiepo (1953—1957), „Ochrona Zabytków", XI (1958), nr 1—2, s. 127.
2 J. Eustachiewicz, Fresk w kaplicy ,§w. Krzpża przp kościeie Dominika-
Tom XIII, z. 4 1965
STANISŁAW MICHALCZUK
S4D OSTATECZNY TOMASZA MUSZYŃSKIEGO
W KOŚCIELE DOMINIKANÓW W LUBLINIE *
PROBLEMY AUTORSTWA, PIERWOWZORU I TREŚCI
Malowidło freskowe h zdobiące czaszę kopuły kaplicy Św. Krzyża
zwanej Tyszkiewiczowską, wzniesionej w latach 1645—1658, jest powo-
dem dyskusji i rozbieżności zdań wśród historyków sztuki zarówno ze
względu na swe walory formalne, tematykę, jak i kwestię autorstwa
oraz datę powstania.
Pierwszą próbą podsumowania i wyjaśnienia tych spornych poglądów
była praca magisterska Janiny Eustachiewicz pisana pod kierunkiem
prof. P. Bohdziewicza. 2 Autorka zebrała wyniki dotychczasowego stanu
* Artykuł jest poszerzonym fragmentem rozprawy doktorskiej pt. „Ikonografia
Sądu ostatecznego w malarstwie małopolskim XVII wieku i jej wyraz społeczny"
napisanej pod kierunkiem Prof. dra Władysława Tomkiewicza, przedstawionej
i przyjętej na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w r. 1963. Mo-
jemu Promotorowi Profesorowi Doktorowi Władysławowi Tomkiewiczowi składam
w tym miejscu gorące podziękowanie za opiekę naukową nad pracą i liczne uwagi
na temat poruszonej problematyki.
1 Wbrew pierwotnym twierdzeniom malowidło wykonane jest techniką al
fresco a nie temperową. Stwierdzono to podczas ostatniej konserwacji dokonanej
przez E. Czuhorskiego, któremu zawdzięczam następującą pisemną informację:
„Malowidło lubelskie wykonane jest techniką al fresco, bez rysunku rylcem, ale
z doskonale (nawet z dołu) widocznymi partiami dniówek. Do tego stopnia, że
np. dniówka widoczna jest w prostej linii (bez względu na formę rysunku) odci-
nającym się natężeniem koloru, a nawet samym zabarwieniem. Jak zauważyłem
w czasie usuwania przemalówek, autor malowidła wprowadzał poprawki na su-
chym już tynku, aby zatrzeć te różnice zbyt widoczne na krawędziach dwóch są-
siadujących ze sobą dniówek. Siadów tych było już niestety niewiele, z racji słab-
szej technicznie warstwy malowidła, podniszczonej prócz tego późniejszą przema-
lówką". Konserwacja E. Czuhorskiego przeprowadzona w roku 1954, dzięki usu-
nięciu przemalowań, w znacznym stopniu przywróciła malowidłu dawny wygląd
i wydobyła jego walory. Por. H. Gawarecki, Prace konserwatorskie woj. in-
beiskiepo (1953—1957), „Ochrona Zabytków", XI (1958), nr 1—2, s. 127.
2 J. Eustachiewicz, Fresk w kaplicy ,§w. Krzpża przp kościeie Dominika-