DOI article:
Mędrek, Henryk: Typ Pięknej Madonny z Krumlowa w polskiej plastyce pierwszej połowy XV wieku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.36973#0084
52
HENRYK MĘDREK
TYP KRUMLOWSKI
Madonna krumlowska (ii. 1.) stanowi szczytowe osiągnięcie stylu
miękkiego. Odnajdujemy w niej zarówno echa rzeźby wczesnego rene-
sansu włoskiego25 łączone z humanizmem św. Franciszka z Asyżu, jak
również wiele cech wspólnych z warsztatem parlerowskim 26. Elegancją
nawiązuje do tradycji dworu burgundzkiego, szeroko zakrojonymi płasz-
czyznami do rzeźb Sliitera, zaś typem urody łączy się ze sztuką
wschodnią.
Madonna krumlowska wykonana została z kamienia. Jej delikatna
oraz wiotka postać, o subtelnym modelunku twarzy i rąk, silnie kontra-
stuje z bogactwem i ciężarem ornamentacyjnie traktowanej draperii.
Kontrapost, w jakim rzeźbiarz przedstawił Maryję, ma niewiele wspól-
nego z klasycznym, a nawet jest jego przeciwnością, polegającą na dyso-
nansie między ustawieniem nóg Madonny a ciężarem jej ciała i układem
prezentowanego Dzieciątka. Maryja przegina się w tym samym kierunku,
w którym odchyla się jej prawa noga — dźwigająca. Sposób podtrzymy-
wania Dzieciątka, usytuowanie Go w ramionach Matki, jak również
nieuzasadnione zgięcie prawej nogi Maryi w kolanie nadają figurze
obrotowy ruch.
Madonna ubrana jest w płaszcz spięty na piersiach klamrą. Jedna
jego poła spływa z lewego ramienia i zataczając szeroki łuk przerzucona
została przez prawą rękę Maryi, tworząc na przodzie figury głębokie,
szeroko zakrojone fałdy misowe, których ostatnim, a przy tym najsil-
niejszym akcentem jest fałda agrafowa ujmująca jakby ramą pozostałe.
Druga poła, spływająca z prawego ramienia, przechodzi nad prawą ręką
Maryi, dalej poniżej Dziecka i podtrzymywana przez Nie, opada wiązką
mięsistych rurkowatych fałd podobnie jak pierwsza.
Rzeźba posiada wiele cech realistycznych, jak: dokładność opraco-
wania szczegółów, sposób modelowania ciała, poprawność anatomii oraz
sposób modelowania fałd płaszcza, które układają się miękko i natural-
nie, zatracając charakter materiału, z jakiego powstały.
Zauważamy jednak w tym dziele udział różnorodnych wątków
abstrakcyjnych, do których możemy zaliczyć mało naturalny kontrapost,
powodujący nieco wyszukany ruch postaci, oraz ornamentację układu
fałd, przy dużym ich uplastycznieniu.
Do wariantów Madonny krumlowskiej zaliczamy Madonnę z Pilzna
oraz Madonnę z Vimperku.
25 Ciasen (Die Schonen Madonnen, s. 6) uważa Mistrza Pięknych Madonn za
paralelę czasową od Clausa Sliitera do Lorenizo Ghibertiego.
26 Ku tal, op. cit., s. 173.
HENRYK MĘDREK
TYP KRUMLOWSKI
Madonna krumlowska (ii. 1.) stanowi szczytowe osiągnięcie stylu
miękkiego. Odnajdujemy w niej zarówno echa rzeźby wczesnego rene-
sansu włoskiego25 łączone z humanizmem św. Franciszka z Asyżu, jak
również wiele cech wspólnych z warsztatem parlerowskim 26. Elegancją
nawiązuje do tradycji dworu burgundzkiego, szeroko zakrojonymi płasz-
czyznami do rzeźb Sliitera, zaś typem urody łączy się ze sztuką
wschodnią.
Madonna krumlowska wykonana została z kamienia. Jej delikatna
oraz wiotka postać, o subtelnym modelunku twarzy i rąk, silnie kontra-
stuje z bogactwem i ciężarem ornamentacyjnie traktowanej draperii.
Kontrapost, w jakim rzeźbiarz przedstawił Maryję, ma niewiele wspól-
nego z klasycznym, a nawet jest jego przeciwnością, polegającą na dyso-
nansie między ustawieniem nóg Madonny a ciężarem jej ciała i układem
prezentowanego Dzieciątka. Maryja przegina się w tym samym kierunku,
w którym odchyla się jej prawa noga — dźwigająca. Sposób podtrzymy-
wania Dzieciątka, usytuowanie Go w ramionach Matki, jak również
nieuzasadnione zgięcie prawej nogi Maryi w kolanie nadają figurze
obrotowy ruch.
Madonna ubrana jest w płaszcz spięty na piersiach klamrą. Jedna
jego poła spływa z lewego ramienia i zataczając szeroki łuk przerzucona
została przez prawą rękę Maryi, tworząc na przodzie figury głębokie,
szeroko zakrojone fałdy misowe, których ostatnim, a przy tym najsil-
niejszym akcentem jest fałda agrafowa ujmująca jakby ramą pozostałe.
Druga poła, spływająca z prawego ramienia, przechodzi nad prawą ręką
Maryi, dalej poniżej Dziecka i podtrzymywana przez Nie, opada wiązką
mięsistych rurkowatych fałd podobnie jak pierwsza.
Rzeźba posiada wiele cech realistycznych, jak: dokładność opraco-
wania szczegółów, sposób modelowania ciała, poprawność anatomii oraz
sposób modelowania fałd płaszcza, które układają się miękko i natural-
nie, zatracając charakter materiału, z jakiego powstały.
Zauważamy jednak w tym dziele udział różnorodnych wątków
abstrakcyjnych, do których możemy zaliczyć mało naturalny kontrapost,
powodujący nieco wyszukany ruch postaci, oraz ornamentację układu
fałd, przy dużym ich uplastycznieniu.
Do wariantów Madonny krumlowskiej zaliczamy Madonnę z Pilzna
oraz Madonnę z Vimperku.
25 Ciasen (Die Schonen Madonnen, s. 6) uważa Mistrza Pięknych Madonn za
paralelę czasową od Clausa Sliitera do Lorenizo Ghibertiego.
26 Ku tal, op. cit., s. 173.