DOI Artikel:
Chruszczyńska, Wiesława: Wystrój rzeźbiarski kościoła św. Eliasza w Lublinie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36972#0085
WYSTRÓJ RZEŹBIARSKI KOŚCIOŁA ŚW. ELIASZA
79
z rzeźbiarzem dokładnie zostało określone, jakie prace miał wykonać artysta,
•9?31
między innymi: „dwóch Cherubinów oraz czterech Ewangelistów z insygniami
W szerokim, płaszczyznowym traktowaniu szat grupy łowickiej ujawnia się szereg
analogii do grupy lubelskiej.
Wiele analogii do charakterystycznych cech grupy lubelskiej ujawnia wystrój
rzeźbiarski kościoła pokarmelickiego przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie
z poi. XVIII w., przypisywany Plerschowi32 (il. 22-30). Zwrócimy uwagę na grupę
rzeźb umieszczonych przy tęczy po stronie Ewangelii przedstawiających scenę za-
ślubin Najświętszej Maryi Panny (il. 23). Podobieństwo w traktowaniu powierzchni
szat jest zbyt wyraźne, aby było przypadkowe. Szaty o szerokich płaszczyznach
opinają postacie, załamując się tworzą ostre krawędzie, a w odchylonej fałdzie przy
szyi ukazują skrawek ciała. Natomiast na postaci arcykapłana szaty układają się w
głębokie, cięte pionowo fałdy, podobnie jak na postaciach papieży w lubelskiej
świątyni. W rzeźbach karmelitów z bocznych ołtarzy warszawskiej świątyni wystą-
piły typowe dla tego dłuta ostre załamania szat na zgiętych kolanach postaci. Szaty,
ostro łamiąc się na krawędziach, tworzą fałdy świadczące o śmiałym prowadzeniu
dłuta. Pewnych wspólnych cech z grupą rzeźb lubelskich doszukać się także można
w traktowaniu rąk, palce ich są długie, nerwowo rozstawione i pogrubione w
stawach.
Ze spuścizną dłuta Jana Jerzego Plerscha, względnie jego warsztatu , Z.
Hornung łączy zespół rzeźb w kościele karmelitów trzewiczkowych na Lesznie w
Warszawie, powstały z fundacji Józefa Potockiego. Wyraźnie widoczne są w tym
zespole cechy charakterystyczne dla grupy rzeźb karmelitów lubelskich (il. 31-33).
Ujawniają się one w traktowaniu postaci świętych zakonników w górnej części
ołtarza warszawskiej świątyni i świętych papieży w ołtarzu kościoła lubelskiego.
Szata na świętych zakonnikach podobnie opina postać, spływając w rurkowatych
fałdach w partii szkaplerza, odsłania jednocześnie lekko odsuniętą od tułowia nogę,
na której zgiętym kolanie tworzy, podobnie jak na rzeźbach lubelskich świętych,
poziomą fałdę. Podobnie rzeźbiarz przedstawił płaszcze, przerzucone poza ramiona
postaci układają się w szereg rurkowatych fałd. Za wspólnym dłutem przemawiały-
by także pewne szczegóły w traktowaniu postaci św. Joachima i św. Anny (il. 32-33)
w warszawskiej świątyni karmelitów trzewiczkowych. Św. Joachim, podobnie jak
św. Paweł (il. 7), kieruje starczą twarz za gestem prawej wyciągniętej ręki, a szata
odsłaniając pierś, marszy się, w drobne fałdki w partii pasa; z prawej strony, w dużej
fałdzie okalając postać, spływa ku dołowi w pionowych fałdach, zaznaczając zgięcia
kolan i odwijając się w dolnej krawędzi. Podobnie szata okrywająca szczelnie postać
św. Anny, miękko układa się w fałdy o dużych płaszczyznach, gdzieniegdzie ostro
31 Hornung, jw. s. 262.
32 Tamże, s. 265. Również J. Z. Łoziński, A. Miłobędzki. Atlas zabytków architektury w
Polsce. Warszawa 1967 s. 222,
33 Hornung, jw. s. 289.
79
z rzeźbiarzem dokładnie zostało określone, jakie prace miał wykonać artysta,
•9?31
między innymi: „dwóch Cherubinów oraz czterech Ewangelistów z insygniami
W szerokim, płaszczyznowym traktowaniu szat grupy łowickiej ujawnia się szereg
analogii do grupy lubelskiej.
Wiele analogii do charakterystycznych cech grupy lubelskiej ujawnia wystrój
rzeźbiarski kościoła pokarmelickiego przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie
z poi. XVIII w., przypisywany Plerschowi32 (il. 22-30). Zwrócimy uwagę na grupę
rzeźb umieszczonych przy tęczy po stronie Ewangelii przedstawiających scenę za-
ślubin Najświętszej Maryi Panny (il. 23). Podobieństwo w traktowaniu powierzchni
szat jest zbyt wyraźne, aby było przypadkowe. Szaty o szerokich płaszczyznach
opinają postacie, załamując się tworzą ostre krawędzie, a w odchylonej fałdzie przy
szyi ukazują skrawek ciała. Natomiast na postaci arcykapłana szaty układają się w
głębokie, cięte pionowo fałdy, podobnie jak na postaciach papieży w lubelskiej
świątyni. W rzeźbach karmelitów z bocznych ołtarzy warszawskiej świątyni wystą-
piły typowe dla tego dłuta ostre załamania szat na zgiętych kolanach postaci. Szaty,
ostro łamiąc się na krawędziach, tworzą fałdy świadczące o śmiałym prowadzeniu
dłuta. Pewnych wspólnych cech z grupą rzeźb lubelskich doszukać się także można
w traktowaniu rąk, palce ich są długie, nerwowo rozstawione i pogrubione w
stawach.
Ze spuścizną dłuta Jana Jerzego Plerscha, względnie jego warsztatu , Z.
Hornung łączy zespół rzeźb w kościele karmelitów trzewiczkowych na Lesznie w
Warszawie, powstały z fundacji Józefa Potockiego. Wyraźnie widoczne są w tym
zespole cechy charakterystyczne dla grupy rzeźb karmelitów lubelskich (il. 31-33).
Ujawniają się one w traktowaniu postaci świętych zakonników w górnej części
ołtarza warszawskiej świątyni i świętych papieży w ołtarzu kościoła lubelskiego.
Szata na świętych zakonnikach podobnie opina postać, spływając w rurkowatych
fałdach w partii szkaplerza, odsłania jednocześnie lekko odsuniętą od tułowia nogę,
na której zgiętym kolanie tworzy, podobnie jak na rzeźbach lubelskich świętych,
poziomą fałdę. Podobnie rzeźbiarz przedstawił płaszcze, przerzucone poza ramiona
postaci układają się w szereg rurkowatych fałd. Za wspólnym dłutem przemawiały-
by także pewne szczegóły w traktowaniu postaci św. Joachima i św. Anny (il. 32-33)
w warszawskiej świątyni karmelitów trzewiczkowych. Św. Joachim, podobnie jak
św. Paweł (il. 7), kieruje starczą twarz za gestem prawej wyciągniętej ręki, a szata
odsłaniając pierś, marszy się, w drobne fałdki w partii pasa; z prawej strony, w dużej
fałdzie okalając postać, spływa ku dołowi w pionowych fałdach, zaznaczając zgięcia
kolan i odwijając się w dolnej krawędzi. Podobnie szata okrywająca szczelnie postać
św. Anny, miękko układa się w fałdy o dużych płaszczyznach, gdzieniegdzie ostro
31 Hornung, jw. s. 262.
32 Tamże, s. 265. Również J. Z. Łoziński, A. Miłobędzki. Atlas zabytków architektury w
Polsce. Warszawa 1967 s. 222,
33 Hornung, jw. s. 289.