DOI Artikel:
Pastuszak, Zbigniew: XVII-wieczny obraz św. Jana Kantego z rzeźbioną ramą w kościele parafialnym w Męcinie koło Nowego Sącza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37088#0113
106
ZBIGNIEW PASTUSZAK
obiektu pozwoliły stwierdzić, że był on już wcześniej dwukrotnie od-
nawiany, w XVIII i XX w.^
Początkowe dzieje obrazu nie są znane. O ile jego historię w XX w.
należy łączyć z kościołem w Męcinie^, to próba sięgnięcia wstecz zmu-
sza do rozważań hipotetycznych.
Kościół parafialny w Męcinie pw. św. Antoniego opata w latach
1565—1605 był w rękach arianh Jego wyposażenie zostało zniszczone
przez ariańskich kaznodziejów^. Gdy w r. 1605 za sprawą biskupa kra-
kowskiego Bernarda Maciejowskiego odzyskano świątynię^, wymagała
ona nowych fundacji związanych z potrzebami kultu. Obraz św. Jana
Kantego mógł być zatem już pierwotnie przeznaczony dla tamtejszego
kościoła^.
Powyższa hipoteza jest dość trudna do utrzymania w świetle roz-
voju kultu św. Jana Kantego. W XVII w. kult ten skupiał się głównie
vokół kręgów związanych z Uniwersytetem Krakowskim, a jego oś-
rodki pokrywały się niemal dokładnie z geograficzną siecią kolonii
akademickich^*. W Męcinie istniała wówczas tylko szkoła parafialna^.
Brak jest ponadto podstaw, by w miejscowości tej widzieć ośrodek kul-
tu św. Jana Kantego.
Wydaje się bardziej prawdopodobne, że obiekt trafił do Męciny
jako import. Przemawia za tym znaczna liczba zachowanych w tamtej-
szym kościele obrazów, które pochodzą z różnych czasów i prezentują
odmienne orientacje artystyczne, kontrastując z resztą wyposażenia
wnętrza. Wnosić można, że większość z nich nie była przeznaczona
pierwotnie dla kościoła męcińskiego.
Nie sposób ustalić kto, kiedy i skąd sprowadził te obiekty do Męci-
ny. Można jedynie przypuszczać, że importowano je z Nowego Sącza.
Część z istniejących niegdyś w tym mieście kościołów uległa w ciągu
^ H. Jaworska. DokM77ie%tacja konsertaators/ca obraza śrn. Jana Kantego m Męci-
nie. Maszynopis w posiadaniu autorki s. 4—5 i 7.
** Mieszkańcy Męciny twierdzą, że obraz św. Jana Kantego znajduje się w kościele
od niepamiętnych czasów.
^ B. Kumor. Archidiakonat sądecki. OpracomaniemateriatómźródtomychdoAtia-
sn Historycznego Kościoła ta Poisce. ABMK t. 8—9. Lublin 1964 s. 97.
^ J. Sygański. Z życia domomego sziachty sandeckiej m epoce dynastii Wazom.
Lwów 1910 s. 120—121.
^ Tamże s. 121.
s Jaworska (jw. s. 4) sugeruje, że obraz był w Męcinie prawdopodobnie od daty po-
wstania.
^ T. Łaś. Przedkunonizacyjny kait śm. Jana Kantego m Poisce. Maszynopis pracy
doktorskiej w BKUL. Lublin 1968 s. 57.
^ Kumor, jw. s. 97.
ZBIGNIEW PASTUSZAK
obiektu pozwoliły stwierdzić, że był on już wcześniej dwukrotnie od-
nawiany, w XVIII i XX w.^
Początkowe dzieje obrazu nie są znane. O ile jego historię w XX w.
należy łączyć z kościołem w Męcinie^, to próba sięgnięcia wstecz zmu-
sza do rozważań hipotetycznych.
Kościół parafialny w Męcinie pw. św. Antoniego opata w latach
1565—1605 był w rękach arianh Jego wyposażenie zostało zniszczone
przez ariańskich kaznodziejów^. Gdy w r. 1605 za sprawą biskupa kra-
kowskiego Bernarda Maciejowskiego odzyskano świątynię^, wymagała
ona nowych fundacji związanych z potrzebami kultu. Obraz św. Jana
Kantego mógł być zatem już pierwotnie przeznaczony dla tamtejszego
kościoła^.
Powyższa hipoteza jest dość trudna do utrzymania w świetle roz-
voju kultu św. Jana Kantego. W XVII w. kult ten skupiał się głównie
vokół kręgów związanych z Uniwersytetem Krakowskim, a jego oś-
rodki pokrywały się niemal dokładnie z geograficzną siecią kolonii
akademickich^*. W Męcinie istniała wówczas tylko szkoła parafialna^.
Brak jest ponadto podstaw, by w miejscowości tej widzieć ośrodek kul-
tu św. Jana Kantego.
Wydaje się bardziej prawdopodobne, że obiekt trafił do Męciny
jako import. Przemawia za tym znaczna liczba zachowanych w tamtej-
szym kościele obrazów, które pochodzą z różnych czasów i prezentują
odmienne orientacje artystyczne, kontrastując z resztą wyposażenia
wnętrza. Wnosić można, że większość z nich nie była przeznaczona
pierwotnie dla kościoła męcińskiego.
Nie sposób ustalić kto, kiedy i skąd sprowadził te obiekty do Męci-
ny. Można jedynie przypuszczać, że importowano je z Nowego Sącza.
Część z istniejących niegdyś w tym mieście kościołów uległa w ciągu
^ H. Jaworska. DokM77ie%tacja konsertaators/ca obraza śrn. Jana Kantego m Męci-
nie. Maszynopis w posiadaniu autorki s. 4—5 i 7.
** Mieszkańcy Męciny twierdzą, że obraz św. Jana Kantego znajduje się w kościele
od niepamiętnych czasów.
^ B. Kumor. Archidiakonat sądecki. OpracomaniemateriatómźródtomychdoAtia-
sn Historycznego Kościoła ta Poisce. ABMK t. 8—9. Lublin 1964 s. 97.
^ J. Sygański. Z życia domomego sziachty sandeckiej m epoce dynastii Wazom.
Lwów 1910 s. 120—121.
^ Tamże s. 121.
s Jaworska (jw. s. 4) sugeruje, że obraz był w Męcinie prawdopodobnie od daty po-
wstania.
^ T. Łaś. Przedkunonizacyjny kait śm. Jana Kantego m Poisce. Maszynopis pracy
doktorskiej w BKUL. Lublin 1968 s. 57.
^ Kumor, jw. s. 97.