DOI Artikel:
Langda, Jerzy: Obraz "Nawiedzenie" Plerscha w kościele parafialnym w Sernikach
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37088#0159
152
JERZY LANGDA
nieje zarys odległej świątyni zwieńczonej trójkątnym naczółkiem. Cen-
tralne postacie kompozycji, NMPanna i św. Elżbieta, są przedstawio-
ne w momencie powitalnego uścisku dłoni. I tutaj trzeba stwierdzić, że
całość przedstawienia wydaje się zawierać wszystkie elementy i wnio-
ski, jakie można znaleźć w opisie spotkania Marii z Elżbietą, który za-
mieszczony został w Ewangelii (Łk 1, 39—56). Świątobliwa powaga
Marii, niekłamana radość i zdziwienie Elżbiety i Zachariasza, drugo-
planowość postaci Józefa i jego jakby gest tłumaczenia nieznanych
i niezrozumiałych planów Boga — wszystko to zostało ukazane niezmier-
nie sugestywnie i w analizie ikonograficznej tego obrazu stanowić bę-
dzie punkt wyjścia.
Kompozycja całości obrazu oparta jest głównie na pionach tworzo-
nych przez stojące postacie oraz architekturę. Horyzontalną oś tworzy
eliptyczny łuk przebiegający od wzniesionej ręki Zachariasza poprzez
głowy wszystkich postaci. Powyżej drugą oś poziomą stanowi grupa
aniołków. Niemal w idealnie centralnym punkcie obrazu, na skrzyżo-
waniu dwóch prostych, znajdują się splecione dłonie witających się
niewiast, stanowiąc w ten sposób jakby ogniskową kompozycji.
Szczególną wagę, jak wspomniano, ma w tym wypadku sygnatura i
data na cokole ściętej kolumny. Są to dwa wiersze pisane minuskułą,
wykonane czarną farbą: w wierszu górnym PLERSZ PINX. , w dolnym
przesuniętym na prawo — ANNO 1760 (fot. 4a).
Obraz „Nawiedzenie" z Sernik namalowany został farbami olejny-
mi na płótnie, bez gruntu, jedynie w partiach wysokich świateł farba
położona jest na podkładzie. Obecnie wykrój obrazu dostosowany został
do kształtu rokokowej ramy feretronu o falistym, wklęsło-wypukłym
obrysie. Płótno nosi ślady pierwotnego nabicia na prostokątny blej-
tram. Sposób malowania nasuwa przypuszczenie, że „Nawiedzenie"
umieszczone obecnie w kościelnym feretonie, stanowić mogło jedynie
studium do jakiegoś większego obrazu. Swoista „niedbałość" artysty,
jakby pospieszny sposób malowania, brak zagruntowania płótna przed
położeniem farby, wydaje się przemawiać jednoznacznie za takim
stwierdzeniem.
Kolorystycznie całość obrazu utrzymana jest w ogólnej barwie bru-
natnej. Światło płynie z lewej strony, rozjaśniając twarze i płaszcze
niewiast oraz twarz i uniesioną rękę św. Zachariasza. Twarz Marii
posiada jasnoróżową karnację z lekko podkreślonymi ustami. Jej
wierzchnia szata ma kolor niebieski i narzucona jest na białą długą su-
knię. Ciemne blond włosy przykrywa chusta koloru żółtego. Elżbieta
przedstawiona jest w długiej zielonkawej sukni i tego samego koloru
chustce na głowie. Poprzez lewe ramię i wokół bioder ma zarzuconą
szatę wierzchnią koloru czerwonego. Stojący za Elżbietą Zachariasz
JERZY LANGDA
nieje zarys odległej świątyni zwieńczonej trójkątnym naczółkiem. Cen-
tralne postacie kompozycji, NMPanna i św. Elżbieta, są przedstawio-
ne w momencie powitalnego uścisku dłoni. I tutaj trzeba stwierdzić, że
całość przedstawienia wydaje się zawierać wszystkie elementy i wnio-
ski, jakie można znaleźć w opisie spotkania Marii z Elżbietą, który za-
mieszczony został w Ewangelii (Łk 1, 39—56). Świątobliwa powaga
Marii, niekłamana radość i zdziwienie Elżbiety i Zachariasza, drugo-
planowość postaci Józefa i jego jakby gest tłumaczenia nieznanych
i niezrozumiałych planów Boga — wszystko to zostało ukazane niezmier-
nie sugestywnie i w analizie ikonograficznej tego obrazu stanowić bę-
dzie punkt wyjścia.
Kompozycja całości obrazu oparta jest głównie na pionach tworzo-
nych przez stojące postacie oraz architekturę. Horyzontalną oś tworzy
eliptyczny łuk przebiegający od wzniesionej ręki Zachariasza poprzez
głowy wszystkich postaci. Powyżej drugą oś poziomą stanowi grupa
aniołków. Niemal w idealnie centralnym punkcie obrazu, na skrzyżo-
waniu dwóch prostych, znajdują się splecione dłonie witających się
niewiast, stanowiąc w ten sposób jakby ogniskową kompozycji.
Szczególną wagę, jak wspomniano, ma w tym wypadku sygnatura i
data na cokole ściętej kolumny. Są to dwa wiersze pisane minuskułą,
wykonane czarną farbą: w wierszu górnym PLERSZ PINX. , w dolnym
przesuniętym na prawo — ANNO 1760 (fot. 4a).
Obraz „Nawiedzenie" z Sernik namalowany został farbami olejny-
mi na płótnie, bez gruntu, jedynie w partiach wysokich świateł farba
położona jest na podkładzie. Obecnie wykrój obrazu dostosowany został
do kształtu rokokowej ramy feretronu o falistym, wklęsło-wypukłym
obrysie. Płótno nosi ślady pierwotnego nabicia na prostokątny blej-
tram. Sposób malowania nasuwa przypuszczenie, że „Nawiedzenie"
umieszczone obecnie w kościelnym feretonie, stanowić mogło jedynie
studium do jakiegoś większego obrazu. Swoista „niedbałość" artysty,
jakby pospieszny sposób malowania, brak zagruntowania płótna przed
położeniem farby, wydaje się przemawiać jednoznacznie za takim
stwierdzeniem.
Kolorystycznie całość obrazu utrzymana jest w ogólnej barwie bru-
natnej. Światło płynie z lewej strony, rozjaśniając twarze i płaszcze
niewiast oraz twarz i uniesioną rękę św. Zachariasza. Twarz Marii
posiada jasnoróżową karnację z lekko podkreślonymi ustami. Jej
wierzchnia szata ma kolor niebieski i narzucona jest na białą długą su-
knię. Ciemne blond włosy przykrywa chusta koloru żółtego. Elżbieta
przedstawiona jest w długiej zielonkawej sukni i tego samego koloru
chustce na głowie. Poprzez lewe ramię i wokół bioder ma zarzuconą
szatę wierzchnią koloru czerwonego. Stojący za Elżbietą Zachariasz