DOI article:
Znojewska, Krystyna: Postać Pierrota w malarstwie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.37087#0043
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXHE totyt 4 - !9SS
KRYSTYNA ZNOJEWSKA
POSTAĆ PIERROTA W MALARSTWIE
HISTORIA POSTACI PIERROTA
Temat ten jest zupełnie nie opracowany w polskim piśmiennictwie. Obszerne
materiały pomocnicze odnoszą się tylko do wczesnego okresu, narodzin Pierrota
w komedii dell'arte. Jenak niektóre osoby sceniczne wywodzące się z jej kręgu
nie zakończyły kariery wraz ze zmierzchem włoskiego teatru odrodzenia, ale prze-
trwały do czasów współczesnych.
W wielu sztukach główna intryga rozwijała się dzięki pomysłom i trikom dwóch
zanni (tj. służących). Pierwszy zanni-Pedrolino prowokuje, jego zadaniem jest
utrzymanie sztuki w ciągłym ruchu; drugi - Arlicchino przeszkadza we wszelkich
poczynaniach swego przeciwnika. Pierwszy z nich jest ucieleśnieniem elementu dy-
namicznego, komicznego; drugi statycznego. Z rodziny zannich zrodził się Pierrot
(od franc. Pierre - Piotruś), chociaż nie pojawia się pod swoim imieniem i w swym
kostiumie do końca XVII w. Jego pierwsze ślady można znaleźć wśród zanni z wczes-
nych lat komedii dell^arte. Zapis z kolekcji scenariuszypozostawiony przez Dome-
nica Biancolellego (Arlekina z pierwszej włoskiej trupy, w której pojawił się
Pierrot) sugeruje, że jego przodkiem był Pulcinella. Jednak wszyscy badacze zgar
dzają się, że włoskim odpowiednikiem Pierrota jest Pedrolino z Lż Dno Ztn-
.
W latach 1614-1660, kiedy kompanie włoskich aktorów osiedliły się na stałe
w Paryżu, imię Pedrolina nie występuje wśród zapisów dotyczących komedii dell'ar-
te. Jednak to francuski teatr, nie włoski, kontynuował tradycję Pedrolina w tro-
chę zmienionej roli i stroju Pierrota, poczynając od r. 1665. W większości utworów
osobowość Pierrota składa się z ujmującej mieszaniny prostoty i inteligencji,
z niezależności i naiwnej szczerości, które wydają się charakteryzować wcześniej-
szego Pedrolina. Aktor Domenico Biancolelli, popularny w Paryżu w drugiej połowie
XVII w. tworzył nowy typ Arlekina, zmieniając jego dawny charakter. Zdał sobie
sprawę, że paryźanom będzie się bardziej podobał Arlekin wykwintny, inteligentny,
. . . . . . 2
z eleganckimi manierami i ciętym językiem .
Tom XXXHE totyt 4 - !9SS
KRYSTYNA ZNOJEWSKA
POSTAĆ PIERROTA W MALARSTWIE
HISTORIA POSTACI PIERROTA
Temat ten jest zupełnie nie opracowany w polskim piśmiennictwie. Obszerne
materiały pomocnicze odnoszą się tylko do wczesnego okresu, narodzin Pierrota
w komedii dell'arte. Jenak niektóre osoby sceniczne wywodzące się z jej kręgu
nie zakończyły kariery wraz ze zmierzchem włoskiego teatru odrodzenia, ale prze-
trwały do czasów współczesnych.
W wielu sztukach główna intryga rozwijała się dzięki pomysłom i trikom dwóch
zanni (tj. służących). Pierwszy zanni-Pedrolino prowokuje, jego zadaniem jest
utrzymanie sztuki w ciągłym ruchu; drugi - Arlicchino przeszkadza we wszelkich
poczynaniach swego przeciwnika. Pierwszy z nich jest ucieleśnieniem elementu dy-
namicznego, komicznego; drugi statycznego. Z rodziny zannich zrodził się Pierrot
(od franc. Pierre - Piotruś), chociaż nie pojawia się pod swoim imieniem i w swym
kostiumie do końca XVII w. Jego pierwsze ślady można znaleźć wśród zanni z wczes-
nych lat komedii dell^arte. Zapis z kolekcji scenariuszypozostawiony przez Dome-
nica Biancolellego (Arlekina z pierwszej włoskiej trupy, w której pojawił się
Pierrot) sugeruje, że jego przodkiem był Pulcinella. Jednak wszyscy badacze zgar
dzają się, że włoskim odpowiednikiem Pierrota jest Pedrolino z Lż Dno Ztn-
.
W latach 1614-1660, kiedy kompanie włoskich aktorów osiedliły się na stałe
w Paryżu, imię Pedrolina nie występuje wśród zapisów dotyczących komedii dell'ar-
te. Jednak to francuski teatr, nie włoski, kontynuował tradycję Pedrolina w tro-
chę zmienionej roli i stroju Pierrota, poczynając od r. 1665. W większości utworów
osobowość Pierrota składa się z ujmującej mieszaniny prostoty i inteligencji,
z niezależności i naiwnej szczerości, które wydają się charakteryzować wcześniej-
szego Pedrolina. Aktor Domenico Biancolelli, popularny w Paryżu w drugiej połowie
XVII w. tworzył nowy typ Arlekina, zmieniając jego dawny charakter. Zdał sobie
sprawę, że paryźanom będzie się bardziej podobał Arlekin wykwintny, inteligentny,
. . . . . . 2
z eleganckimi manierami i ciętym językiem .