DOI Artikel:
Patyra, Jowita: Ikonografia XII rozdziału Objawień św. Jana na tkaninie z Angers
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27559#0021
IKONOGRAFIA XII ROZDZIAŁU OBJAWIEŃ ŚW. JANA
19
(39) Wałku Smoka z po/omy/wcm Ar'gwr'as'ty (ił. 6)
Ap. 12: 17-18: I rozgniewał się Smok na Niewiastę, i odszedł rozpocząć watkę z
resztą jej potomstwa, z tymi, co strzegą przykazań Boga i mają świadectwo Jezusa. I
stanął na piasku [nad brzegiem] morza.
Ostatnia scena cyklu ukazuje Smoka stojącego naprzeciwko grupy czte-
rech osób, atakujących go za pomocą włóczni i mieczy. Wśród walczących,
którzy obrazują potomstwo Niewiasty, znajduje się jeden mnich w habicie
franciszkańskim, co odbiega od tekstu Jana. Smok stoi na skraju przepaści,
w której płynie woda. Odnosi się to do ostatniego wersetu 12:18. Św. Jan
z księgą w dłoniach spogląda na całą scenę walki stojąc w trójwymiarowej,
sklepionej gotyckiej niszy. Poprzez liczbę walczących ze Smokiem postaci
oraz ogólny układ kompozycji scena ta bliska jest ilustracji Burckhardt-
Wildt (il. Ił). Tam jednak wałczący oprócz lanc posługują się nie miecza-
mi, łecz łukami. Analogiczna kompozycja z Douce 180 zbliża się natomiast
do sceny z Angers pod względem dynamiki, choć jej dyspozycja z postacia-
mi otaczającymi Smoka ze wszystkich stron jest inna (il. 15).
Podobnie jak otrzymanie skrzydeł przez Niewiastę, tak i walka jej po-
tomstwa ze Smokiem po raz pierwszy zobrazowana została w BrMo mora-
/rTeg^. Scena ta powstała również pod wpływem komentarzy Berengaudu-
sa, gdzie potomstwo Niewiasty jest rozumiane jako wybrani Kościoła,
którzy narodzą się na końcu czasów i stoczą bitwę z szatanem. Brzeg
morski, na którym staje Smok, oznacza niesprawiedliwych, którzy nadejdą
w przyszłości^. Obecność franciszkanina jako jednego z potomków Nie-
wiasty może być wyjaśniona rolą, jaką spełniali bracia mniejsi w reformie
Kościoła po Soborze Laterańskim w 1215 roku"^.
W tej scenie z Apoka/rpyy z Angory pojawia się ciekawy motyw, związa-
ny bezpośrednio z fundatorem dzieła. Na gładkim czerwonym tle umiesz-
czone tu zostały w regularnych odstępach splecione ze sobą monogramy
L i M. Są to pierwsze litery imion książęcej pary: Ludwika d'Anjou i Marii
de Bretagne ( lub de Blois)^.
^ L e w i s, gead/ug /mages, s. 129.
'^Berengaudus, dz. cyt., 17, szp. 965.
^ L e w i s, Reading Images, s. 208 n.; zob. także: R. F r e y h a n, Voac/a'ms and
r/:e eug/Is/? Apoca/ypse, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes", 18(1955), s. 211-
243.
M. Ch. De M ś r i n d o 1, Note .tar /a rapinerie de /'Apocalypse (/'Augers,
„Bulletin de la Société Nationale de Antiquaires de France", 1083, s. 82-91.
19
(39) Wałku Smoka z po/omy/wcm Ar'gwr'as'ty (ił. 6)
Ap. 12: 17-18: I rozgniewał się Smok na Niewiastę, i odszedł rozpocząć watkę z
resztą jej potomstwa, z tymi, co strzegą przykazań Boga i mają świadectwo Jezusa. I
stanął na piasku [nad brzegiem] morza.
Ostatnia scena cyklu ukazuje Smoka stojącego naprzeciwko grupy czte-
rech osób, atakujących go za pomocą włóczni i mieczy. Wśród walczących,
którzy obrazują potomstwo Niewiasty, znajduje się jeden mnich w habicie
franciszkańskim, co odbiega od tekstu Jana. Smok stoi na skraju przepaści,
w której płynie woda. Odnosi się to do ostatniego wersetu 12:18. Św. Jan
z księgą w dłoniach spogląda na całą scenę walki stojąc w trójwymiarowej,
sklepionej gotyckiej niszy. Poprzez liczbę walczących ze Smokiem postaci
oraz ogólny układ kompozycji scena ta bliska jest ilustracji Burckhardt-
Wildt (il. Ił). Tam jednak wałczący oprócz lanc posługują się nie miecza-
mi, łecz łukami. Analogiczna kompozycja z Douce 180 zbliża się natomiast
do sceny z Angers pod względem dynamiki, choć jej dyspozycja z postacia-
mi otaczającymi Smoka ze wszystkich stron jest inna (il. 15).
Podobnie jak otrzymanie skrzydeł przez Niewiastę, tak i walka jej po-
tomstwa ze Smokiem po raz pierwszy zobrazowana została w BrMo mora-
/rTeg^. Scena ta powstała również pod wpływem komentarzy Berengaudu-
sa, gdzie potomstwo Niewiasty jest rozumiane jako wybrani Kościoła,
którzy narodzą się na końcu czasów i stoczą bitwę z szatanem. Brzeg
morski, na którym staje Smok, oznacza niesprawiedliwych, którzy nadejdą
w przyszłości^. Obecność franciszkanina jako jednego z potomków Nie-
wiasty może być wyjaśniona rolą, jaką spełniali bracia mniejsi w reformie
Kościoła po Soborze Laterańskim w 1215 roku"^.
W tej scenie z Apoka/rpyy z Angory pojawia się ciekawy motyw, związa-
ny bezpośrednio z fundatorem dzieła. Na gładkim czerwonym tle umiesz-
czone tu zostały w regularnych odstępach splecione ze sobą monogramy
L i M. Są to pierwsze litery imion książęcej pary: Ludwika d'Anjou i Marii
de Bretagne ( lub de Blois)^.
^ L e w i s, gead/ug /mages, s. 129.
'^Berengaudus, dz. cyt., 17, szp. 965.
^ L e w i s, Reading Images, s. 208 n.; zob. także: R. F r e y h a n, Voac/a'ms and
r/:e eug/Is/? Apoca/ypse, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes", 18(1955), s. 211-
243.
M. Ch. De M ś r i n d o 1, Note .tar /a rapinerie de /'Apocalypse (/'Augers,
„Bulletin de la Société Nationale de Antiquaires de France", 1083, s. 82-91.