DOI Artikel:
Mazurczak, Urszula M.: Miasto w pejzażu malarstwa niderlandzkiego: topika i obrazowanie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27559#0064
62
URSZULA M. MAZURCZAK
prowadzącej wzdłuż nabrzeża ku części centrałnej, gdzie znajdują się ka-
mienice o anałogicznych fasadach, jakie wymałował Campin w swoich obra-
zach, zarówno tryptyku M^radg jak i Madonny /7rz^d głrangnt Przybrzeżna
arteria stanowi trakt komunikacyjny ku obrzeżom miasta, gdzie znajduje się
kościół. Rozłożone nad rzeką miasto umocnione zostało murem obronnym
z łewej strony pozostawiając otwartą łinię brzegu rzeki po stronie prawej,
gdzie jawi się spora posiadłość dworska otoczona murem (ił. !7A). W głębi
obrazu natomiast opadają ku rzece wyniosłe skały, zamykając rozłewiska
zatoki. Podobne uproszczenia omawianego typu miasta nad rzeką obserwu-
jemy w obrazie Exder Madonny Petrusa Christusa. Tutaj również jest wy-
raźna asymetria. Z prawej strony widoczna jest rzeka wijąca się w głąb,
stanowiąca zamknięcie miasta. Znacznie więcej miejsca pozostawił artysta
dia przyrody: pół, łąk i łasów, które ciągną się aż ku horyzontowi.
Struktura miasta rozdziełonego symetrycznie rzeką, zaś na łinii horyzontu
zamkniętego łinią wysokich gór przypominających Ałpy, słusznie okreśłana
jako eyckowska, powtarzana była w malarstwie 2. poł. XV wieku i począt-
ku wieku XVI. Mimo iż małarze późniejsi wykazywałi sporo inwencji włas-
nych, to jednak w różny sposób zachowany został pierwowzór.
2. Zdarzenie w otwarty/?! krayohrazie z /nia.ste/n
2/a) Zdarzenie umiejscowione pod murami miasta. W połowie XV wieku
obserwuje się dążenia małarzy do umieszczenia sceny w obrębie otwartej
przestrzeni i stworzenia szerokiej panoramy rodzimego krajobrazu, z którym
stopione jest miasto wraz z jego przedmieściem. Przy tak skonstruowanej
scenie artysta podniósł łinię horyzontu, uzyskując więcej przestrzeni dła
pejzażu. Pojawiają się więc rozłewiska zatok, zamglone pagórki łub gdzie-
niegdzie ostre skały pnące się ku niebu. Ten typ kompozycji obrazu, podob-
nie jak akcję dziejącą się w obrębie miasta, stworzył w sposób dojrzały
Robert Campin w obrazie Roź^go Narodzenia z Dijon (1425 r. Dijon,
Musée des Beaux Arts). Zasadę symetrii kompozycji wyznacza tutaj droga
wijąca się od stajni, gdzie rozgrywa się akcja sceny Bożego Narodzenia, ku
zabudowaniom przedmieścia, zataczając dalej zakołe, prowadzi ku bramie
miasta. Zwarta zabudowa miejska, po stronie łewej, okolona jest murem
obronnym z monumentałną bramą połączoną z mostem. Struktura ta prezen-
tuje wszystkie istotne dła życia miejskiego budowłe: dominujący ponad
zabudową mieszczańską kościół, zaś opodał wznosi się równie monumental-
na bryła Rg^ro/, siedziba rady i urzędów miasta. Pomiędzy drzewami
URSZULA M. MAZURCZAK
prowadzącej wzdłuż nabrzeża ku części centrałnej, gdzie znajdują się ka-
mienice o anałogicznych fasadach, jakie wymałował Campin w swoich obra-
zach, zarówno tryptyku M^radg jak i Madonny /7rz^d głrangnt Przybrzeżna
arteria stanowi trakt komunikacyjny ku obrzeżom miasta, gdzie znajduje się
kościół. Rozłożone nad rzeką miasto umocnione zostało murem obronnym
z łewej strony pozostawiając otwartą łinię brzegu rzeki po stronie prawej,
gdzie jawi się spora posiadłość dworska otoczona murem (ił. !7A). W głębi
obrazu natomiast opadają ku rzece wyniosłe skały, zamykając rozłewiska
zatoki. Podobne uproszczenia omawianego typu miasta nad rzeką obserwu-
jemy w obrazie Exder Madonny Petrusa Christusa. Tutaj również jest wy-
raźna asymetria. Z prawej strony widoczna jest rzeka wijąca się w głąb,
stanowiąca zamknięcie miasta. Znacznie więcej miejsca pozostawił artysta
dia przyrody: pół, łąk i łasów, które ciągną się aż ku horyzontowi.
Struktura miasta rozdziełonego symetrycznie rzeką, zaś na łinii horyzontu
zamkniętego łinią wysokich gór przypominających Ałpy, słusznie okreśłana
jako eyckowska, powtarzana była w malarstwie 2. poł. XV wieku i począt-
ku wieku XVI. Mimo iż małarze późniejsi wykazywałi sporo inwencji włas-
nych, to jednak w różny sposób zachowany został pierwowzór.
2. Zdarzenie w otwarty/?! krayohrazie z /nia.ste/n
2/a) Zdarzenie umiejscowione pod murami miasta. W połowie XV wieku
obserwuje się dążenia małarzy do umieszczenia sceny w obrębie otwartej
przestrzeni i stworzenia szerokiej panoramy rodzimego krajobrazu, z którym
stopione jest miasto wraz z jego przedmieściem. Przy tak skonstruowanej
scenie artysta podniósł łinię horyzontu, uzyskując więcej przestrzeni dła
pejzażu. Pojawiają się więc rozłewiska zatok, zamglone pagórki łub gdzie-
niegdzie ostre skały pnące się ku niebu. Ten typ kompozycji obrazu, podob-
nie jak akcję dziejącą się w obrębie miasta, stworzył w sposób dojrzały
Robert Campin w obrazie Roź^go Narodzenia z Dijon (1425 r. Dijon,
Musée des Beaux Arts). Zasadę symetrii kompozycji wyznacza tutaj droga
wijąca się od stajni, gdzie rozgrywa się akcja sceny Bożego Narodzenia, ku
zabudowaniom przedmieścia, zataczając dalej zakołe, prowadzi ku bramie
miasta. Zwarta zabudowa miejska, po stronie łewej, okolona jest murem
obronnym z monumentałną bramą połączoną z mostem. Struktura ta prezen-
tuje wszystkie istotne dła życia miejskiego budowłe: dominujący ponad
zabudową mieszczańską kościół, zaś opodał wznosi się równie monumental-
na bryła Rg^ro/, siedziba rady i urzędów miasta. Pomiędzy drzewami