DOI Artikel:
Mazurczak, Urszula M.: Miasto w pejzażu malarstwa niderlandzkiego: topika i obrazowanie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27559#0083
MIASTO W PEJZAŻU MALARSTWA NIDERLANDZKIEGO
81
3. Wy&rang /noLywy arc/titeAtantcznc jaAo yarogaty /u;a.sta
Wprowadzenie do kontekstu zdarzeń wybranych motywów architekto-
nicznych pozwoliło zachować niezabudowany, nieraz dziki krajobraz,
ewokujący bogatą skalę indywidualnych odczuć psychologicznych. Sztuka
niderlandzka coraz bardziej zainteresowana jest indywiduum zarówno
w kategoriach antropologicznych, jak i przyrody. Miasto egzystowało
natomiast prawami życia społecznego, w którym elementem aranżującym
i pobudzającym wszelkie działanie jest kolektyw, grupa skupiona w obrębie
pracy i zysku. Tendencje ograniczenia wizji miast obserwujemy w malar-
stwie Hansa Memlinga zwłaszcza jego późnej twórczości, w której wyjawił
swoją pełną indywidualność mistrza wyzwolonego od wcześniejszej tradycji
malarskiej wielkich malarzy z połowy wieku, a także pozostałości śred-
niowiecznego myślenia. W obrazie Tronaj^cc/ Maryi (1480 r. Florencja,
Uffizi) tron Maryi wyznacza symetrię dla fragmentu struktury miejskiej
z lewej strony oraz wiejskiej z prawej. Droga i niewielki kanał łączą te
skupiska ludzkie z tronem Maryi. Miasto implikują wybrane budowle, jak
brama z mostem, oraz kamienica w stylu miejskiej rezydencji.
Podmiejski obszar z prawej strony stanowi rozległy, lekko pagórkowaty
teren, charakterystyczny dla Flandrii, w który wpisana jest wieśniacza
siedziba otoczona niskim, drewnianym ogrodzeniem. Wybrane budowle sta-
nowią tutaj reprezentację miasta i przedmieścia, a nie jego urbanistyczną
strukturę. Analogiczną kompozycję prezentuje obraz Maryja z Dzi'ëctQtU'e/n
w atoczema am'Mów (1480 r. Florencja, Uffizi, il. 24). Miasto reprezentują
tutaj identyczne modele architektoniczne.
W tryptyku rodziny Donne z roku 1480 (il. 25, Londyn, Nat. Galery) ze
sceną polecenia rodziny Donne przed tronem Maryi ukazany został fragment
architektury monarszej z basztą i mostem. Ta bryła architektury swoim
charakterem harmonizuje z wnętrzem szlacheckiego domu, w którym rozgry-
wa się scena. Jej luksusowa loggia pozwala spojrzeć na rozległy pejzaż.
Rodzaj tej panoramy ewokuje pozycję społeczną bogatego fundatora, Angli-
ka, który walczył razem z ojcem u boku księcia Richarda z Yorku w wojnie
stuletniej. Następnie ożenił się z Elizabeth Hastings i mieszkał z rodziną
najpierw w Calais, potem w Gandawie^. Identyczną zasadą kierował się
malarz w kompozycji tryptyku Morela (1484 r. Brugia, Groeningenmuseum).
^ Tamże, dz. cyt., s. 232: por: Le /rafrmtome mo/mme/ua/ /a t- dl, Bruse]
1967, vol. V, passim.
81
3. Wy&rang /noLywy arc/titeAtantcznc jaAo yarogaty /u;a.sta
Wprowadzenie do kontekstu zdarzeń wybranych motywów architekto-
nicznych pozwoliło zachować niezabudowany, nieraz dziki krajobraz,
ewokujący bogatą skalę indywidualnych odczuć psychologicznych. Sztuka
niderlandzka coraz bardziej zainteresowana jest indywiduum zarówno
w kategoriach antropologicznych, jak i przyrody. Miasto egzystowało
natomiast prawami życia społecznego, w którym elementem aranżującym
i pobudzającym wszelkie działanie jest kolektyw, grupa skupiona w obrębie
pracy i zysku. Tendencje ograniczenia wizji miast obserwujemy w malar-
stwie Hansa Memlinga zwłaszcza jego późnej twórczości, w której wyjawił
swoją pełną indywidualność mistrza wyzwolonego od wcześniejszej tradycji
malarskiej wielkich malarzy z połowy wieku, a także pozostałości śred-
niowiecznego myślenia. W obrazie Tronaj^cc/ Maryi (1480 r. Florencja,
Uffizi) tron Maryi wyznacza symetrię dla fragmentu struktury miejskiej
z lewej strony oraz wiejskiej z prawej. Droga i niewielki kanał łączą te
skupiska ludzkie z tronem Maryi. Miasto implikują wybrane budowle, jak
brama z mostem, oraz kamienica w stylu miejskiej rezydencji.
Podmiejski obszar z prawej strony stanowi rozległy, lekko pagórkowaty
teren, charakterystyczny dla Flandrii, w który wpisana jest wieśniacza
siedziba otoczona niskim, drewnianym ogrodzeniem. Wybrane budowle sta-
nowią tutaj reprezentację miasta i przedmieścia, a nie jego urbanistyczną
strukturę. Analogiczną kompozycję prezentuje obraz Maryja z Dzi'ëctQtU'e/n
w atoczema am'Mów (1480 r. Florencja, Uffizi, il. 24). Miasto reprezentują
tutaj identyczne modele architektoniczne.
W tryptyku rodziny Donne z roku 1480 (il. 25, Londyn, Nat. Galery) ze
sceną polecenia rodziny Donne przed tronem Maryi ukazany został fragment
architektury monarszej z basztą i mostem. Ta bryła architektury swoim
charakterem harmonizuje z wnętrzem szlacheckiego domu, w którym rozgry-
wa się scena. Jej luksusowa loggia pozwala spojrzeć na rozległy pejzaż.
Rodzaj tej panoramy ewokuje pozycję społeczną bogatego fundatora, Angli-
ka, który walczył razem z ojcem u boku księcia Richarda z Yorku w wojnie
stuletniej. Następnie ożenił się z Elizabeth Hastings i mieszkał z rodziną
najpierw w Calais, potem w Gandawie^. Identyczną zasadą kierował się
malarz w kompozycji tryptyku Morela (1484 r. Brugia, Groeningenmuseum).
^ Tamże, dz. cyt., s. 232: por: Le /rafrmtome mo/mme/ua/ /a t- dl, Bruse]
1967, vol. V, passim.