DOI Artikel:
Groszczyk, Jolanta: Gotycki obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i Aniołami w klasztornym muzeum w Szczyrzycu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.27559#0138
136
JOLANTA GROSZCZYK SAC
wania czy podtrzymywania łub unoszenia Maryi. W obrazie szczyrzyckim
aniołowie adorują Maryję z Dzieciątkiem.
Napisy na banderołach ułatwiają rozwiązanie programu ikonograficznego.
Antyfona jest kłuczem do szczegółowego wyjaśnienia treści ideowych
obrazu. Wskazuje, że jest to przedstawienie nałeżące do typu beginn
Ange/ornm. Pozdrowienia „Krółowo Niebios" zasyłane Matce Boga przy-
wodzą na myśł chwałę niebiańską Maryi. Matka Boża Anielska to dowód
przypisywania triumfu Maryi, osiągniętego na wzór Jej Boskiego Syna.
Uwielbienie Maryi jest darem i łaską Trójcy Świętej, jest również nagrodą
za Jej święte życie.
Przeprowadzona w pracy anałiza ikonograficznych treści obrazu przeko-
nuje nas, że wokół obrazu Marł: z DzmcńjtUem pełnej macierzyń-
skiego i królewskiego dostojeństwa z koroną na głowie, adorowanej przez
aniołów stanowiących Jej niebiański orszak, twórca zgrupował prawdy
teołogiczne odnoszące się do Maryi. Autor znał zapewne problemy teolo-
giczno-filozoficzne epoki, przy czym za pomocą swojego dzieła malarskiego
zajął wobec nich określone stanowisko.
Być może koncepcję wykorzystania w obrazie tematu Ange/ornw
należałoby uzasadnić potrzebami liturgicznymi oraz wynikającą z nich może
treścią zamówienia. Zamawiający obraz, zapewne cystersi pragnęli widocz-
nie, by nawiązywał on do świąt maryjnych i stanowił poglądową lekcję
aktualnych w XV wieku problemów teologicznych.
*
Wykorzystując skąpy materiał porównawczy wśród polskich przykładów
malarstwa tablicowego połowy XV wieku nałeży zacieśnić krąg wpływów,
które ukształtowały wykonawcę szczyrzyckiego obrazu.
Dotychczasowe opinie badaczy'^ każą nam przyjąć, że obraz jest wy-
tworem łokalnym, a przyswojonych przez jego mistrza wartości należy
szukać w sztuce Krakowa 2. poł. XV wieku.
Za możliwością powstania obrazu w strefie oddziaływania sztuki Kra-
kowa przemawia analiza wątku ikonograficznego'^.
Zob. Stan badań.
Małopolska jest tym regionem, w którym występowanie atrybutów Madonny Apoka-
liptycznej dostrzegamy stosunkowo wcześnie, już w 1390/1400 r. A. Olszewski ukazuje na
wybranych przykładach masowość pojawiania się Niewiasty obleczonej w słońce w
JOLANTA GROSZCZYK SAC
wania czy podtrzymywania łub unoszenia Maryi. W obrazie szczyrzyckim
aniołowie adorują Maryję z Dzieciątkiem.
Napisy na banderołach ułatwiają rozwiązanie programu ikonograficznego.
Antyfona jest kłuczem do szczegółowego wyjaśnienia treści ideowych
obrazu. Wskazuje, że jest to przedstawienie nałeżące do typu beginn
Ange/ornm. Pozdrowienia „Krółowo Niebios" zasyłane Matce Boga przy-
wodzą na myśł chwałę niebiańską Maryi. Matka Boża Anielska to dowód
przypisywania triumfu Maryi, osiągniętego na wzór Jej Boskiego Syna.
Uwielbienie Maryi jest darem i łaską Trójcy Świętej, jest również nagrodą
za Jej święte życie.
Przeprowadzona w pracy anałiza ikonograficznych treści obrazu przeko-
nuje nas, że wokół obrazu Marł: z DzmcńjtUem pełnej macierzyń-
skiego i królewskiego dostojeństwa z koroną na głowie, adorowanej przez
aniołów stanowiących Jej niebiański orszak, twórca zgrupował prawdy
teołogiczne odnoszące się do Maryi. Autor znał zapewne problemy teolo-
giczno-filozoficzne epoki, przy czym za pomocą swojego dzieła malarskiego
zajął wobec nich określone stanowisko.
Być może koncepcję wykorzystania w obrazie tematu Ange/ornw
należałoby uzasadnić potrzebami liturgicznymi oraz wynikającą z nich może
treścią zamówienia. Zamawiający obraz, zapewne cystersi pragnęli widocz-
nie, by nawiązywał on do świąt maryjnych i stanowił poglądową lekcję
aktualnych w XV wieku problemów teologicznych.
*
Wykorzystując skąpy materiał porównawczy wśród polskich przykładów
malarstwa tablicowego połowy XV wieku nałeży zacieśnić krąg wpływów,
które ukształtowały wykonawcę szczyrzyckiego obrazu.
Dotychczasowe opinie badaczy'^ każą nam przyjąć, że obraz jest wy-
tworem łokalnym, a przyswojonych przez jego mistrza wartości należy
szukać w sztuce Krakowa 2. poł. XV wieku.
Za możliwością powstania obrazu w strefie oddziaływania sztuki Kra-
kowa przemawia analiza wątku ikonograficznego'^.
Zob. Stan badań.
Małopolska jest tym regionem, w którym występowanie atrybutów Madonny Apoka-
liptycznej dostrzegamy stosunkowo wcześnie, już w 1390/1400 r. A. Olszewski ukazuje na
wybranych przykładach masowość pojawiania się Niewiasty obleczonej w słońce w