DOI article:
Frejlich, Andrzej: Hagiografia bizantyńska jako źródło do dziejów ikony - zagadnienia wybrane
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27412#0026
24
ANDRZEJ FRËJLICH
of the leon Cult4, zamyka się zaledwie w kilku stronach. Zasygnalizowane
w nim zagadnienia nie zostały rozwinięte w dalszych pracach autora. W la-
tach dziewięćdziesiątych badania nad hagiografią jeszcze się intensyfikują.
Szczególnie ważna i inspirująca jest książka Katii Galateriotou The Making
of a Saint5. Jest to jednak praca historyka, tylko w niewielkim stopniu poru-
szająca interesujące mnie zagadnienia, choć nie pozbawiona wielu cennych
intuicji, godnych rozwinięcia w badaniach historii sztuki. Podobne podejście
prezentuje Rosemary Morris w pracy Monks and Laymen in Byzantium, 843-
-11186. Chociaż analizuje ona wnikliwie relacje mnichów z otaczającym
światem wiernych, nie poświęca w ogóle uwagi problematyce sztuki w krę-
gach zakonnych, a zwłaszcza ikonie, która była jednym ze środków komuni-
kowania się monastycznego świętego ze społecznością wiernych. Podczas
sympozjum: The Holy Image w Dumbarton Oaks Center w 1990 roku, któ-
rego materiały w wyborze opublikowano w „Dumbarton Oaks Papers”, wy-
głoszono wiele cennych spostrzeżeń na interesujący mnie temat. Wyjątkowo
ważne z tego punktu widzenia były referaty Gilberta Dagrona i podwójnego
autorstwa: Alexandra Kazhdana i Henry’ego Maguire. Ten ostatni: Byzantine
Hagiographical Texts as Sources on Art jest szczególnie istotny, charakte-
ryzuje bowiem zespół tekstów hagiograficznych pod kątem ich przydatności
w badaniach nad ikonami, uwzględnia kilka żywotów świętych, w których
znalazły się uwagi na temat ich ikon oraz znaczenia ikon w propagowaniu
kultu tych świętych7. Henry Maguire kontynuuje zapoczątkowaną tym tek-
stem problematykę ikonografii hagiograficznej: Disembodiment and Corpo-
rality in Byzantine Images of the Saints8 9. Ukoronowaniem tych badań jest
najnowsza książka: The Icon of their Bodies. Saints and their Images in
Byzantium4. Praca ta wyodrębnia wizerunki poszczególnych grup świętych,
rekonstruuje ich kanon portretowy. Obok materiału artystycznego podstawą
analiz są wszelkiego typu teksty hagiograficzne i literackie - najczęściej
4 S. 181-186.
' The Making of a Saint. The Life, Time and Sanctification of Neophyios the Recluse,
Cambridge 1991.
6 Cambridge 1995.
7 G. D a g r o n, Holy Image and Lik'eness, „Dumbarton Oaks Papers” 45(1991), s. 23-33;
A. K a z h d a n, H. M a g'u i r e, Byzantine Hagiographical Texts as Sources on Art,
tamże, s. 1-22.
x W: B. C a s s i d y (ed.), Iconography at the Crossroads, Princeton 1993, s. 75-90.
Książka ta jest zbiorem materiałów z kolokwium zorganizowanego przez Index of Christian
Art na Uniwersytecie Princeton w dniach 23-24 marca 1990 roku.
9 Princeton 1996.
ANDRZEJ FRËJLICH
of the leon Cult4, zamyka się zaledwie w kilku stronach. Zasygnalizowane
w nim zagadnienia nie zostały rozwinięte w dalszych pracach autora. W la-
tach dziewięćdziesiątych badania nad hagiografią jeszcze się intensyfikują.
Szczególnie ważna i inspirująca jest książka Katii Galateriotou The Making
of a Saint5. Jest to jednak praca historyka, tylko w niewielkim stopniu poru-
szająca interesujące mnie zagadnienia, choć nie pozbawiona wielu cennych
intuicji, godnych rozwinięcia w badaniach historii sztuki. Podobne podejście
prezentuje Rosemary Morris w pracy Monks and Laymen in Byzantium, 843-
-11186. Chociaż analizuje ona wnikliwie relacje mnichów z otaczającym
światem wiernych, nie poświęca w ogóle uwagi problematyce sztuki w krę-
gach zakonnych, a zwłaszcza ikonie, która była jednym ze środków komuni-
kowania się monastycznego świętego ze społecznością wiernych. Podczas
sympozjum: The Holy Image w Dumbarton Oaks Center w 1990 roku, któ-
rego materiały w wyborze opublikowano w „Dumbarton Oaks Papers”, wy-
głoszono wiele cennych spostrzeżeń na interesujący mnie temat. Wyjątkowo
ważne z tego punktu widzenia były referaty Gilberta Dagrona i podwójnego
autorstwa: Alexandra Kazhdana i Henry’ego Maguire. Ten ostatni: Byzantine
Hagiographical Texts as Sources on Art jest szczególnie istotny, charakte-
ryzuje bowiem zespół tekstów hagiograficznych pod kątem ich przydatności
w badaniach nad ikonami, uwzględnia kilka żywotów świętych, w których
znalazły się uwagi na temat ich ikon oraz znaczenia ikon w propagowaniu
kultu tych świętych7. Henry Maguire kontynuuje zapoczątkowaną tym tek-
stem problematykę ikonografii hagiograficznej: Disembodiment and Corpo-
rality in Byzantine Images of the Saints8 9. Ukoronowaniem tych badań jest
najnowsza książka: The Icon of their Bodies. Saints and their Images in
Byzantium4. Praca ta wyodrębnia wizerunki poszczególnych grup świętych,
rekonstruuje ich kanon portretowy. Obok materiału artystycznego podstawą
analiz są wszelkiego typu teksty hagiograficzne i literackie - najczęściej
4 S. 181-186.
' The Making of a Saint. The Life, Time and Sanctification of Neophyios the Recluse,
Cambridge 1991.
6 Cambridge 1995.
7 G. D a g r o n, Holy Image and Lik'eness, „Dumbarton Oaks Papers” 45(1991), s. 23-33;
A. K a z h d a n, H. M a g'u i r e, Byzantine Hagiographical Texts as Sources on Art,
tamże, s. 1-22.
x W: B. C a s s i d y (ed.), Iconography at the Crossroads, Princeton 1993, s. 75-90.
Książka ta jest zbiorem materiałów z kolokwium zorganizowanego przez Index of Christian
Art na Uniwersytecie Princeton w dniach 23-24 marca 1990 roku.
9 Princeton 1996.